Yesilgöz ontkent 'politiek spelletje' • Verkenner Van Strien: groot gevoel van urgentie

Yesilgöz ontkent in Nieuwsuur spelen van 'politiek spelletje'

In tv-programma Nieuwsuur heeft VVD-leider Yesilgöz extra uitleg gegeven over het besluit om niet in een kabinet te gaan met de PVV en mogelijk NSC en BBB. Vanmorgen maakte zij, nog voor Kamervoorzitter Bergkamp alle partijleiders had ontvangen, bekend dat haar partij niet in een kabinet zal stappen in verband met zetelverlies van tien zetels. Wel wil de partij een centrumrechts kabinet steunen als een soort gedoogpartner. Dat betekent dat de partij vanuit de Tweede Kamer wel steun geeft aan bepaalde maatregelen, maar geen bewindslieden levert.

Het besluit leidde tot verbazing, ook binnen de VVD-achterban. Het wordt gezien als het ontlopen van verantwoordelijkheid en als een poging om er uiteindelijk tijdens de formatie meer uit te slepen. In Nieuwsuur kwam Leon van Noort, voorzitter van de VVD-afdeling in Barendrecht, aan het woord. Hij sprak van een "verantwoordelijkheidsvakantie". Van Noort: "Het is geen slimme onderhandelingstactiek. Mensen hebben bij de verkiezingen aangegeven dat ze het zat zijn en geen politieke spelletjes meer willen."

Yesilgöz blijft overtuigd van het besluit dat de fractie, het bestuur en zijzelf heeft genomen. Ze sprak van een zwaar besluit. "Maar het is geen politiek spelletje." De timing van het besluit is goed, vindt de VVD-leider, omdat de komende onderhandelingen er "overzichtelijker" van zijn geworden. "Wij hebben de balans opgemaakt en vinden het beter om onze rol vanuit de Kamer te pakken. Het moet geen automatisme zijn dat we ministers leveren. We maken een pas op de plaats." Wel is de VVD bereid zich constructief op te stellen. "We zijn bereid vooraf afspraken te maken over cruciale maatregelen." Ze denkt daarbij niet alleen aan migratie, maar ook aan steun voor de middeninkomens en het midden-en kleinbedrijf. "We gaan met open vizier meepraten."

Kijken: Rondje Binnenhof, een dag na de verkiezingen

Podcast De Stemming over de verkiezingsuitslag

De verkiezingen zijn geweest, Nederland heeft gekozen en politiek verslaggevers Joost Vullings (EenVandaag) en Xander van der Wulp (NOS) zijn terug met een extra lange aflevering van podcast De Stemming. Er wordt uitgebreid teruggeblikt op de campagne en de dynamiek die vooral in de laatste dagen rondom Geert Wilders en zijn PVV ontstond.

Luisteren? Dat kan hier óf in je favoriete podcast-app.

Mensen naar Dam voor 'Samenkomst voor Solidariteit'

Op de Dam in Amsterdam vond aan het eind van de middag de bijeenkomst 'Samenkomst voor Solidariteit' plaats. De manifestatie was een reactie op de verkiezingsoverwinning van de PVV en stond volgens de organisatoren in het teken van "tolerantie, bescherming van de rechtsstaat en gelijke rechten voor iedereen".

Volgens de organisatie kwamen er ongeveer 7000 mensen op af, maar volgens het ANP en Het Parool waren het er enkele honderden. De organisatoren noemde de manifestatie op de uitnodiging nadrukkelijk geen demonstratie, maar een samenkomst. Mensen hadden waxinelichtjes meegenomen of schenen met de zaklamp van hun telefoon. Regelmatig werd "solidariteit" gescandeerd. Als reden om naar de demonstratie te komen, noemen deelnemers vooral dat ze willen verbinden en niemand willen buitensluiten. "Ik ben hier voor iedereen, ook voor de PVV-stemmer. Ik vind het belangrijk dat we blijven praten", zegt een deelnemer tegen de NOS.

Meerdere organisaties deden mee. Het gaat onder andere om Milieudefensie, PAX voor vrede, COC Nederland, Greenpeace, de Kunstenbond, Oxfam Novib en Vluchtelingenwerk Nederland. Ook de Amsterdamse afdelingen van D66, GroenLinks, PvdA en SP riepen hun leden op om naar de Dam te komen.

Van Strien: groot gevoel van urgentie in politiek en samenleving

"Het is een eer om deze verkenning te mogen uitvoeren", zei Gom van Strien, de verkenner die op voorstel van de PVV is aangewezen. Hij zit voor die partij in de Eerste Kamer. "Het is geen eenvoudige opdracht. Het wordt voor iedereen weer wennen om uit de campagnestand te komen."

Vanaf maandag gaat hij afzonderlijke gesprekken voeren met de fractievoorzitters in volgorde van de verkiezingsuitslag. "In de politiek en de samenleving is een groot gevoel van urgentie."

Op de vraag van journalisten of het klopt dat hij ooit heeft gezegd dat hij de Eerste Kamer een nepparlement vindt, antwoordde hij ontkennend, hij kan het zich niet kon voorstellen. Volgens omroep 1Limburg zei hij dat in 2015. Kort daarvoor had PVV-leider Wilders de Tweede Kamer ook een nepparlement genoemd.

Persmoment PVV-verkenner Gom van Strien om 16.30 uur

Eerste Kamerlid Gom van Strien, de verkenner die namens de PVV is aangewezen, zal rond 16.30 uur de pers te woord staan. Dat is live te volgen via nos.nl en NPO Politiek en Nieuws.

Politiek verslaggever Wilma Borgman: standpunt VVD hoeft niet definitief te zijn

Politiek verslaggever Wilma Borgman verwacht dat in het proces van de kabinetsformatie nog van alles kan gebeuren. Vandaag, op de eerste formele dag, liet de VVD weten niet in het kabinet te willen maar misschien "een centrumrechts kabinet te steunen" vanuit de Tweede Kamer.

Borgman: "Ik verbaas me erover dat ook ingewijde VVD'ers nu doen alsof dit ook de uitkomst van het formatieproces zal zijn. Het lijkt mij meer een openingszet en nog lang geen eindconclusie."

Ook in het verleden hebben diverse politieke partijen in het beginstadium van een formatie gesproken over gedogen in plaats van echt deelnemen aan een kabinet. Zij wilden hiermee hun positie duidelijk maken of een beter uitgangspunt voor de onderhandelingen hebben. Die gedoogconstructie ging dan vrijwel nooit door.

Het kabinet-Rutte I in 2010 was wel zo'n 'gedoogkabinet'. VVD en CDA sloten samen een regeerakkoord en daarnaast een gedoogakkoord met de PVV. Die partij beloofde volgens afspraak te stemmen over asiel, veiligheid, ouderen en een groot bezuinigingspakket. Op andere onderwerpen stond het de PVV vrij om anders te stemmen dan de coalitie. Na minder dan twee jaar viel het kabinet over verdere bezuinigingen.

Verkenner Gom van Strien heeft formeel opdracht aangenomen

Verkenner voor de kabinetsformatie Gom van Strien heeft zojuist formeel zijn opdracht van Kamervoorzitter Vera Bergkamp aanvaard.

Van Strien is al ruim 12 jaar Eerste Kamerlid van de PVV. Hij zal op verzoek van de PVV en met instemming van de andere partijen gaan onderzoeken welke coalities er mogelijk zijn en waar de eerste gesprekken met de fractievoorzitters over moeten gaan. Bijna alle fractievoorzitters stemden in met de voordracht, alleen Van Baarle van Denk was tegen.

Religieuze organisaties willen met Wilders om tafel

Een aantal religieuze organisaties heeft Geert Wilders in een brief gevraagd om op korte termijn met hen gesprek te gaan. Onder de ondertekenaars zijn onder anderen voorzitter Köktas van het Contactorgaan Moslims en Overheid, rabbijn Soetendorp van de Respect Foundation, een imam, een dominee en een pastoor.

De briefschrijvers feliciteren Wilders met de verkiezingsuitslag, maar zeggen daarbij dat "veel mensen in verschillende gemeenschappen in Nederland de uitkomst van de verkiezingen ervaren met een golf van bezorgdheid".

Ze zijn blij dat Wilders heeft gezegd dat hij een "premier van en voor alle Nederlanders" wil worden, "ongeacht hun geloof, sekse of kleur" en willen snel met hem om de tafel "om die belofte invulling en gestalte te geven".

Kaag gelooft moeder-Theresa-houding Wilders niet

Demissionair minister Kaag (D66), die onder meer op sociale media vaak door Geert Wilders op de korrel is genomen, noemt de winst van de PVV bij de verkiezingen "een klap in het gezicht van de democratie". Ze zegt dat hij zich "de laatste dagen kan voordoen alsof hij moeder Theresa zou zijn", maar dat alle "haat en discriminatie" en "beschuldigingen tegen politieke opponenten" niet zomaar zijn verdwenen.

"Hij heeft een lange weg te gaan om echt milder te worden. Een mens van zestig jaar verandert niet van de ene op de andere dag", zegt ze. Mocht Wilders de nieuwe premier worden "dan is hij niet mijn premier".

Kabinet bezorgd over Oekraïne-standpunt PVV

Demissionair defensieminister Ollongren maakt zich zorgen over het standpunt van de PVV ten aanzien van Rusland en de oorlog in Oekraïne. Zij krijgt vragen uit het buitenland, waar de vrees bestaat dat Nederland stopt met de levering van F-16-gevechtsvliegtuigen en andere militaire steun als de partij van Geert Wilders in de regering komt.

"Ik hoop en verwacht dat die steun blijft", zegt de bewindsvrouw van D66. "Maar ja, de PVV is wel de grootste", vervolgt ze. "De PVV is in het verleden nooit enthousiast geweest over het steunen van Oekraïne, sterker nog, heeft zich ook wel pro-Russisch uitgelaten."

Ze hoopt dat de partijen die gaan onderhandelen over de vorming van een nieuwe coalitie "het besef hebben dat het ook om onze veiligheid gaat. We kunnen ons niet terugtrekken achter de dijken."

Haar collega Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) wijst erop dat het kabinet voorlopig nog demissionair doorgaat met het uitvoeren van het huidige beleid, inclusief het steunen van Oekraïne. Zij verwacht de komende tijd veel uitleg te moeten geven over het formatieproces in Nederland. "Het gaat hier heel anders dan in andere landen, die soms in een paar dagen al een nieuwe regering hebben."

Wilders en Omtzigt: formatie kan lang gaan duren

PVV-leider Wilders heeft teleurgesteld gereageerd op de mededeling dat de VVD zegt niet in een kabinet te willen deelnemen. "Het wordt er hierdoor niet makkelijker op. De formatie kan nu misschien wel maanden gaan duren. Mevrouw Yesilgöz heeft het voor haar kiezers niet makkelijker gemaakt."

Op voorstel van de PVV is zojuist met instemming van andere fractievoorzitters een verkenner aangewezen: de PVV-senator Gom van Strien. Wilders: "Wij zijn constructief begonnen. Deze verkenner heeft groot draagvlak onder de fractievoorzitters." Alleen fractievoorzitter Stephan van Baarle van Denk was tegen.

NSC-leider Omtzigt verwacht ook dat de formatie lang kan gaan duren. "Het wordt inderdaad ingewikkeld, dat kan iedereen aan de uitslag zien." Omtzigt zegt dat het niet zijn stijl zou zijn om het zo aan te kondigen als de VVD heeft gedaan. "Maar het is voor iedere partij een eigen keuze."

Omtzigt wil nog weinig zeggen over de inzet van zijn eigen partij. "Wij willen verantwoordelijkheid nemen. Op welke wijze zullen we maandag met de verkenner bespreken." Fractievoorzitter Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA liep weg zonder mededelingen te doen.

Gom van Strien wordt verkenner voor eerste fase kabinetsformatie

Gom van Strien wordt de verkenner in de eerste fase van de kabinetsformatie. Hij is op dit moment Eerste Kamerlid van de PVV. De verkenner zal op verzoek van de PVV en met instemming van de andere partijen gaan onderzoeken welke coalities er mogelijk zijn en waar de eerste gesprekken met de fractievoorzitters over moeten gaan. Kamervoorzitter Vera Bergkamp geeft op dit moment een persverklaring.

Binnenkomst fractievoorzitters

De politieke partijen gaan zich vanaf vandaag echt bezighouden met het proces voor het vormen van een regeringscoalitie. Bij deze bijeenkomst wordt een verkenner aangewezen.

Yesilgöz wil met VVD niet in kabinet

VVD-leider Yesilgöz zegt dat haar partij niet in een kabinet zal stappen in verband met het zetelverlies. "Ons past na dertien jaar een andere rol."

Fractievoorzitter Yesilgöz: VVD niet in kabinet

Dilan Yesilgöz (VVD) zegt dat haar partij niet in een kabinet zal stappen in verband met het zetelverlies. Wel zal de partij een centrumrechts kabinet steunen als een soort gedoogpartner.

Ze deed deze mededeling vlak voor aanvang van de bijeenkomst met Kamervoorzitter Vera Bergkamp om 10.30 uur. Bij deze bijeenkomst wordt een verkenner aangewezen. Die zal op verzoek van de PVV en met instemming van de andere partijen gaan onderzoeken welke coalities er mogelijk zijn en waar de eerste gesprekken met de fractievoorzitters over moeten gaan.

BBB'ers per trekker naar Den Haag

De BoerBurgerBeweging is vandaag met zeven trekkers naar het Tweede Kamergebouw getrokken. De nieuwe beoogde fractievoorzitters komen daar bijeen voor een gesprek met Kamervoorzitter Vera Bergkamp. De BBB krijgt volgens de laatste prognose zeven zetels.

Een politiewoordvoerder laat aan het ANP weten dat de politie niet gaat ingrijpen. Het mag volgens de zegsman gewoon. Het gaat hier niet om een demonstratie, dus de politie heeft er verder geen rol in, aldus de woordvoerder.

Bij de vorige verkiezingen, in 2021, kwam de BBB met één zetel in de Tweede Kamer. Van der Plas kwam toen op haar eerste werkdag in haar eentje op een trekker naar Den Haag.

Serie De Peilers over winst PVV: 'Ga snel formeren, het land staat in brand'

In de serie De Peilers trekken we al een aantal weken met ons mobiele stemhokje door Nederland. In deze aflevering bespreken we in Apeldoorn de voorlopige uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen. En kijken we of de mensen daar een kabinet-Wilders zien zitten.

Fractievoorzitters straks naar Kamervoorzitter

Straks om 10.30 uur zijn de fractievoorzitters allemaal uitgenodigd door Kamervoorzitter Vera Bergkamp. Zij zullen een verkenner aanwijzen die op verzoek van de PVV en met instemming van de andere partijen gaat onderzoeken welke coalities er mogelijk zijn. De combinatie PVV, VVD, NSC en BBB ligt op dit moment het meest voor de hand.

Deze verkenner gaat vanaf volgende week inventariseren hoe de verschillende partijen tegen de verkiezingsuitslag aankijken en wat zij met hun partij willen. Als alles gaat volgens plan dan wordt de naam van de verkenner vandaag meteen bekend en zal deze persoon ook een toelichting op de opdracht geven.

Welkom

Welkom in dit liveblog over de Tweede Kamerverkiezingen. Gisteren iets gemist? Lees het terug in ons liveblog van gisteren.