Afrika's grootste land, Sudan, valt mogelijk begin volgend jaar in twee delen uiteen. Op 9 januari - zes jaar na het sluiten van het noord-zuidverdrag dat een einde maakte aan Afrika's oudste oorlog - houdt het zuiden een referendum over de vraag of Zuid-Sudan als een onafhankelijke staat moet voortbestaan. Het kan de splitsing van het land betekenen.
Volksverhuizing
Tienduizenden Zuid-Sudanezen, die vanwege de oorlog in het Noorden van het land woonden, keren terug naar huis. Ze willen in januari stemmen over de onafhankelijkheid van het zuiden. Het betekent een ware volksverhuizing. De Verenigde Naties bereiden zich voor op de mogelijkheid dat bijna drie miljoen mensen in Sudan ontheemd raken als het referendum over onafhankelijkheid voor het zuiden in nieuw geweld uitmondt.
Want de spanningen tussen het zuiden en het noorden van Sudan lopen inmiddels weer op. Leiders in het zuiden en in het noorden beschuldigen elkaar van het opbouwen van een troepenmacht in het grensgebied.
Oorlog
Tussen het christelijke zuiden en het islamitische noorden van Sudan heeft het nooit geboterd. De jarenlange burgeroorlog kostte aan 2,5 miljoen mensen het leven, 4,5 miljoen mensen sloegen op de vlucht. En ook al is er een broos vedrag, de problemen in Zuid-Sudan zijn levensgroot. Door de oorlog is de samenleving compleet uiteengevallen. Er liggen nog landmijnen op de akkers. De mensen zijn straatarm en er is sprake van kinderprostitutie.
Kindsoldaat
In Nieuwsuur vanavond het bijzondere verhaal van de 27-jarige Kon Kelei. Kon werd op zijn vierde meegenomen door het Zuid-Sudanese rebellenleger SPLA om opgeleid te worden tot kindsoldaat. Hij deserteerde uit het rebellenkamp toen hij 12 was, en kwam via-via als vluchteling in Nederland terecht. Daar volgde hij met succes een rechtenstudie de Radboud Universiteit in Nijmegen. Bovendien werd Kon in Nederland actief in de strijd tegen kindsoldaten. Zo speelde hij mee in de film Wit Licht.
School
Onlangs keerde Kon terug naar zijn geboorteland. Hij is er nu docent aan de universiteit van het provinciestadje Bor en bouwt in zijn geboortedorp Cuey Machar een middelbare school. Het geld daarvoor wordt ingezameld door een Nederlandse stichting. De bouw is in volle gang, maar er is nog geld nodig.
Ontwikkelingshulp
Volgende week bezoekt staatssecretaris Ben Knapen van Ontwikkelingssamenwerking Noord en Zuid-Sudan. Het is zijn eerste reis als bewindsman. Nederland heeft zich altijd zeer betrokken gevoeld bij de situatie in het land. Het is een van de mede-ondertekenaars van het vredesakkoord van 2005. Nederlandse ontwikkelingsorganisaties zoals Cordaid steunen veel organisaties en projecten die voorlichting geven over het referendum en werken aan de opbouw van een nieuwe staat, zoals de Southern Sudanese Artists Association en Radio Bakhita. Bovendien zijn momenteel 15 Nederlandse politie-trainers in Zuid-Sudan.