Storing kwam door 'fout in softwarecode' • Systemen starten weer op

Storing kwam door 'fout in softwarecode'

De storing bij de Nederlandse overheidsdiensten kwam door een softwarefout op een van de IT-netwerken van Defensie. Dat meldt minister Brekelmans (Defensie) in een Kamerbrief.

Zoals al werd vermoed, zat de storing in het zogenoemde Netherlands Armed Forces Integrated Network (NAFIN). Dat is een zwaarbeveiligd netwerk dat onder meer 180 defensielocaties met elkaar verbindt en ook wordt gebruikt bij datacenters van verschillende ministeries en politiebureaus.

"Door een fout in de softwarecode is een probleem ontstaan in de tijdsynchronisatie op het netwerk", schrijft Brekelmans. "Hierdoor was het niet mogelijk om verbinding te maken met dit netwerk. Er is vooralsnog geen indicatie dat de storing is veroorzaakt door een kwaadwillende partij."

De meeste systemen werken inmiddels weer goed. "De komende uren worden de laatste stappen gezet om systemen volledig te laten functioneren", zegt de minister. "Defensie monitort dit uiteraard nauwgezet." Hij benadrukt dat "de veiligheid van processen bij Defensie" niet in gevaar zijn geweest.

Vliegverkeer Eindhoven Airport komt verder op gang

Het vliegverkeer van en naar Eindhoven Airport komt langzaam weer op gang. Om 18.18 uur landde het eerste toestel sinds de storing begon, een vertraagde vlucht van Wizz Air uit Vilnius.

In de loop van de avond is er nog flinke hinder van de eerdere storing. Zo zijn meerdere vluchten die in de avond zouden aankomen geannuleerd of omgeleid naar onder meer Schiphol, Brussels Airport en Weeze. Ook sommige vluchten die in de avond zouden vertrekken zijn geannuleerd of vertrekken vanaf een andere luchthaven.

Schoof: belangrijkste dat systemen weer beginnen te werken

Ook premier Schoof ziet dat Defensie de oorzaak van de storing langzaam boven water begint te krijgen. "Het allerbelangrijkste is natuurlijk dat geleidelijk aan alle systemen weer beginnen te werken", zegt Schoof.

De minister-president kan niet uitsluiten dat de storing is ontstaan door een bewuste aanval van buitenaf. "Maar de tekenen wijzen daar niet op. Er wordt onderzoek gedaan naar de oorzaken. Men heeft het gevoel dat men er dichtbij is."

Eerste vliegtuig weer vertrokken vanaf Eindhoven Airport

Zojuist is de eerste vlucht weer vertrokken vanaf Eindhoven Airport. Het gaat om een toestel van Transavia naar Valencia, en daarmee is het vliegverkeer in Eindhoven weer opgestart.

Storing DigiD en meeste veiligheidsregio verholpen

De storing bij DigiD is verholpen. Mensen kunnen weer volledig gebruikmaken om in te loggen bij sites van de overheid. Burgers kunnen ook weer accounts aanvragen. De storing begon dinsdagavond. Daardoor konden veel gemeenten geen paspoorten, identiteitskaarten en rijbewijzen verstrekken. Daarnaast was het niet mogelijk om online aangifte te doen bij de politie.

Ook de meeste veiligheidsregio's zeggen dat de storing met het communicatiesysteem voor hulpdiensten voorbij is. De systemen werken weer als gebruikelijk.

Defensie: storing lijkt geen actie van kwaadwillenden

De ICT-storing lijkt geen actie van kwaadwillenden, zegt Defensie. De organisatie laat verder weten de oorzaak van de computerstoring in beeld te hebben, maar meer informatie wordt daarover niet gedeeld.

Steeds meer systemen die vandaag zijn getroffen door de netwerkstoring worden hersteld. Het opstarten van alle processen kan nog wel een paar uur duren.

Zwaarbeveiligde netwerk NAFIN speelt rol in storing

Het lijkt het erop dat het zogeheten Netherlands Armed Forces Integrated Network (NAFIN) een belangrijke rol speelt in de ICT-storing van vandaag. Dat melden bronnen aan de NOS. NAFIN is een belangrijk gesloten netwerk voor de communicatie-infrastructuur van Defensie.

Het zwaarbeveiligde netwerk verbindt zo'n 180 locaties van Defensie met elkaar. Ook tientallen organisaties die niet van Defensie zijn, zoals ministeries en politiebureaus, zijn ermee verbonden.

Het systeem bestaat nu zo'n 30 jaar. Het is een gesloten glasvezelnetwerk van zo'n 3300 kilometer lang dat wordt beheerd door het Ministerie van Defensie en telecomprovider KPN.

Defensie wil niet reageren op het bericht.

Defensie: wordt nog hard gewerkt om storing te verhelpen

Hoewel op meerdere plekken de systemen weer lijken te werken, is volgens Defensie de storing nog niet voorbij. Onder meer bij de gemeentes Rotterdam, Haarlem en Arnhem lijken de systemen weer te werken zoals gebruikelijk. Ook bij de Veiligheidsregio Utrecht is dit het geval.

Defensie laat weten dat er nog hard gewerkt wordt om de storing in kaart te brengen en deze te verhelpen.

Premier Schoof: ook andere systemen geraakt'

Premier Schoof noemt de storing zorgelijk en zegt dat het nog afwachten is of alleen het systeem van Defensie geraakt is. "Het zit ook in de defensiesystemen, maar er zijn ook andere systemen geraakt. Dus het is echt zoeken", zegt de minister-president.

Defensie bevestigt dit. "Er zijn veel departementen aangesloten aan onze systemen. Het is daarom niet gezegd dat alle storingen te linken zijn aan die van ons", aldus een woordvoerder.

Bekijk hier de reactie van premier Schoof op de storing:

Eindhoven Airport hervat processen om vliegverkeer te hervatten

Eindhoven Airport laat weten dat de processen voor het hervatten van het vliegverkeer weer worden opgestart. In de praktijk betekent dit dat de luchthaven gaat kijken welke vliegtuigen als eerste kunnen vertrekken en welke passagiers door de veiligheidscontrole mogen.

Hoe lang het gaat duren voordat de eerste vliegtuigen daadwerkelijk in de lucht zijn, is niet bekend. Een woordvoerder van de luchthaven laat weten dat het nog wel even kan duren. "Het zou mooi zijn als we rond 17.00 uur de eerste vliegtuigen weer kunnen laten vertrekken."

Wanneer er vliegtuigen vertrokken zijn, kunnen er ook weer toestellen landen.

Vliegtuigspotter reisde 2,5 uur naar Eindhoven voor lege landingsbaan

Een vliegtuigspotter uit België is tweeënhalf onderweg geweest om vandaag vliegtuigen te gaan spotten op Eindhoven Airport. Daar is vandaag door de grote storing nog geen vliegtuig opgestegen of geland.

De spotter had bij aankomst snel door dat er iets mis was op de luchthaven. "Er was heel weinig beweging op het vliegveld, ook op de platforms waar de toestellen geparkeerd staan", zei de man tegen Omroep Brabant. De luchtvaartspotter blijft nuchter, ondanks de lege start- en landingsbaan. "Het is het risico van deze hobby."

Verslaggever Martijn Bink over de situatie op Eindhoven Airport

Veiligheidsregio Utrecht: alle systemen werken weer

Veiligheidsregio Utrecht meldt dat alle systemen binnen hun regio weer werken zoals gebruikelijk. Volgens de veiligheidsregio waren er geen problemen tijdens de storing. Andere veiligheidsregio's hebben nog niet gemeld dat hun systemen weer werken.

Online aangifte doen via website politie kan niet

Door de storing is het niet mogelijk om online aangifte doen bij de politie. De politie vraagt mensen die aangifte willen doen om naar een politiebureau in de buurt te gaan of te bellen naar 0900-8844. De politie benadrukt dat noodnummer 112 gewoon bereikbaar is.

Oorzaak nog onbekend, maar 'in 9 van de 10 gevallen menselijke fout'

"Soms is er sprake van een cyberaanval, maar in 9 van de 10 gevallen gaat het om een menselijke fout", zegt Cybersecuritydeskundige Eward Driehuis. "Dan gaat er bijvoorbeeld iets mis bij een software-update of het vervangen van een apparaat."

Dat de storing nog niet is verholpen zegt Driehuis niet zoveel. "Het kan bijvoorbeeld ook betekenen dat er een onderdeel lastig te leveren is. De storing zit in een netwerk van Defensie en is wat dat betreft in goede handen: zij hebben veel IT-kennis."

Desondanks verwacht Driehuis dat deze storing geëvalueerd zal worden. "Dit wil niemand, dus ook als er een menselijke fout is gemaakt zal die geëvalueerd worden."

Marechaussee kan weer noodpaspoorten verstrekken

De marechaussee kan weer noodpaspoorten verstrekken. Eerder vanochtend was dat onmogelijk door de IT-storing. De marechaussee zegt wel dat er vooralsnog alleen noodpaspoorten kunnen worden uitgegeven op Schiphol en Eindhoven Airport.

Premier Schoof: geen idee wat de oorzaak is

Het kabinet wil niet vooruitlopen op conclusies die getrokken kunnen gaan worden uit de grote storing in de overheidssystemen. Op de vraag wat de oorzaak is zei premier Schoof: "Geen idee." Ook Defensieminister Brekelmans wil niet speculeren over de oorzaak totdat die "met honderd procent zekerheid is vastgesteld". Brekelmans wil ook niet zeggen of uitgesloten is dat het een cyberaanval is. Wel is duidelijk dat de netwerkstoring vanuit de Defensiesystemen invloed heeft op andere overheidssystemen.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid inventariseert welke organisaties er allemaal last hebben van de storing, ook die in het buitenland. Defensie werkt "met man en macht" aan het oplossen ervan. Op veel plekken worden tijdelijke oplossingen gevonden om via andere routes te kunnen werken, zogenoemde workarounds. "Dit geeft aan hoe belangrijk die zijn. Kwetsbaarheden kunnen zich altijd voordoen", zegt Schoof. "Alle energie is erop gericht om het zo snel mogelijk op te lossen. Maar pas als we weten wat de oorzaak is kunnen we zeggen hoe zorgwekkend dit is."

Eindhoven Airport deelt flessen water uit

Op Eindhoven Airport worden flessen water uitgedeeld aan gestrande reizigers. Ook krijgen ze vouchers. De luchthaven probeert, met de zomerse temperaturen buiten, de vertrekhal koel te houden door de deuren zoveel mogelijk dicht te houden.

In de vertrekhal is het nog altijd erg druk en chaotisch. Eindhoven Airport laat reizigers weten de eigen website goed in de gaten te houden en contact te zoeken met hun luchtvaartmaatschappij voor updates over hun vlucht.

Oorzaak en duur van de storing nog niet bekend

Het ministerie van Defensie zegt dat het nog niets kan zeggen over de oorzaak van de storing. Het blijft daarmee op dit moment onduidelijk of de storing wordt veroorzaakt door een softwarefout, hardwareproblemen of een cyberaanval van buitenaf. Een woordvoerder van het ministerie zegt dat de prioriteit nu ligt bij het verhelpen van de storing.

De storing ontstond gisteravond en het is nog niet duidelijk hoelang die gaat duren.

Minister Van Weel over storingen: 'Wen er maar aan'

In het huidige digitale tijdperk zal het wel vaker voorkomen dat cruciale systemen uitvallen door storingen. Daar kunnen we maar beter aan wennen, zegt justitieminister Van Weel. "Kwetsbaarheden gaan we altijd houden. Ik zou haast zeggen: "Get used to it".

Burgers en instellingen moeten weerbaarder worden tegen storingen zoals die van vandaag, vindt hij. Door betere cybersecurity, zoals het regelmatig maken van backups, kunnen veel storingen worden voorkomen. En we moeten beter voorbereid zijn op wat je kunt doen als een storing zich toch voordoet.

Volgens Van Weel kunnen alle cruciale overheidsdiensten, zoals de politie en de brandweer, op dit moment gewoon hun werk doen en zijn ze bereikbaar. Hij wil niet speculeren over de oorzaak van de huidige storing. Dat hoeft geen aanval van buitenaf te zijn, het kan ook een fysieke oorzaak hebben, beklemtoont Van Weel.

Tot zeker 17.00 uur geen vliegverkeer mogelijk vanaf Eindhoven

Eindhoven Airport laat weten dat in ieder geval tot 17.00 uur vanmiddag geen vliegverkeer mogelijk is vanaf de luchthaven.

In totaal zouden vandaag zo'n 20.000 reizigers vertrekken of aankomen in Eindhoven. Verschillende vluchten worden omgeleid via Schiphol, Brussel of Weeze.

Eindhoven Airport is het civiele gedeelte van de militaire vliegbasis Eindhoven en valt daarom onder het beheer van Defensie.

Cyber Security Centrum kan geen beveiligingsadviezen uitsturen

Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) doet onderzoek naar de computerstoringen. Het NCSC zoekt uit om wat voor storingen het precies gaat en wat de impact is, laat een woordvoerder weten aan persbureau ANP. Inmiddels is duidelijk dat de problemen zijn veroorzaakt door een storing in het netwerk van Defensie.

Volgens de woordvoerder van het NCSC zijn er geen signalen dat de openbare veiligheid in het geding is. "Door een storing in een datacenter zijn verschillende gebruikers van het datacenter en hun IT- diensten getroffen."

Zelf kan het centrum daardoor geen beveiligingsadviezen uitsturen, wat bijvoorbeeld gebeurt als een kwetsbaarheid wordt gevonden in software. Volgens de woordvoerder heeft dat geen grote gevolgen, omdat het NCSC bedrijven en organisaties met kwetsbaarheden in de software eventueel direct zelf kan bereiken.

'Niet iedere storing hoeft te komen door probleem bij Defensie'

Het is niet zo dat alle problemen die zich op dit moment voordoen met computersystemen van de overheid direct te herleiden zijn tot de storing in het netwerk van Defensie. Dat zegt een woordvoerder van dat ministerie.

Het netwerk van Defensie wordt ook gebruikt door sommige andere departementen en daar doen zich nu problemen voor. Maar er zijn ook storingen bij andere instanties, die op het eerste gezicht geen gebruik lijken te maken van het Defensienetwerk. Zo kampt ook de Kansspelautoriteit met problemen.

De woordvoerder van Defensie wil, om veiligheidsredenen, niet zeggen om welk netwerk het precies gaat. "We zijn druk bezig met het achterhalen van de oorzaak van de storing, daar ga ik niet over speculeren."

Vluchten omgeleid via Schiphol, Brussel of Weeze

Het is niet duidelijk hoelang de storing op Eindhoven Airport nog gaat duren, laat een woordvoerder van de luchthaven weten. In totaal zouden vandaag 20.000 reizigers vertrekken of aankomen. Reizigers wordt geadviseerd de website van de luchthaven in de gaten te houden voor updates over hun vlucht en contact op te nemen met hun luchtvaartmaatschappij.

Tot zeker 13.00 uur zijn alle vluchten vertraagd of geannuleerd, is te zien op de website van Eindhoven Airport. Reizigers van meerdere vluchten naar verschillende steden in Spanje worden omgeleid via Schiphol, Brussel of Weeze.

Zo laat reisorganisatie TUI weten dat een vlucht die vanaf Eindhoven zou vertrekken vanuit Brussel vertrekt. Later op de dag staat nog een vlucht van TUI gepland vanaf Eindhoven. Als de situatie op de luchthaven dan nog niet verbeterd is, wordt voor die vlucht mogelijk ook uitgeweken naar een andere luchthaven.

Ook een aankomende vlucht wordt omgeleid naar Brussels Airport. Ook voor deze passagiers worden bussen ingezet.

'Opmerkelijk dat storing zo lang duurt'

"Het is heel opmerkelijk dat deze storing al zo lang duurt", reageert onafhankelijk tech-expert Bert Hubert. "Deze storing begon gisteravond om 22.30 uur en toen was al duidelijk dat dit een groot probleem was."

"De gemeenschappelijke factor lijkt een netwerk bij defensie te zijn", vervolgt Hubert, die verwacht dat het probleem in de software zit. "Er breken om de haverklap kabels, maar dan horen we altijd snel over plannen om ze te repareren. Daar horen we nu niets over."

We zijn veel te afhankelijk van een netwerk dat we niet binnen 12 uur kunnen repareren, vindt hij. "Ik lees net dat het Nationaal Cyber Security Centrum niet in staat is om beveiligingsberichten te versturen. Hun hele kantoor is dus uit de lucht, omdat ze geen alternatieven hebben. Het is alsof de brandweer zegt dat ze niet kunnen komen blussen omdat de kazerne in brand staat."

Rijbewijs ophalen niet overal mogelijk

Door de landelijke storing is het in meerdere gemeenten niet mogelijk om rijbewijzen, ID-kaarten of paspoorten op te halen. Dat geldt onder meer voor de gemeenten Zwolle, Apeldoorn en Gouda.

Rode Kruis helpt gestrande reizigers op Eindhoven Airport

Vliegverkeer Eindhoven plat: 'Hoop vandaag nog te kunnen vertrekken'

Medewerkers Tweede Kamer hebben ook last van storing

De Tweede Kamer heeft net als meerdere ministeries en overheidsdiensten te maken met een storing. Het lukt medewerkers niet om via de vaste verbinding in te loggen op computers. Met behulp van een simkaart kunnen ze wel inloggen. De Kamer zoekt nog uit wat de oorzaak is en weet niet of deze verband houdt met storingen van andere organisaties waar vanochtend melding van is gedaan.

De Tweede Kamer is nog een laatste week met reces. Er staan geen debatten op de planning.

Marechaussee kan geen noodpaspoorten verstrekken

De Koninklijke Marechaussee meldt op X dat ze op dit moment geen noodpaspoorten kan verstrekken. Ook dat komt door de computerstoring. In de tweet zegt de marechaussee: "Het heeft geen zin om naar een van de afgiftepunten te komen."

Geen vliegverkeer op Eindhoven Airport

De problemen op Eindhoven Airport worden ook veroorzaakt door de storing in het netwerk van Defensie.

Lees meer in onderstaand artikel:

Madlener: oorzaak computerstoring bij Defensie

Minister Madlener van Infrastructuur noemde de storing bij Eindhoven Airport heel ongemakkelijk. Volgens hem wordt die veroorzaakt door een computerstoring bij het ministerie van Defensie: "Eindhoven is voor een deel ook een defensie-luchthaven". Hij zei dat ook andere ministeries die gebruikmaken van systemen van Defensie hier last van hebben. "Maar hoe dat technisch allemaal verknoopt zit, moet u mij niet vragen."

Minister Van Weel van Justitie benadrukte dat zoveel mogelijk wordt geprobeerd "de diensten door te laten lopen".

Hij voegde eraan toe dat de overheid continu bezig is met het verhogen van onze "cyber-weerbaarheid" en met het verminderen van de kwetsbaarheden.

Oorzaak van de storingen ligt bij Defensie

De oorzaak van de grote storing bij ministeries, de luchthaven Eindhoven en allerlei uitvoeringsorganisaties ligt bij een IT-systeem van Defensie. "De verstoring zit in ons netwerk", zegt een woordvoerder tegen de NOS. De oorzaak van de storing is nog niet bekend. Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt dat omvang en impact nog in kaart worden gebracht.

Ook storing bij DigiD

Ook DigiD kampt met een storing. Het is niet duidelijk of die dezelfde oorzaak heeft. Mensen kunnen de dienst nog wel gebruiken, maar het is niet mogelijk om een SMS-code te ontvangen om mee in te loggen. Ook is het momenteel niet mogelijk om een DigiD-account aan te vragen.

Veiligheidsregio's melden problemen met communicatie

Volgens een woordvoerder van de veiligheidsregio Utrecht veroorzaakt de storing problemen met het alarmeringssysteem P2000 en het communicatiesysteem C2000. Via het C2000 communicatiesysteem staan agenten op straat in verbinding met elkaar en met de meldkamer. Ook andere hulpdiensten, waaronder de kustwacht, boa's en de Koninklijke Marechaussee, gebruiken het netwerk. Ook zij melden te zijn getroffen door de storing.

Met P2000 kunnen meldkamers hulpverleners oproepen. Onder meer de brandweer, politie en ambulance zijn op het meldsysteem aangesloten.

Sinds gisteravond

Volgens de woordvoerder van de veiligheidsregio Utrecht is de storing al sinds 22.30 uur gisteravond aan de gang. De hulpdiensten communiceren nu telefonisch of via SMS.

In de veiligheidsregio Utrecht heeft de storing nog geen grote problemen veroorzaakt, vertelt de woordvoerder. "Maar als er nu een groot incident is, kunnen we niet goed met elkaar communiceren. Dat zou het bijvoorbeeld lastiger maken als de brandweer een brandend pand in moet gaan.

Een woordvoerder van de veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond zegt enkel problemen te hebben met het contact met de meldkamer. Zij maken nu gebruik van een alternatief systeem.

Welkom

Welkom in het liveblog over de grote storing bij overheidsdiensten.