Zestig procent van de baby's die al na 24 weken zwangerschap worden geboren, sterft meteen na de geboorte. Na 25 weken zwangerschap is de overlevingskans groter: van die baby's sterft veertig procent meteen na de geboorte. Dat blijkt uit onderzoek van een landelijke groep neonatologen. Zij volgden vanaf 2011 kinderen die geboren werden na 24 of 25 weken.
De onderzoekers volgden de baby's die in leven bleven tot hun tweede jaar. Van hen was 60 procent gezond, veertig procent groeide op met een handicap, die varieerde van een lichte tot zware lichamelijke- en/of verstandelijke handicap.
Steeds vroeger
Wie vijf jaar geleden zwanger was en na 21 of 22 weken zwangerschap het gevoel had dat de baby op komst was, had geen schijn van kans om een gezond kind te krijgen. De toekomstige ouders gingen dan naar een regionaal ziekenhuis en de baby stierf tijdens de bevalling of meteen daarna. In de meeste plaatsen is dat nog steeds zo.
Nieuwsuur tekende het verhaal op van Els Plegmeijer en haar man, uit Den Helder, die na 24 weken zwangerschap een dochter kregen. Wat zijn de voors en tegens van zo'n vroege geboorte?
Els Plegmeijer kreeg drie maanden geleden, na 21 weken zwangerschap, een onheilspellend gevoel in haar buik. Ze werd onmiddellijk door haar man naar het ziekenhuis gebracht. Haar vliezen waren gebroken en ze werd op een bed gelegd om de bevalling af te wachten. Het ziekenhuis zei dat de baby kansloos was en op dat moment was dat ook zo, maar Plegmeijer gaf zich niet gewonnen.
24 weken
Ze wist dat ze in het AMC in Amsterdam vroeg geboren kinderen behandelen na 24 weken zwangerschap. Ze nam zelf contact op met het AMC en werd opgehaald met een ambulance. In het AMC kreeg ze weeënremmers en wist ze de bevalling uit te stellen tot 24 weken en drie dagen. Toen was ze de magische grens gepasseerd.
Nu is ze bijna niet weg te slaan bij de couveuse waarin haar dochter Sophie nu al acht weken wordt behandeld. Sophie woog 609 gram toen ze werd geboren. De eerste weken lag ze nog aan een beademingsapparaat, nu kan ze zelfstandig ademen.
Els is trots, maar ziet er moe uit. De eerste weken waren zij en haar man in slopende onzekerheid of hun kindje het zou redden. Nu is het levensgevaar geweken, maar de artsen kunnen nog niet vertellen of hun dochter aan haar vroege geboorte blijvende schade heeft overgehouden.
Blijvende schade
Want het beleid om extreem vroeg geboren baby's toch te behandelen heeft een hoge prijs. Bijna de helft van de kinderen overlijdt alsnog in de eerste weken na de bevalling en een groot aantal loopt blijvende schade op.
De leeftijdsgrens waarop artsen vroeggeborenen behandelen is in de loop der jaren steeds verlaagd. In 2005 werd de grens verlegd naar 25 weken en in 2011 naar 24 weken. Het ziet ernaar uit dat de grens in Nederland binnenkort naar 23 weken gaat, omdat andere Europese landen die beslissing al hebben genomen.
Tien jaar geleden
Tien jaar geleden sprak NOVA in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam met Gert Jan van Putten, die net vader was geworden van een tweeling. Die was geboren na 25 weken zwangerschap. De jongetjes wogen 735 en 740 gram.
De één overleed kort na de bevalling door een longbloeding, zijn broertje bleef in leven. Op dat moment wist vader Gert Jan wel dat zijn zoontje niet gezond uit de strijd zou komen, maar hij had geen idee hoe zwaar gehandicapt hij zou zijn.
Nu, tien jaar later, vertelt hij aan Nieuwsuur hoe de afgelopen jaren zijn verlopen. Zijn zoontje was zwaar gehandicapt: hij was volledig afhankelijk van zijn ouders, kon niet praten, niet horen, had chronische longproblemen en kreeg altijd extra zuurstof toegediend. "Maar hij had plezier in het leven", vertelt zijn vader. Twee jaar geleden stierf de gehandicapte jongen aan een longontsteking.
"Het is onmogelijk om zulke kleine baby's in leven te houden zonder dat er ook gehandicapte kinderen op de wereld komen", zegt neonatoloog Anton van Kaam. "Voor ons als neonatologen is het belangrijk dat er meer gezonde kinderen in leven blijven dan gehandicapte kinderen.
Boek
Brenda van Osch schreef het boek 'Het onvoltooide kind', over de behandeling van extreem vroeggeboren baby's. Ze liep mee op de afdeling neonatologie van het AMC en beschrijft het leed en geluk, maar ook de dilemma's die ze daar tegenkwam. Nieuwsuur vroeg haar om een reactie op de nieuwe cijfers.
