Het is een belangrijke toeristische attractie, en net zo typisch Nederlands als Sinterklaas, tulpen en stroopwafels. Maar langzaam maar zeker verdwijnt het uit het straatbeeld: de raamprostitutie.
Buurtbewoners pikken de overlast niet meer en gemeenten zijn bang voor verloedering. En wrang genoeg: juist het overheidsbeleid dat het beroep moest legaliseren, jaagt de vrouwen de illegaliteit in.
"De tendens is dat vrouwen van de zichtbare legale prostitutie verdwijnen in de illegale sector, waar totaal geen zicht op is", zegt Rodney Haan van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). Daarin speelt de komst van internet ook een belangrijke rol.
Ramen weer open?
In Utrecht valt deze week een langverwacht besluit. In deze stad zijn drie jaar geleden alle ramen in de binnenstad gesloten, op verdenking van mensenhandel. Burgemeester Jan van Zanen maakt voor 1 april bekend of zeventien ramen in de binnenstad weer opengaan.
Prostituees kunnen niet wachten om aan de slag te gaan, maar buurtbewoners geven het verzet niet op.
Na het sluiten van alle ramen zijn prostituees hun werkplek kwijtgeraakt. De meesten van hen verplaatsten hun werk naar het eigen huis of hotels, illegaal en bovendien onzichtbaar voor de gemeente.
Vergunningensysteem
Dat Utrecht ramen nu weer wil toestaan, gaat tegen de trend in. In de periode van 2006 tot 2014 nam het aantal vergunningen voor seksbedrijven af van 1127 naar 674. In het laatste jaar is dat alleen maar verder teruggelopen. Dat komt deels door een verandering in het vergunningensysteem, maar voornamelijk door het sluiten van bordelen door gemeenten.
Zo moesten begin dit jaar nog alle raamprostitutie in het A-kwartier in Groningen verdwijnen. In Arnhem zijn tien jaar geleden al alle ramen in de rosse buurt gesloten. Inmiddels is de wijk omgetoverd tot een jonge woonwijk, waarin alleen een laatste coffeeshop en een paar leegstaande panden met 'kamer te huur' nog doen denken aan de tijd waarin de stad 300 ramen kende.
En ook de gemeente Amsterdam, met haar wereldberoemde Wallen, sloot in de afgelopen jaren een aanzienlijk deel van de ramen.
Geen idee van omvang
Uit een enquête van Nieuwsuur onder tien grote gemeenten in Nederland blijkt dat in 2015 en 2016 het aantal vergunningen voor seksbedrijven verder is afgenomen. Elk van de tien gemeenten geeft aan dat in hun gemeente illegale prostitutie voorkomt, maar geen idee te hebben van de omvang.
Rodney Haan van het CCV raadt gemeenten aan daar iets aan te doen. "Gemeenten denken: wat niet weet, wat niet deert. Legale seksbedrijven worden zes keer per jaar gecontroleerd. Ik zou zeggen doe dat iets minder, zodat er meer capaciteit vrijkomt om meer controles in de illegale sector uit te voeren, want daar komen de grootste misstanden voor."