Hoe gaat KLM verder na het plotselinge ontslag van president-directeur Camiel Eurlings? Precies een week geleden werd hij de laan uitgestuurd. Het moment van vertrek kwam onverwacht, maar het ontslag zelf was geen verrassing. De oud-minister van Verkeer en Waterstaat lag al een tijd onder vuur.
Blauwe familie
Bij zijn overstap naar KLM en Air France-KLM had Eurlings geen enkele ervaring in de luchtvaartbranche. Hij was geen echte 'airline-man', geen lid van de blauwe familie van KLM. Zijn opvolger Pieter Elbers is dat wel. Elbers (44) werkt al sinds 1992 in verschillende functies bij de luchtvaartmaatschappij. Hij leidde KLM-afdelingen in Tokio en Athene. In 2011 werd hij operationeel directeur en plaatsvervangend president-directeur.
Op Eurlings was vooral kritiek vanwege zijn gebrek aan zichtbaarheid en daadkracht. Dat hij tijdens de wekenlange staking van Franse piloten niet in het openbaar opkwam voor de belangen van KLM, werd hem niet in dank afgenomen. Aan Pieter Elbers nu de zware taak om KLM weer gezond te maken. Na de pijnlijke, breed uitgemeten leiderschapswissel gaat de luchtvaartmaatschappij richting haar honderdste verjaardag. Wat zijn de voornaamste problemen die Elbers erft?
Concurrentie
De oudste luchtvaartmaatschappij ter wereld moet het opnemen tegen machtige spelers die concurreren op prijs en kwaliteit. Aan de onderkant, het goedkopere segment van de markt, heeft KLM zware concurrentie van budgetmaatschappijen als Easyjet en Ryanair. Aan de bovenkant, op intercontinentale vluchten, van maatschappijen uit het Midden-Oosten. "Die worden gesteund door overheden die miljarden in de luchtvaartsector pompen," zegt luchtvaartjournalist Yteke de Jong van het FD. "Daar is eigenlijk door de Nederlandse luchtvaartsector niet tegen op te boksen."
Schiphol
Een ander heikel punt is de relatie met thuisbasis Schiphol. De innige verbondenheid is verslechterd, onder meer door de komst van low cost airlines naar Nederland. Luchtvaartjournalist De Jong: "Schiphol is veel groter dan je mag verwachten op basis van het aantal inwoners van Nederland. KLM heeft Schiphol groot gemaakt. Andere luchthavens in de wereld hebben dat afgekeken en die liggen eigenlijk geografisch slimmer."
Schiphol dreigt nu voorbij gestreefd te worden door andere luchthavens. KLM en Schiphol staan daardoor beide onder druk, zegt de Jong. "Ze moeten daar samen een antwoord op zien te vinden. Maar die antwoorden zijn er op dit moment niet."
Fusiepijn
En dan is er nog de fusiepijn, na het huwelijk dat tien jaar geleden met Air France werd aangegaan. De overname was destijds misschien noodzakelijk voor het overleven van KLM. Inmiddels is het minder duidelijker wat het de KLM heeft opgeleverd. "De laatste tien jaar heeft KLM winst gerealiseerd. Dat is Air France niet gelukt en dat is een knelpunt," zegt Bob van der Wal, voorzitter van de Vereniging van Hoger KLM personeel.
Voorzitter Vivianne Smit van de Vereniging Oud-Cabinepersoneel, die zelf 31 jaar als purser werkte bij de KLM, verwacht dat de luchtvaartmaatschappij honderd jaar wordt. "Dat komt doordat wij ons onderscheiden van een paar heel grote concurrenten, met name als je denkt aan het Verre Oosten of het Midden-Oosten." Yteke de Jong van het FD is somberder: "Ik ben benieuwd of KLM de honderd jaar gaat halen."
Medio november beginnen de onderhandelingen over een nieuwe cao voor het KLM-personeel. Dat betekent een eerste krachtproef voor de nieuwe topman Elbers.
Openbaar
Overigens is Camiel Eurlings gisteren voor het eerst na zijn vertrek bij KLM weer in het openbaar verschenen. Hij sloeg een eerste paal in de grond in Valkenburg.
