Dagelijks verschijnen berichten over hoopgevende wetenschappelijke "doorbraken" rond de ziekte van Alzheimer. De echte doorbraak blijft vooralsnog uit. Dertig jaar is er wetenschappelijk onderzoek gedaan naar een geneesmiddel tegen de ziekte van Alzheimer, maar de resultaten zijn tot nu toe bedroevend.
Wereldwijd worden veel studies uitgevoerd. Gezonde proefpersonen, mensen met lichte geheugenklachten en dementerende mensen doen daaraan mee.
In Nieuwsuur deel twee van een tweeluik over dementie.
Wat heeft 30 jaar geneesmiddelenonderzoek concreet opgeleverd voor (toekomstige) patiënten en welke kant gaat het onderzoek op? Wat zeggen scans en tests over het daadwerkelijk functioneren van het brein? Is het denkbaar en ethisch wenselijk dat we straks gescreend worden en horen dat de kans bestaat dat we ooit dement zullen worden? Of moet er dan toch eerst een geneesmiddel zijn?
Bevindingen onder 100-plussers
Volgens veel onderzoekers veroorzaken eiwitophopingen in de hersenen uiteindelijk de ziekte van Alzheimer. Recent analyseerde geneticus Henne Holstege (VUmc) in het kader van het 100-plus onderzoek de hersenen van zeven niet-demente 100-plussers. Zouden zij die eiwitten dan niet hebben?
Wat blijkt: alle zeven niet-demente mensen hebben ook in meer of mindere mate eiwitophopingen in hun hersenen, terwijl ze tot op extreem hoge leeftijd geestelijk helder waren. Het is voor het eerst dat dit nu blijkt bij deze groep niet-demente mensen boven de 100 jaar. Holstege: "Ik wil nu weten welke processen er in de hersenen voor zorgen dat de 100-plussers in ons onderzoek, ondanks de eiwitopbouw, toch zo lang zo goed hebben kunnen functioneren."
Horrorscenario
Tot voor kort was kanker de meest gevreesde diagnose, maar inmiddels staat de ziekte van Alzheimer, of dementie, op de gedeelde eerste plaats. Bijna iedereen heeft wel een familielid of een naaste die aan het dementeren is. De ziekte is een angstbeeld voor veel mensen en een geneesmiddel is er niet.
Wordt er gesproken over dementie, dan wordt vaak in een adem euthanasie genoemd. Het vooruitzicht van een verpleeghuisopname zien veel mensen als het ergste horrorscenario.
Volksziekte
"De ziekte van Alzheimer is in de jaren 80 gepromoveerd van een zeldzame ziekte naar een volksziekte", zegt wetenschapsjournalist Koos Neuvel. Hij sprak met meer dan 30 wetenschappers voor zijn boek Alzheimer onderzocht. Hij maakt de balans op van ruim dertig jaar wetenschappelijk onderzoek.
In deel een van dit tweeluik, gisteren, ging Nieuwsuur over ouderdomsdementie, dat lang nauwelijks is beschouwd als een ziekte die moest worden genezen. Waarom gebeurt dat nu wel? Waar houdt ouderdom op en begint dementie?
Hoogleraar Frans Verhey van het Academisch Ziekenhuis Maastricht: "Ik zie jaarlijks ongeveer tien mensen voor een second opinion die elders de diagnose dementie hebben gekregen, maar als je met die mensen praat, zijn ze helemaal niet dement. Die mensen zijn dan heel erg opgelucht."