De parlementsverkiezingen van vandaag in Polen zijn gewonnen door de nationalistisch-conservatieve partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). De partij zou kunnen rekenen op 39,1 procent van de stemmen. Die score is goed voor 242 zetels in het 460 leden tellende parlement en dat zou betekenen dat de PiS alleen kan gaan regeren.
In Nieuwsuur vanavond Europa-correspondent Saskia Dekkers over de politieke toekomst van Polen.
De centrum-rechtse partij Burgerforum, die al acht jaar aan de macht is in Polen, komt volgens de exitpoll uit op 23,4 procent van de stemmen. Regerend premier Ewa Kopacz heeft haar verlies erkend.
Nationalistisch
Polen heeft een opmerkelijk politiek landschap: de twee grootste partijen zijn conservatief. Links speelt vrijwel geen rol. Maar er is een groot verschil tussen die twee grote partijen: het Burgerplatform, dat al acht jaar regeert, is voor de Europese integratie en voor goede relaties met Duitsland.
De partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), van de broers Jaroslaw en Lech Kaczynski (de laatste stierf vijf jaar geleden in een geruchtmakende vliegtuigcrash), staat voor de katholieke, nationalistische kant van Polen.
De partijen staan in bijna alle kwesties recht tegenover elkaar. Zo waarschuwde de partijleider van PiS, oud-premier Jaroslaw Kaczynski, voor de ziektes die vluchtelingen zouden meebrengen, zoals cholera. Zittend premier Ewa Kopacz van het Burgerplatform noemde dat onmenselijke angstzaaierij.
Identiteit
De komst van vluchtelingen speelde een belangrijke rol in de campagne, hoewel er nauwelijks migranten naar Polen komen. Maar het probleem laat goed zien of politici voor of tegen Europese samenwerking zijn, en of ze de katholieke identiteit van Polen voorop stellen.
Polen stemde in Brussel tegen de verplichte verdeling van vluchtelingen over alle EU-landen, maar heeft eind september toch aangekondigd 7000 mensen toe te laten. Een gevaarlijke beslissing van premier Kopacz, want een grote meerderheid van de Polen is tegen. Zij probeerde het uit te leggen: Polen hoort nu bij de "betere helft van de wereld" en moet nu dus ook anderen helpen.
Hek
PiS ging tekeer, voorman Kaczynski zei over het plan van Duitsland: "De aartsvijand die ons dwingt moslims op te nemen". 60 procent van de Polen is voor de bouw van een hek naar Hongaars voorbeeld en Polen wijst er graag op dat er al een half miljoen vluchtelingen zijn. Maar die komen uit Oekraïne.
Als de PiS aan de macht komt, kan dat grote gevolgen hebben voor de verhouding met de Europese Unie. Polen heeft de afgelopen jaren tientallen miljarden aan subsidies uit Brussel gekregen. Daarmee zijn steden opgeknapt, nieuwe snelwegen aangelegd en veel mensen hebben er hun baan aan te danken.
Brussel
Maar nu groeit de euroscepsis. De Polen komen erachter dat Europa ook eisen stelt, bijvoorbeeld het opnemen van vluchtelingen. En ze merken dat niet iedereen profiteert. Vooral in het oosten en zuiden is de werkloosheid hoog en lijkt Brussel ver weg.
