De Nederlandse staat loopt 10 miljard euro mis doordat rijke Nederlanders hun geld wegzetten via offshore vennootschappen in belastingparadijzen. Dat zegt oud-FIOD-rechercheur Jan van Koningsveld in Nieuwsuur. Hij promoveert woensdag aan de Universiteit van Tilburg op een studie naar de aard en omvang van het misbruik van offshore-vennootschappen.
"Als we ervan uitgaan dat 80 procent niet is opgegeven aan de belastingautoriteiten, betekent het dat tegen een gemiddeld belastingtarief van ongeveer 10 procent, vermogende particulieren in Nederland mogelijk wel 10 miljard te weinig aan belasting afdragen", zegt Van Koningsveld.
Geld wegsluizen
Uit het onderzoek blijkt dat vermogende Nederlanders 129 miljard euro hebben gestald in brievenbusfirma’s in landen als de Maagdeneilanden, Seychellen en Kaaimaneilanden. Ter vergelijking: in totaal staat er wereldwijd ruim 5000 miljard euro geparkeerd in bankrekeningen van offshore vennootschappen.
Ook criminelen gebruiken deze constructie om geld weg te sluizen of te witwassen. Van Koningsveld bestudeerde 47 grote politieonderzoeken die te maken hebben met drugscriminaliteit, witwassen, corruptie of beleggings- en belastingfraude. Uit al deze onderzoeken blijkt dat criminelen al decennialang brievenbusfirma’s gebruiken om hun geld weg te sluizen.
Van Koningsveld: "Ik kwam die constructie voor het eerst tegen in 1990 toen ik onderzoek deed naar de criminele organisatie van Klaas Bruinsma. Hij maakte gebruik van een witwasconstructie via een offshore-vennootschap in Hong Kong. En vastgoedhandelaar Jan-Dirk Paarlberg heeft op die manier geld witgewassen voor Willem Holleeder. De methodes zijn hetzelfde gebleven de afgelopen jaren.”
Een groot deel van de belastingontduiking speelt zich af in het donker. Het wordt tijd dat we ook dat deel gaan ontmaskeren.
'Misbruik moeilijk aan te pakken'
In Nederland zijn talloze advocatenkantoren gespecialiseerd in het oprichten van brievenbusfirma’s en het adviseren bij het beheren van grote vermogens. Een brievenbusfirma oprichten is volstrekt legaal. "Het kan zo zijn, om legale redenen, dat eigenaren in het buitenland een hoger rendement kunnen krijgen op hun vermogen en dat hun vermogen beter beschermd is. Maar van een groot deel zie je dat ze dat doen om daardoor uiteindelijk minder belasting te betalen in Nederland", zegt Van Koningsveld.
Door de ingewikkelde constructies die vaak bestaan uit firma’s in meerdere landen en met meerdere bankrekeningen, is het voor justitie en de fiscus uiterst ingewikkeld om het misbruik van deze firma's aan te pakken. "Theoretisch kunnen we het nog altijd achterhalen," zegt Van Koningsveld, "maar in de praktijk is het een stuk lastiger omdat het veel tijd kost te achterhalen waar iemand zich bevindt en we ook afhankelijk zijn van de medewerking van buitenlandse overheden."
Die werken volgens Van Koningsveld in principe goed mee, maar dan moeten er wel belastingverdragen mee zijn afgesloten. "Adviseurs kiezen vaak voor landen waar we geen verdragen mee hebben."
'Veel speelt zich af in het donker'
Oud-fraudeofficier van justitie Fred Speijers stelt dat het Openbaar Ministerie zeer actief is in de aanpak van belastingontduikers met brievenbusfirma's. "Voor zover de kwaliteit en capaciteit voorhanden is. En daar schort het voor een belangrijk deel aan. Als je te weinig mensen hebt en je onvoldoende kunt specialiseren kom je dus niet aan dit soort zaken toe."
Oud-FIOD-rechercheur Van Koningsveld stelt dat nog lang niet duidelijk is hoeveel geld er exact wordt onttrokken aan de Belastingdienst door onder meer criminelen en ondernemers. "Er speelt zich nog veel af in het donker. Het wordt tijd dat we ook dat deel gaan ontmaskeren."