Als een Duitse komiek de Turkse president belachelijk maakt en zelfs een geitenneuker noemt, is dat dan vrijheid van meningsuiting of smaad? Voor Erdogan zelf is er maar een antwoord: hij vindt dat Duitsland de betreffende tv-presentator Jan Böhmermann moet vervolgen.
Nieuwsuur spreekt met de Duitse advocaat Axel Hagedorn en de CDU-voorzitter van de commissie Binnenlandse Zaken van de Duitse Bondsdag Ansgar Heveling. Ook een gesprek met correspondent Jeroen Wollaars.
De rel begon met een spottend filmpje over de Turkse leider dat werd uitgezonden op de Duitse zender ZDF. Erdogan probeerde de verspreiding van die video te voorkomen, wat hem wereldwijd op kritiek kwam te staan.
Daar deed Böhmermann onlangs nog een schepje bovenop met een gedicht gericht aan Erdogan waarin hij hem een pedofiel en geitenneuker noemt.
De Turkse president Erdogan heeft officieel een klacht ingediend bij het ministerie van Buitenlandse Zaken en heeft aangifte gedaan van belediging bij het Openbaar Ministerie in Mainz. Hij wil dat Böhmermann wordt vervolgd. Maar of dat ook gaat gebeuren, hangt nog van een aantal zaken af.
Ten eerste moet Erdogan ook echt aangifte doen en als hij dat doet, moet zijn aangifte de steun van de Duitse regering krijgen. Bondskanselier Merkel reageerde tot nu toe terughoudend.
Ze liet een van haar woordvoerders in een laat stadium uitleggen dat de persvrijheid in Duitsland in de grondwet is verankerd. Toch belde ze een paar dagen later zelf met Erdogan en verklaarde dat het filmpje kwetsend was.
Vluchtelingendeal
Erdogan heeft Merkel in een spagaat gebracht. Als ze de aangifte niet ondersteunt schoffeert ze een staatshoofd die ze meer dan ooit nodig heeft voor de vluchtelingendeal.
Maar als ze een strafzaak tegen Böhmermann wel ondersteunt, krijgt ze de woede van miljoenen Duitsers over zich heen die vinden dat ze toch al te volgzaam is tegenover de Turkse president, die zelf pers- en meningsvrijheid aan zijn laars lapt.
Voor Merkel is dit bijzonder pijnlijk.
"Dat maakt deze zaak heel interessant", zegt de Duitse advocaat Axel Hagdorn. "Het beledigen van een staatshoofd is strafbaar in Duitsland. Maar omdat Erdogan in eigen land journalisten vervolgt, en Böhmermann in die context het gedicht heeft gemaakt, is het de vraag of dit onder belediging valt."
Volgens Hagdorn zullen Duitse diplomaten er alles aan doen om de komende dagen te voorkomen dat Erdogan ook echt aangifte doet. "Voor Merkel is dit bijzonder pijnlijk in de vluchtelingencrisis waarbij ze Erdogan dringend nodig heeft. Ze zal hem gerust moeten stellen, en duidelijk maken dat de Duitse normen en waarden anders zijn."