Als mensen boven de 65 jaar vallen, heeft dat vaak grote consequenties: zoals langdurige opnames voor revalidatie of zelfs overlijden. Uit de nieuwste cijfers blijkt dat vallen bij deze groep ontzettend vaak voorkomt. Er zijn goede manieren om valpartijen te voorkomen, maar die aanpak komt vanwege een gebrek aan geld niet van de grond.
In Nieuwsuur een reportage over vallende ouderen, valpreventie en een gloednieuwe manier om dit te financieren.
Sociaal isolement
Gebroken polsen, kneuzingen in het gezicht, gebroken heupen of hersenletsel. De gevolgen van een valpartij zijn groot. Ouderen kunnen bijvoorbeeld na een valpartij niet meer zelfstandig thuis wonen of er volgt een langdurige revalidatie. Ook leidt het volgens deskundigen tot een sociaal isolement, omdat ouderen het huis niet meer uit durven.
VeiligheidNL verzamelt op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid de letselcijfers. Uit hun nieuwste statistieken blijkt dat vorig jaar 88.000 ouderen werden behandeld op de spoedeisende hulp na een valpartij. 40.000 mensen moesten worden opgenomen in het ziekenhuis en bijna 3.000 ouderen overleden ten gevolge van een val.
"Als ik dit in perspectief plaats, meldt elke zes minuten een oudere zich op de spoedeisende hulp en sterven er vijf à zes keer zoveel ouderen na een valpartij dan dat er verkeersdoden zijn”, zegt Saskia Kloet van VeiligheidNL.
We weten wat werkt om ouderen niet te laten vallen, maar het komt allemaal onvoldoende van de grond.
Cursussen tegen vallen
Naast het leed voor ouderen levert het ook hoge zorgkosten op voor de maatschappij. De totale directe medische kosten waren vorig jaar 810 miljoen euro. VeiligheidNL berekende dat de kosten in 2030 gaan uitkomen op 1,3 miljard euro, mede door de vergrijzing. Bij ongewijzigd beleid zal het aantal doden toenemen met 77 procent naar 4.700. Bij ongewijzigd beleid, want er zijn goede programma's om vallen te voorkomen.
Zo bestaan er cursussen voor ouderen om niet te vallen. De zogenoemde 'in balans'-training zorgt voor 61 procent valreductie. "We weten wat werkt, maar het komt allemaal onvoldoende van de grond", zegt fysiotherapeut Saskia Nolet die de cursus geeft. Dat komt omdat er voor valpreventie kosten gemaakt moeten worden, die niet altijd worden terugverdiend. Zo kan de gemeente wel investeren in valpreventie, maar komt de besparing die dat oplevert ergens anders terecht, zoals bij de verzekeraars.
Health Impact Bond
Daarom bedachten kenniscentrum Vilans en VeiligheidNL een Health Impact Bond om valpreventie te financieren. Dat idee is afgeleid van de Social Impact Bond. Van die laatste bestaan er nu vier in Nederland. Hierbij investeren private partijen, zoals een bank of fonds, in de aanpak van een maatschappelijk probleem dat de overheid veel geld kost.
Zo is er in Rotterdam een Social Impact Bond waarbij een bedrijf jongeren zonder startkwalificatie aan werk helpt. De gemeente betaalt de investeerders terug op basis van het aantal uitkeringen dat hiermee bespaard wordt.
Maatschappelijke impact
Vorige week kwamen geïnteresseerde partijen samen om te praten over de Health Impact Bond voor valpreventie. Zo ook Frido Kraanen van vermogensbeheerder PGGM. "In toenemende mate kijken investeerders niet alleen meer naar rendement, maar ook naar maatschappelijke impact. Waarom is dit mooi? Omdat je geld kan verdienen en tegelijkertijd mensen een betere gezondheid kan geven."
"Als de prestatie niet wordt behaald, is de private partij het geïnvesteerde geld kwijt. Het risico verschuift dus van de overheid naar de private partij", zegt Sadik Harchaoui van Society Impact, een platvorm voor sociale innovatie. "Het is een heel jonge ontwikkeling, maar ik verwacht volgend jaar de eerste Health Impact Bond in Nederland."