De EU en Turkije hebben vandaag een akkoord gesloten waarbij de onderhandelingen over een EU-lidmaatschap worden heropend in ruil voor Turkse steun bij het opvangen en tegenhouden van vluchtelingen uit Syrië.
De Turken hadden een grote troef achter de hand: het merendeel van de vluchtelingen dat Europa binnenkomt, doet dit via Turkije. Als Europa de vluchtelingenstroom ingedamd wil zien, kan dat niet zonder de hulp van Ankara.
In Nieuwsuur vanavond het laatste nieuws uit Brussel met Ajan Noorlander. Te gast zijn Lily Sprangers, directeur van het Turkije Instituut en Mathieu Segers, deskundige Europese integratie aan de Universiteit Utrecht.
Grensbewaking
Een antwoord op korte termijn voor de aanpak van de vluchtelingencrisis lag volgens de EU in het belangrijkste transitland voor vluchtelingen op weg naar de EU: Turkije. Door met name Syrische vluchtelingen die al in Turkije zijn, daar te houden, en door afspraken te maken over betere grensbewaking tussen Turkije en Griekenland, zodat illegale migratie, vaak over zee, beheersbaar wordt.
Op dit moment verblijven meer dan 2 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije. Het merendeel van hen woont onder barre omstandigheden in de grote steden of zwerft door het land; er zijn voor hen geen specifieke voorzieningen getroffen, zoals scholing. Zo'n 250.000 vluchtelingen wonen in opvangkampen.
In ruil voor 3 miljard euro is Turkije bereid de omstandigheden voor Syriërs te verbeteren. Het gaat dan om eerste levensbehoeften, het aanbieden van scholing, werk en gezondheidszorg. De EU redeneert dat als de leefomstandigheden in Turkije verbeteren, vluchtelingen minder snel geneigd zijn naar de EU te reizen.
Verdeelsleutel
Volgens een uitgewerkt plan van de Europese Commissie komt de 3 miljard euro die hiervoor nodig is, deels uit de EU-begroting (500 miljoen). De overige 2,5 miljard euro moet eenmalig worden opgebracht door de EU-lidstaten. Volgens de gebruikelijke verdeelsleutel die de Europese Commissie hiervoor hanteert, komt dat voor Nederland neer op 117 miljoen euro.
Eerder zei premier Mark Rutte dat hij het plan omarmt. Nederland zou het aandeel uit de lopende EU-begroting graag iets groter zien, maar wil daar geen halszaak van maken.