Europa speelt grote rol in illegale dierenhandel

Er gaan miljarden in om en veel van dat geld verdwijnt naar criminele groeperingen of bendes die grote gebieden in Afrika of Azië beheersen. De illegale handel in zeldzame dieren of producten die van zeldzame dieren zijn gemaakt rukt steeds verder op.

Uit onderzoek van criminoloog Daan van Uhm van de Universiteit van Utrecht blijkt dat criminelen die eerst in drugs handelden, nu overstappen naar de handel in wildlife.

Doorvoer

Een papegaai van een ton, een schildpad van 25.000 euro en natuurlijk de bijna uitgestorven neushoorn, waarvan de hoorn inmiddels duurder is dan cocaïne of goud. “Er gaat zeer veel geld in deze illegale handel”, aldus Van Uhm. “De handel in wildlife is in het algemeen vergelijkbaar met de handel in wapens en drugs."

Van Uhm zegt dat de EU een veel grotere rol speelt dan toe nu wordt aangenomen. Handelaren gebruiken de grote Europese havens en vliegvelden als doorvoer naar voornamelijk Azië.

Maar ook de Europese markt zelf is veel groter dan gedacht. Liefhebbers kopen illegaal zeldzame reptielen, apen en vogels. Net zoals schoenen, tassen en andere producten die gemaakt zijn van dieren waarin niet gehandeld mag worden. Deze zeldzame dieren en producten staan vermeld op de zogenaamde CITES-lijsten.

Er mag alleen in gehandeld worden als ze gekweekt zijn. Douane, NVWA en de politie gebruiken die lijsten onder meer om te controleren of dieren legaal dan wel illegaal zijn. Maar het blijkt in de praktijk zeer eenvoudig om deze vergunningen te vervalsen, zegt criminoloog Van Uhm. Volgens Europol heeft de opsporing weinig prioriteit.

Uitsterven

“Waar niet gezocht wordt, wordt ook niks gevonden”, zegt Werner Gowitzke, hoofd milieucriminaliteit van Europol. “Dit type misdaad krijgt geen prioriteit in Europa.”

Europarlementslid Gerben Jan Gerbrandy (D66) pleit al jaren voor een intensievere aanpak van deze handel. De Europese commissie komt binnenkort met een actieplan. Maar daar verwacht Gerbrandy niet veel van. “Dat plan zal hoogstwaarschijnlijk geen nieuwe wetgeving bevatten”.

De gevolgen van de oprukkende illegale handel in dieren en dierproducten zijn enorm. Diersoorten dreigen uit te sterven, hele gebieden in Afrika worden geterroriseerd door gewapende stropers op zoek naar die zeldzame vogel of neushoorn. En handelaren in de EU gebruiken hun legale bedrijven om buiten het zicht van de autoriteiten hun illegale waar te verkopen.

Beleid

De aanpak van de illegale handel in dier- en plantensoorten hangt voor een groot gedeelte samen met Europese wetten en regels. Maar in april 2014 laat de toenmalige staatssecretaris Sharon Dijksma weten geen voorstander te zijn van nieuwe wetten om de handel in illegale diersoorten aan te pakken.

"Nederland is van mening dat het huidige beleidsmatige en wettelijke kader in de EU tegen de illegale handel in wilde dieren en planten toereikend is. Nieuwe wetgeving is naar de mening van Nederland dan ook onnodig en ongewenst”.

Een woordvoerder van de huidge staatssecretaris Martijn van Dam bevestigt dat dit nog steeds het uitgangspunt van de Nederlandse regering is. Wel worden er steeds meer internationale bijeenkomsten gehouden om politiek en financieel commitment te krijgen om dit op mondiaal niveau aan te pakken. "De door Nederland te organiseren wildlifecrimeconferentie van 1-3 maart is daar een voorbeeld van", aldus het ministerie.

"De bestrijding van wildlife crime is sinds enkele jaren een prioriteit. Economische Zaken heeft in totaal 4 miljoen euro beschikbaar gesteld voor een serie projecten op het gebied van bestrijding van de hele keten van wildlife. Ook Buitenlandse Zakern heeft 2 miljoen beschikbaar gesteld voor projecten op dit gebied."