Door het hele land kunnen kinderen uit minima-gezinnen niet aan een mbo-opleiding beginnen, omdat hun ouders daar niet genoeg geld voor hebben. Koksmessen, kappersbenodigdheden of een uniform: zonder deze spullen mogen leerlingen niet beginnen aan hun opleiding.
Voor gezinnen die moeten rondkomen van een minimuminkomen is het vaak onmogelijk om de 500 tot 1500 euro op te hoesten.
De 17-jarige dochter van Nancy wilde een kappersopleiding volgen op mbo-niveau 2. "Van tevoren hoorde ik dat de kosten zo’n 1200 euro zijn. En dat is niet het enige. Het hele jaar door komt er nog geld bij voor onder andere haarverf."
Grote bedragen
Nancy zocht hulp bij Stichting Leergeld om de kosten voor de studie van haar dochter te betalen. Leergeld is een particuliere stichting die arme gezinnen financieel ondersteunt. Leergeld kon Nancy niet helpen omdat de stichting niet genoeg geld heeft om zulke grote bedragen uit te keren. Zij werd naar de gemeente gestuurd. Die stuurde haar weer terug naar Leergeld, want gemeenten zijn niet verplicht om in dit soort gevallen te helpen.
Gemeenten lossen nu de problemen van het Rijk op.
Bij gemeenten en de Stichting Leergeld stromen de aanvragen voor een vergoeding van de schoolkosten voor mbo’ers binnen. Sinds 1 januari 2015 is de tegemoetkoming van schoolkosten afgeschaft. In plaats van maximaal 700 euro krijgen ouders nu maximaal 116 euro via het kindgebonden budget. Ouders van minderjarige leerplichtige leerlingen komen door deze nieuwe regeling in de problemen.
Leerplichtig
Bouke Arends, PvdA-wethouder in Emmen, vindt dat de Rijksoverheid de problemen van deze gezinnen moet oplossen. Nu komt het op het bordje van de gemeente terecht. Het afgelopen jaar konden alleen al in Emmen tien gezinnen de schoolkosten niet betalen.
"De kinderen die bij ons aankloppen zijn nog leerplichtig, zij moeten van de overheid naar school. Tegelijkertijd maakt dezelfde overheid het hen onmogelijk om naar school te gaan. Gemeenten lossen nu de problemen van het Rijk op."
Veel mbo’ers lenen geld voor uitgaven aan school: het lesgeld, studieboeken en de bijkomende schoolkosten. Op het mbo heeft 1 op de 5 leerlingen schulden, blijkt uit onderzoek van het Nibud. Dit komt neer op bijna honderdduizend mbo-studenten. Volgens het Nibud is dit zorgelijk omdat het voor mbo’ers heel lastig is om de lening terug te betalen.
Niet alle jongeren zijn alleen maar aan het feesten.
Lennard is 20 jaar. Door een geschil met zijn huisbaas bouwde hij een schuld van duizenden euro’s op. De schoolkosten aan het begin van het schooljaar leveren voor hem weer stress op om het geld bij elkaar te krijgen. "Dat wordt weer budgetteren en dan in termijnen afbetalen."
Lennard werkt, naast zijn mbo-opleiding, meer dan 30 uur bij de McDonalds. Hij hoopt dankzij zijn opleiding een betere baan te krijgen. Er zijn ook jongeren die naar school willen en moeten, maar moeten werken om hun schuld af te betalen.
Bezint
Lennard: "Niet alle jongeren zijn alleen maar aan het feesten. Zeker op het mbo zitten jongeren die er veel aan moeten doen, ook omdat ze uit probleemgezinnen komen. Ze hebben al weinig te besteden en dan ook nog die schoolkosten."
Volgens wethouder Arends moet de regeling 'tegemoetkoming van schoolkosten' terugkomen. "Je ziet dat mensen nu tegen problemen aanlopen. Het Rijk moet deze problemen oplossen. Dus ik wil tegen hen zeggen: ‘u heeft een wet ingevoerd, die voldoet niet. Bezint u daarop en repareer het'."
Onaanvaardbaar
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) krijgt signalen van gemeente die aanvragen krijgen voor leerlingen die de schoolkosten niet kunnen bekostigen. VNG vindt het onaanvaardbaar als deze jongeren door het verlagen van de tegemoetkoming van de studiekosten zich gedwongen voelen om te stoppen met hun opleiding.
"Het Rijk heeft een steek laten vallen en moet met een oplossing komen en het gat voor deze groep repareren."
Reactie minister Jet Bussemaker
De minister van Onderwijs laat in een reactie weten: "Dit laat ik nader uitzoeken. Het is onaanvaardbaar als kinderen om financiële redenen niet aan een opleiding kunnen beginnen. Het is aan scholen om dit op te lossen."