Nederlanders zijn spaarders. Ze hebben ruim 300 miljard euro op de bank staan. Over het rendement dat ze over dit spaargeld en over ander vermogen zoals uit obligaties en aandelen ontvangen, moet belasting worden betaald. Dit heet 'vermogensrendementsheffing'.
Eind jaren '90 werd deze vermogensbelasting bedacht, door toenmalig minister van Financiën Gerrit Zalm en staatssecretaris Willem Vermeend.
Zij voerden een wijziging door, omdat het ingewikkeld was om voor iedereen uit te zoeken welk rendement hij of zij precies behaalde. De rente op spaargeld is immers niet gelijk aan het rendement op aandelen en ook spaarrentes en aandelen onderling wijken qua rendement van elkaar af. Ook is het lang niet eenvoudig om de winst of het verlies bij verkoop van aandelen op te nemen in een belastingstelsel.
Fictief rendement
Om dit probleem op te vangen en om tegelijkertijd verzekerd te zijn van belastinginkomsten op vermogen, stelden Zalm en Vermeend een fictief rendement vast op 4 procent. Over die 4 procent moet 30 procent belasting worden betaald. Dit zou voor iedereen over een langere periode eerlijk uitpakken, was de gedachte.
Maar inmiddels staat de spaarrente bij de meeste banken veel lager dan die 4 procent, zo rond de 1 procent. Veel spaarders vinden de huidige situatie oneerlijk. Zij betalen momenteel vaak meer belasting dan dat zij spaarrente ontvangen. De Bond voor Belastingbetalers is daarom een proefproces begonnen om de vermogensrendementsheffing te laten toetsen door de rechter.
Alternatieven
Ook de politiek is van mening dat de situatie op dit moment niet langer rechtvaardig is. Staatssecretaris Wiebes van Financiën heeft al laten weten dat hij zoekt naar alternatieven.
Sommige mensen krijgen minder rente dan dat ze aan belasting betalen!
Maar de vraag is welke alternatieven tot een politieke meerderheid zullen leiden. Wiebes onderhandelt al een aantal maanden met verschillende partijen, die allemaal iets anders willen.
Reëel rendement
De PvdA wil kleine spaarders ontlasten en vermogende aandeelhouders juist extra belasten. De partij denkt dat te kunnen bereiken door uit te gaan van een reëel rendement in plaats van een fictief rendement. Maar zo'n reëel rendement maakt het belastingstelsel weer ingewikkelder.
De VVD ziet het liefst helemaal geen belasting op vermogen, maar denkt ook aan een reëel rendement. De vraag is op welke manier dit zal worden uitgevoerd. De koersen van veel aandelen staan dit jaar heel hoog, dus een reëel rendement zou deze aandeelhouders extra belasten.
Paul Koster van de Vereniging van Effectenbezitters zegt dat het in de afgelopen tien jaar ook heel anders is geweest en dat er soms flinke verliezen zijn geleden. Om dan nu het rendement te koppelen aan het reële rendement zou onrechtvaardig zijn, meent hij.
Een fictief rendement heeft zijn voordelen, zegt Koster. "Ook voor de overheid; die is dan verzekerd van bepaalde inkomsten over een bepaalde periode. Aan de andere kant is de huidige situatie, waarin 30 procent wordt betaald over een fictief rendement van 4 procent terwijl de reële rente soms niet eens 1 procent is, volstrekt onrechtvaardig."
Deels heffingsvrij
De SP wil het heffingsvrije vermogen omhoog brengen, zodat een grotere groep aan de onderkant helemaal geen belasting hoeft te betalen. De heffingsvrije drempel ligt nu op ruim 21.000 euro, de SP wil dat met 10.000 euro verhogen. En de vermogensrendementsheffing voor miljonairs moet worden verhoogd van 1,2 naar 1,9 procent, vindt de SP.
