Na een dag vol emoties en discussie heeft de achterban van het CDA zich uitgesproken voor deelname aan het kabinet Rutte-Verhagen. Dat gebeurde kort na vijf uur. De vraag is nu wat dissidenten Ferrier en Koppejan aanstaande dinsdag, in de beslissende fractievergadering, gaan stemmen.
De eerste motie waarover op het congres werd gestemd was tegen samenwerking met de PVV. Deze motie werd met grote meerderheid van stemmen verworpen. Daarna bracht de congresvoorzitter de motie van het partijbestuur in stemming, vóór samenwerking met de PVV. Daar stemde 68 procent voor.
Blijdschap
Maxime Verhagen uitte direct na de uitslag zijn vreugde. "Lieve vrienden, dit is een feest. Ik ben blij dat ik uw vertrouwen niet heb beschaamd,", aldus Verhagen. Partijvoorzitter Henk Bleker sprak van een "fantastisch" congres. "We zijn respectvol met elkaar omgegaan. Daar kunnen we in de politiek een voorbeeld aan nemen."
Dissidenten
Veel sprekers uitten gedurende de dag hun zorgen over de samenwerking met de PVV. Dissident Kathleen Ferrier deed, staande naast Ad Koppejan, een laatste oproep. "Ik kan niet anders dan tot de conclusie komen dat een regering met steun van de PVV niet goed is, niet voor het land en niet voor de partij," aldus Ferrier. "We geven een kernwaarde van onze partij op als we instemmen met het akkoord"."Haar betoog kwam haar op boe-geroep uit de zaal te staan, maar ook applaus.
"Ik ben geen dissident, maar een christendemocraat", begon Koppejan zijn betoog. Hij is nog steeds tegen de samenwerking met de PVV, en pleitte voor eensgezindheid binnen de partij. "Laat ons niet uit elkaar spelen, niet door discussies in de media en al helemaal niet door de samenwerking met de PVV."
Ministers
Minister Donner sprak zich uit vóór de samenwerking met de PVV. "Als we nu dit akkoord wegstemmen versterken we tegenstelling in de samenleving, en verharden we die. Niet wat de mond ingaat is onrein, maar wat de mond uitgaat." Ook Camiel Eurlings schaarde zich achter Verhagen, met verheven stem.
Minister Hirsch Ballin protesteerde tegen de samenwerking. "Verantwoordelijkheid nemen kan ook betekenen: nee zeggen. Wij horen niet thuis in een politiek verbond met Wilders. Doe dit de mensen niet aan, doe dit de partij niet aan, doe dit het land niet aan." Ab Klink herhaalde dat hij de samenwerking niet voor zich ziet. "Ik roep u op: don't do it."
Afkeer
Ook oud-premiers De Jong en Van Agt spreken hun afkeer uit. De Jong betreurt het dat hij op zijn oude dag meemaakt dat zijn partij "de hand licht" met godsdienstvrijheid. Oud-Eerste Kamerlid Hannie van Leeuwen hield een vurig en geëmotioneerd betoog. Ze maakt zich zorgen over de koers van de partij, "niet in het centrum maar op de flanken".
Verhagen
In zijn toespraak na de lunch zei Verhagen dat hij overwogen had om te stoppen met de onderhandelingen. "Maar ik ben gebleven, omdat we in het CDA een traditie hebben. Om verantwoordelijkheid te nemen in plaats van uit de weg te gaan, ook wanneer het gaat om moeilijke besluiten in heftige tijden."
Verhagen riep het congres op om voor het akkoord te stemmen. "Weglopen van verantwoordelijkheid hoort niet bij ons. Uitgaan van onze kracht en ons geloof: dat hoort bij ons. Daarom zeg ik: ja, laten we het gaan doen. Voor het CDA en iedereen in Nederland." Zijn oproep werd beantwoord met een staande ovatie.
Reuring
Gedurende de informatieronden was er al veel reuring in de CDA-achterban. Prominente (oud-)politici waarschuwden voor samenwerking met de partij van Geert Wilders. Onder anderen oud-premiers De Jong, Van Agt en Lubbers spraken hun bedenkingen uit, maar ook minister Hirsch Ballin van Justitie. Hij schrijft vandaag in de Volkskrant dat het politieke akkoord met de PVV het land en het parlement splijt. "De acceptatie van Wilders als politieke partner moet worden gestopt, beter laat dan nooit, voordat er nog meer verdeeldheid in ons land wordt gebracht, nog meer uitsluiting en verdriet," aldus Hirsch Ballin.
In Nieuwsuur ziet u een verslag van het congres. Oud-CDA-minister Frans Andriessen geeft in de studio commentaar.