Veel jonge werknemers zitten 'vast' in een baan die niet voldoet aan hun verwachtingen. Steeds meer jongeren hebben daarom last van stress. Met grote gevolgen: ziekteverzuim, fysieke klachten en een groeiend aantal burn-outs onder 20 tot 30-jarigen.
In Nieuwsuur vanavond een reportage over stress bij starters op de arbeidsmarkt.
Stress
Het is voor de meeste jonge starters niet te geloven: ze zijn jong, hebben een goede opleiding, een stapel stages, een bruisend sociaal leven, een flinke dosis motivatie en toch gaat het van de een op de andere dag helemaal mis.
Het overkwam meer dan honderdduizend jonge werknemers tot 35 jaar het afgelopen jaar. Zij zaten langdurig thuis vanwege stress-gerelateerde klachten, waaronder een burn-out. Dit blijkt uit recent onderzoek van ArboNed.
Catelijne Joling van ArboNed onderstreept dat het probleem groter is dan ooit. "Maar liefst 52 procent van al het werkverzuim onder alle jongeren komt momenteel door te veel werkstress. Dit zagen we de afgelopen jaren al aankomen en het aantal gaat alleen maar groter worden als we niets doen."
Alarmerend hoog
Het is voor het eerst in de geschiedenis dat juist jonge werknemers al zo vroeg lijden aan een burn-out. Voorheen kwam een burn-out hoofdzakelijk voor in de leeftijdscategorie 40-55, of bij werknemers met jonge kinderen.
Nu zijn burn-out klachten zelfs de hoofdoorzaak van ziekteverzuim voor de jongste groep werknemers, tot 25 jaar. Niet alleen verschuift de leeftijd waarop burn-outs voorkomen steeds meer naar een jongere categorie, het aantal jongeren dat eraan lijdt is ook alarmerend hoog en groeit elk jaar.
Ze denken dat het na twee weken vakantie wel weer voorbij is.
De impact van een burn-out op jonge leeftijd is ingrijpend en toch neemt niet iedereen het probleem altijd serieus. "Er rust nog een taboe op", zegt Marielle Lunenburg. Zij kreeg op haar 26ste een burn-out en schreef er een boek over.
Ontzettend alleen
"Het komt als iets zwaks over en mensen nemen het gewoon niet serieus, ze denken dat het na twee weken vakantie wel weer voorbij is. Maar dat is absoluut niet zo."
Dit beaamt ook Mandy, zij kreeg op haar 23ste een burn-out. "Je zit gewoon de hele dag alleen op je kamer. Afgesloten van de wereld en je voelt je ontzettend alleen. Je hebt nergens zin in, maar hiernaast heb je er ook gewoon fysiek de energie niet voor. Bij mij duurde het vier, vijf jaar voordat ik was hersteld."
Druk
Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt en flexibilisering aan Tilburg University, geeft de "doorgeslagen flexibele arbeidsmarkt" en bijbehorende prestatiedruk de schuld van deze ontwikkeling.
"Nederland is absolute koploper in Europa als het op flexibele arbeidscontracten aankomt. Maar we hebben gefaald om de faciliteiten erbij te ontwikkelen die jongeren staande kunnen houden. Dit breekt een jonge generatie nu op."
Uiteindelijk zal de hele Nederlandse economie er last van hebben.
Wilthagen benadrukt dat de eisen om aan een baan te komen continu veel hoger worden en dit veel druk met zich meebrengt. "De situatie is nu erger dan in de 'no-future-jaren-80' omdat als je nu al werk vindt, je nooit zeker weet of je die baan wel houdt, omdat je op een flex-contract werkt."
"'Nee’ zeggen tegen een werkgever kan dus betekenen dat je je baan over een maand kwijt bent. Dit geeft een ontzettende druk om jezelf elke dag te bewijzen en meer te doen dan je eigenlijk aankan."
Onnodig verlies
Wilthagen ziet ook een probleem voor de toekomst. "Dit is de generatie die onze economie moet gaan dragen. Maar nu kosten de jongeren meer aan langdurige zorg, vermindert de productiviteit en zal uiteindelijk de hele Nederlandse economie er last van hebben."
Catelijne Joling van ArboNed ziet dezelfde problemen. "Met een burn-out zit je gemiddeld 180 dagen thuis en een zieke werknemer kost per dag zo’n 250 euro. Dan zit je dus jaarlijks op ongeveer 4,5 miljard euro onnodig verlies, dat deze huidige arbeidsmarkt met zich meebrengt."
De roep om meer zekerheid voor jonge werknemers klinkt inmiddels luider. FNV Young & United heeft een grote actie opgezet en wil meer echte banen en meer zekerheid voor huidige starters. Ron Meyer van Young & United: "Het is nu aan ons, om iets te veranderen. Twintig jaar geleden kon Nederland ook vaste contracten aanbieden, dan kan dat nu ook."