Defensieministers VS en Rusland bellen • Oekraïne: Rusland vertraagt graanexport

VS willen VN-onderzoek naar gebruik Iraanse drones in Oekraïne

De Verenigde Staten hebben in de VN-Veiligheidsraad opgeroepen te onderzoeken of Rusland Iraanse drones heeft ingezet in de oorlog tegen Oekraïne. De VS is daar al langer van overtuigd. De Russen zouden bij de inzet van Iraanse drones tegen Oekraïne zelfs ter plekke hulp krijgen van Iraniërs. Vanaf militaire bases op de in 2014 door Rusland geannexeerde Krim zouden de drones met hulp van Iraanse troepen worden bestuurd.

"De VN moet elke schending van de resoluties van de VN-Veiligheidsraad onderzoeken en we mogen niet toestaan dat Rusland of anderen de VN belemmeren of bedreigen bij het uitvoeren van haar gemandateerde verantwoordelijkheden", zei waarnemend Amerikaans ambassadeur Richard Mills tijdens een vergadering van de Veiligheidsraad in New York.

Defensieministers VS en Rusland bellen voor het eerst sinds mei

De ministers van Defensie van Rusland en de Verenigde Staten hebben met elkaar gebeld. Het was de tweede keer sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne dat de twee ambtgenoten elkaar spraken; in mei voerden ze ook al een telefoongesprek.

Volgens het Pentagon was de Amerikaanse Defensieminister Austin de initiatiefnemer van het gesprek van vandaag. In een verklaring staat dat Austin in het gesprek heeft benadrukt dat het belangrijk is om tijdens de oorlog de "communicatielijnen" in stand te houden. Meer details zijn niet bekendgemaakt.

Rusland zegt in een verklaring dat de Russische minister Sjoigoe met Austin heeft gesproken over "actuele kwesties van internationale veiligheid, waaronder de situatie in Oekraïne". Volgens de Russische staatstelevisie was het telefoongesprek nodig om misverstanden uit de weg te ruimen, meldt persbureau Reuters.

"Misverstanden moeten worden opgehelderd zodat er geen ongelukken gebeuren", zou een Russische diplomaat hebben gezegd bij staatspersbureau Tass. Hij zei ook dat Moskou opheldering verwacht over de nucleaire oefeningen die de NAVO deze maand houdt.

Oekraïne beschuldigt Rusland van vertragen graanexport

Volgens de Oekraïense president Zelensky probeert Rusland opzettelijk het vertrek van graanschepen uit Oekraïense havens te vertragen. Daardoor heeft Oekraïne tot nu toe 3 miljoen ton minder graan geëxporteerd dan verwacht, zegt hij.

Oekraïne en Rusland sloten eind juli een graandeal, met hulp van de Verenigde Naties en Turkije. De landen maakten onder meer afspraken over hoe Oekraïense graanschepen veilig over de Zwarte Zee kunnen varen, waar zeemijnen liggen. Ook werd afgesproken dat de betrokken schepen niet mogen worden aangevallen.

Volgens Zelensky wachten momenteel zo'n 150 graanschepen om te worden geladen. "Dat is een kunstmatige wachtrij, die alleen is ontstaan doordat Rusland de doorgang van onze schepen bewust vertraagt." Van Russische zijde is nog niet op de beschuldiging gereageerd.

Voorbereidingen op 'slag om Cherson', zorgen om stuwdam

Russische en Oekraïense troepen lijken zich voor te bereiden op een slag om de bezette stad Cherson. De ogen zijn vooral gericht op de Oekraïense troepen, die naar verwachting de komende tijd de aanval inzetten.

Ondertussen groeien de zorgen over een grote dam in de buurt van Cherson. Er wordt steeds nadrukkelijker rekening mee gehouden dat die stuwdam in de rivier de Dnepr wordt verwoest. Volgens president Zelensky heeft het Russische leger er explosieven op aangebracht, om de Oekraïense opmars te stoppen. Rusland zegt juist dat Oekraïne de dam wil opblazen.

Bij een doorbraak van de dam zou een enorm gebied onder water komen te staan:

EU belooft Oekraïne volgend jaar steunpakket van 18 miljard euro

De Europese Unie wil Oekraïne volgend jaar iedere maand met 1,5 miljard euro ondersteunen, zei Europese Commissievoorzitter Von der Leyen vanmiddag na afloop van de EU-top in Brussel. "Het is heel belangrijk dat Oekraïne een voorspelbare en stabiele stroom van inkomsten heeft", zei ze. In totaal gaat er volgend jaar naar verwachting dus 18 miljard euro van Brussel naar Kiev.

Volgens Von der Leyen heeft de Oekraïense regering maandelijks 3 tot 4 miljard euro nodig voor "essentiële betalingen". In een deel daarvan wil Europa dus voorzien, de rest van het geld komt naar verwachting van de Verenigde Staten en internationale organisaties. De EU-ministers van Financiën moeten de details van de nieuwe steun nog uitwerken. De vraag is bijvoorbeeld of de steun de vorm van een gunstige lening of subsidie moet krijgen.

Oekraïne zou dit jaar 9 miljard euro van Europa krijgen. In mei stemden EU-leiders in met een steunpakket van die omvang, maar nog lang niet al dat geld heeft Kiev daadwerkelijk bereikt.

Brandstichting vermoed bij Oekraïens opvanghuis in Duitsland

In de Duitse deelstaat Mecklenburg-Vorpommern is een opvanghuis voor Oekraïense vluchtelingen deze week bijna volledig afgebrand. Er zouden op het moment van de brand veertien vluchtelingen in het gebouw zijn geweest, niemand raakte gewond.

De politie en het bestuur van de deelstaat gaan uit van brandstichting, hoewel het onderzoek naar de oorzaak van de brand nog loopt. De autoriteiten zeggen dat de onderzoeksresultaten op zijn vroegst begin volgende week bekend worden.

Oekraïense troepen voeren druk op in regio Cherson

Het Oekraïense leger voert opnieuw de druk op in de door Rusland bezette regio Cherson, schrijft persbureau AP. De Oekraïense troepen zouden zich met name richten op de bevoorradingsroutes over de rivier de Dnepr. Volgens het Oekraïense leger zijn in de regio 2000 Russische dienstplichtigen aangekomen om de eenheden aan het front te versterken.

Gisteravond was de Antonivskyi-brug, die ligt op een hoofdroute van de Krim naar door Rusland bezette gebieden in Zuid-Oekraïne, het doelwit van een aanval door Oekraïne. Om burgerslachtoffers te voorkomen werd die uitgevoerd na het ingaan van de avondklok om 22.00 uur, zegt een woordvoerder van het zuidelijke operationele commando van Oekraïne.

Toch zijn bij de aanval vier burgers omgekomen, zegt Kirill Stremousov, sinds de Russische bezetting een van de hoogste bestuurders in de regio. Ook zouden dertien mensen gewond zijn geraakt. Onder de doden en gewonden zijn volgens Stremousov journalisten van de door Rusland opgerichte tv-zender Tamvria.

Iran adviseert inwoners om niet naar Oekraïne te reizen

Iran adviseert zijn burgers om niet naar Oekraïne te reizen, en raadt burgers die daar al zijn aan om het land te verlaten, schrijft persbureau Reuters. Het advies komt een dag nadat de Verenigde Staten Iran ervan hebben beschuldigd het Russische leger te helpen met drone-aanvallen op Oekraïne.

Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken legt zelf geen verband met de beschuldiging van de VS. Het noemt "de militaire escalatie in Oekraïne" de reden voor het advies. Het land heeft steeds ontkend dat het Rusland helpt.

Gisteren zei de Nationale Veiligheidsraad van de VS dat er bewijs is dat Iraanse troepen op de Krim zijn geweest om Rusland te ondersteunen bij de drone-aanvallen op Oekraïne. "De Iraniërs hebben trainers en technisch personeel op de Krim, maar het zijn de Russen die de drones aansturen", zei een woordvoerder. Amerikaanse functionarissen denken dat het Iraanse personeel is ingezet omdat Rusland geen kennis heeft over de Iraanse drones.

Rusland gebruikt de zogenoemde kamikazedrones om aanvallen uit te voeren op Oekraïens grondgebied. De onbemande vliegtuigjes vliegen met explosieven af op een doelwit, waar ze tot ontploffing komen.

Meerdere explosies in Charkov, ook Zaporizja aangevallen

In Charkov zijn bij een aanval door Rusland volgens de lokale gouverneur zes mensen gewond geraakt. Het zou zijn gegaan om een aanval op een industrieel complex. Er waren vanochtend meldingen van meerdere explosies in de stad.

Ook waren er vanochtend Russische aanvallen op Zaporizja, schrijft The Kyiv Independent. Hierbij zouden drie gewonden zijn gevallen. Een woongebouw, school en kritieke infrastructuurlocaties zouden zijn beschadigd.

'Russen verplaatsen waarschijnlijk militairen en materieel bij oevers Dnepr'

De Russische troepen verplaatsen waarschijnlijk militairen en grote hoeveelheden materieel van de westelijke oever naar de oostelijke oever van de Dnepr. Dat concludeert het onafhankelijke Institute for the Study of War op basis van onder meer berichtgeving van de radiozender Radio Free Europe/Radio Liberty en satellietbeelden. Dat betekent dat de troepen zich terugtrekken.

Op deze satellietbeelden is een Russische vrachtveerboot te zien die vanuit Kozatske - op de westelijke oever van de Dnepr - vaart naar Nova Kakhovka, aan de andere kant van de rivier. De veerboot was volgens Radio Liberty volledig geladen toen hij in Nova Kakhovka aankwam en leeg toen hij terugkeerde naar Kozatske. Het Institute for the Study of War schrijft dat het Russische leger mogelijk lessen heeft getrokken uit de gedwongen snelle terugtrekking bij Charkov na de Oekraïense opmars begin september.

'Troepen bereiden zich voor op slag om Cherson', vrees voor dam

Russische en Oekraïense troepen lijken zich voor te bereiden op de belangrijke slag om de strategisch gelegen havenstad Cherson, meldt persbureau AP. In het gebied is, evenals in de andere door Rusland bezette gebieden, de noodtoestand afgekondigd en de Russische autoriteiten willen de komende dagen zo'n 50.000 tot 60.000 burgers in de stad overbrengen naar andere delen van de regio die onder Russische controle staan. De stad had voor de oorlog 284.000 inwoners. Oekraïense politici spreken van "deportaties".

In de regio rond de stad werden gisteren gevechten gemeld. Oekraïne zei vijftien aanvallen op Russische stellingen te hebben uitgevoerd bij de stad. Volgens een Russische woordvoerder vuurden Oekraïense troepen ook vijf raketten af op de Kachovka-dam en een waterkrachtcentrale ruim 40 kilometer van Cherson. Als die worden verwoest, zou een belangrijk kanaal dat de Krim van water voorziet worden afgesneden, stelde de woordvoerder.

De Oekraïense president Zelensky zei dat juist de Russen de dam en de centrale in de Dnepr willen opblazen, en daarvoor explosieven hebben geplaatst. Hij vreest een "terroristische daad" waarbij 18 miljoen kubieke meter water Cherson binnen zou stromen. Die claim kon, evenals de Russische, volgens AP niet worden geverifieerd.

Oekraïense minister spreekt met premier Israël over "ondraaglijk leed"

De Oekraïense minister Koeleba van Buitenlandse Zaken heeft met de Israëlische premier Lapid gesproken over het "ondraaglijke leed" dat Oekraïense burgers te verduren krijgen door Russische drones van Iraanse makelij. Oekraïne hoopt dat Israël geavanceerde luchtverdedigingssystemen kan leveren. Volgens Koeleba heeft hij het voorstel in detail besproken met de premier van Israël.

De Israëlische Defensieminister Gantz zei woensdag al iets over het Oekraïense verzoek. Hij zei toen dat Israël het land wel wil helpen met een alarmsysteem dat waarschuwt voor luchtaanvallen, maar dat het geen plannen heeft om ook luchtafweersystemen te leveren.

Biden bezorgd over steun aan Oekraïne bij verkiezingswinst Republikeinen

De Amerikaanse president Biden maakt zich zorgen over de toekomstige steun van de VS aan Oekraïne als de Republikeinen bij de tussentijdse verkiezingen in november een meerderheid krijgen in een van beide huizen van het Congres. Deze week zei de leider van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden, Kevin McCarthy, dat hij "geen blanco cheque" wil uitschrijven voor Oekraïne als zijn partij de meerderheid krijgt.

"Ik ben bezorgd, omdat ze hebben gezegd dat ze het gaan verminderen", zei Biden tegen verslaggevers tijdens een persmoment in Pittsburgh toen hij gevraagd werd naar de impact van een Republikeinse verkiezingswinst op Oekraïne. De president zei dat hij zich zorgen maakt over de plannen van de Republikeinen. "Ze hebben geen idee van de Amerikaanse buitenlandse politiek."

Welkom!

In dit liveblog van vrijdag 21 oktober volg je het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne. Het liveblog van gisteren vind je via deze link terug.