Voor demissionair premier Jan Peter Balkenende is vandaag de laatste dag in het Torentje aangebroken. Vanaf morgen zal beoogd premier Rutte daar de scepter zwaaien.
Top 3
Jan Peter Balkenende is vandaag de op twee na langstzittende in de periode na de Tweede Wereldoorlog: sinds zijn bëediging was hij 3006 dagen minister-president. Alleen Ruud Lubbers (4307 dagen) en Willem Drees (3788 dagen) gingen hem voor.
Val
Tijdens zijn vier kabinetten maakte Jan Peter Balkenende roerige tijden door die drie keer leidden tot een val:
- op 22 juli 2002 treedt Balkenende aan met een coalitie van CDA, VVD en de LPF, de partij van de vermoorde Pim Fortuyn. Na 87 dagen gekrakeel binnen de LPF zien CDA en VVD geen heil meer in verdere samenwerking.
- In juni 2006 loopt de irritatie tussen D66 en VVD-minister Rita Verdonk (Vreemdelingenbeleid en Integratie) uit de hand. Verdonk wil het Nederlanderschap van VVD-Tweede Kamerlid Ayaan Hirsi Ali intrekken. De D66-fractie dient een motie van wantrouwen in tegen Verdonk, die wordt verworpen. Toch trekt D66 de stekker uit het kabinet.
- In februari 2010 valt het kabinet over Uruzgan. De PvdA en de ChristenUnie-fractie willen weg uit deze provincie. CDA-minister Maxime Verhagen (Buitenlandse Zaken) volhardt in zijn wens om een kleinere missie daar een jaar langer te houden.
Hervormingen
Balkenende was de premier van de hervormingen in vooral de sociale zekerheid. Onder zijn leiding staat Nederland al jaren in Europa goed gerangschikt in lijstjes met de laagste werkloosheid of de hoogste arbeidsparticipatie. De AOW-leeftijd gaat omhoog, VUT-regelingen zijn versoberd en de WAO, het drama van de jaren negentig, is aangepakt.
Internationaal
Balkenende zette Nederland ook nadrukkelijk op het internationale podium: Nederland is inmiddels een vaste gast bij de G20, de twintig belangrijkste economieën ter wereld. Nederlandse politici als Jaap de Hoop Scheffer, Neelie Kroes en Ad Melkert kregen internationaal hoge functies. Balkenende onderhandelde ook een miljard euro af van de bijdrage aan de Europese Unie.
Beschavingsoffensief
Normen en waarden, fatsoenlijk met elkaar omgaan, het beschavingsoffensief van Balkenende kreeg ondanks aanvankelijke kritiek uiteindelijk wel voet aan de grond. En tussendoor rechtte Balkenende steeds weer de rug en won hij, ondanks kritiek en tegenvallende peilingen, steeds de verkiezingen.
Verwijt
Balkenende kreeg vaker dan hem lief was het verwijt onvoldoende regie te voeren wanneer er spanning binnen het kabinet of de coalitie ontstond. De politieke steun aan de Amerikaanse inval in Irak bleef hem jaren achtervolgen en zijn opstelling in dit dossier bevestigde voor de oppositie zijn koppigheid en onwrikbaarheid.
Nieuwsuur maakt vandaag de balans op van de 3006 dagen onder leiding van premier Jan Peter Balkenende. In de studio reageren Jouke de Vries, schrijver van het boek "Gepland Toeval" over hoe Balkenende in het CDA aan de macht kwam en voormalig CDA-partijvoorzitter Marnix van Rij.
Vragen en/of opmerkingen? Mail de maker: Pim.van.Galen@nieuwsuur.nl.