"Moreel verwerpelijk" en "een bron van chantage". Dat zijn de reacties van PvdA-Kamerlid Henk Nijboer en SP-gedeputeerde Eelco Eikenaar op de uitgelekte brief van Shell aan de Tweede Kamer. Daarin schrijft de oliemaatschappij dat "verdere productiebeperking marginale verbetering" oplevert "in de veiligheidssituatie", maar dat die veel kost.
Dinsdag bepaalde minister Henk Kamp dat in Groningen niet meer dan 27 miljard kuub gas gewonnen mag worden. Hij zei ook dat het niet aannemelijk is dat de gasproductie volgend jaar hoger wordt. Als de gaswinning verder omlaag gaat, is er volgens Shell mogelijk niet genoeg geld om huizen in Groningen op te knappen en te versterken.
Eelco Eikenaar, SP-gedeputeerde voor Gaswinning van de provincie Groningen, zit in de studio. Ook spreekt Nieuwsuur met PvdA-Kamerlid Henk Nijboer en Groningers wier huis is aangetast door de aardbevingen.
Vertrouwen
"Overhaaste besluiten tot versneld verlagen van de productie van Groningen vernietigt potentieel zo'n 100 miljard euro nationaal inkomen dat gepaard zal gaan met dure gas-importen en dus een verslechterde betalingsbalans. Hiermee dreigt ook de economische basis onder het versterkingsplan van Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders te worden weggehaald", schrijft Shell in de brief.
De brief is volgens de oliemaatschappij niet als dreigement bedoeld, maar het is in de door aardbevingen geplaagde provincie over het algemeen wel zo ontvangen. Het vertrouwen van de gemiddelde Groninger in Shell of in de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), waarvan Shell voor 50 procent eigenaar is, was al minimaal.
Oude impulsen
De aangehaalde passage uit de brief lijkt te bevestigen wat veel Groningers al dachten: in theorie doen Shell en de NAM alsof ze willen meedenken over een duurzame, aardbevingsbestendige en empathische oplossing voor de provincie en de bevolking, maar in praktijk komt daar weinig van terecht.
Oude impulsen lijken weer naar boven te komen: hoe meer gaswinning, hoe meer geld er binnenkomt, des te meer huizen aardbevingsbestendig kunnen worden gemaakt. Kortom: meer gas winnen, wellicht meer bevingen, maar ook meer geld voor herstelschade en stevigere huizen.
NieuwsuurDe boerderij van de Groningse Annemarie Heite 
NieuwsuurDe noodwoning waar Annemarie met haar gezin gaat wonen
Nieuwe realiteit
Of zit er meer achter? Voor het eerst is immers een duidelijke lijn naar beneden ingeslagen wat betreft de gaswinning. De teller staat nu op 27 miljard kuub - en meer komt er voorlopig niet uit de bodem. De vraag is of Shell en de NAM zich bij die nieuwe realiteit zullen neerleggen.
De NAM bracht deze week het winningsplan naar buiten, waarin de maatschappij de mogelijkheden beschrijft voor gaswinning vanaf oktober. Volgens de NAM kan de productie ook veilig worden opgeschroefd naar 33 miljard kuub. Regeringspartijen PvdA en VVD lieten weten daar niks voor te voelen.
In het winningsplan van de NAM staat ook dat het aantal huizen in Groningen dat niet voldoet aan veiligheidsnormen kleiner is dan eerder werd aangenomen. Volgens minister Kamp betekent dat niet dat versterkingsprogramma's worden aangepast.