Russische dissident Kara-Moerza langer vast • Arctische Raad hervat werk

Russische dissident Kara-Moerza langer vast

Rusland treedt nog steeds hard op tegen burgers die zich kritisch uitlaten over de invasie van Oekraïne. Zo heeft de rechtbank van Moskou vandaag de detentie verlengd van de journalist en politiek activist Vladimir Kara-Moerza. Hij werd op 11 april in Moskou gearresteerd op beschuldiging van het verspreiden van valse informatie, in een speech die hij gaf in de VS, over de militaire aanwezigheid in Oekraïne. Bewoners van Rusland die de Russische invasie van Oekraïne een oorlog noemen riskeren 15 jaar gevangenisstraf.

Kara-Moerza zou op 12 juni vrijgelaten worden, maar zijn detentie is nu verlengd tot zeker 12 augustus. De journalist en politiek activist laat zich al zeker twee decennia kritisch uit over het bewind van Rusland onder Poetin. Hij was jarenlang assistent van de bij het Kremlin doodgeschoten oppositieleider Boris Nemtsov. In 2015 en in 2017 overleefde hij vergiftigingen, Russische autoriteiten ontkennen iets met die vergiftigingen te maken te hebben. Kara-Moerza woont ook in de VS, maar reisde geregeld terug naar Rusland omdat hij naar eigen zeggen anders niet geloofwaardig mensen kan oproepen om in verzet te komen.

Ballingschap

Ook de in Londen gevestigde Russische journalist Andrei Soldatov hangt een gevangenisstraf boven het hoofd voor het verspreiden van 'valse informatie' over de oorlog. Rusland plaatste de journalist gisteren op de lijst van gezochte personen.

De opperrabbijn van Moskou is ondertussen in ballingschap in Israël, omdat hij weigert publiekelijke steun te verlenen aan de 'speciale militaire operatie'. Hij vluchtte enkele weken na het begin van de oorlog al naar Jeruzalem, naar eigen zeggen omdat hij voor zijn zieke vader wilde zorgen. Maar zijn schoondochter maakte gisteren bekend dat dat niet de werkelijke reden was.

Arctische Raad hervat werk, maar zonder Rusland

De Arctische Raad, een intergouvernementele organisatie voor samenwerking in het Noordpoolgebied, gaat zonder Rusland haar werkzaamheden hervatten. De Raad, die in 1996 is opgericht, gaat verder met projecten waarbij het Kremlin niet betrokken is.

"Deze projecten vormen een essentieel onderdeel van onze verantwoordelijkheid jegens de mensen in het Noordpoolgebied, inclusief de oorspronkelijke bewoners", zo laat de Raad in een verklaring weten.

Lidstaten Canada, Denemarken, Finland, IJsland, Noorwegen, Zweden en de Verenigde Staten cancelden op 3 maart alle bijeenkomsten van de Arctische Raad, een week na de Russische invasie in Oekraïne.

Eis Rusland: controleer graanvrachten uit Oekraïne op wapens

Rusland stelt eisen alvorens het graantransporten uit Oekraïne over de Zwarte Zee toestaat. Zo wil minister van Buitenlandse Zaken Lavrov dat de graanvrachten worden gecontroleerd op wapens. Ook eist het Kremlin dat het Westen de sancties tegen Rusland verlicht.

President Poetin houdt vol dat deze sancties de reden zijn dat de graantoevoer naar de wereldmarkt geblokkeerd is. Maar de handel in grondstoffen voor voedsel valt niet onder de sancties die het Westen tegen Rusland heeft ingevoerd.

Voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, onderstreepte dat vandaag opnieuw. "Het Kremlin zet voedselvoorraden in als wapen en verpakt zijn optreden in leugens in Sovjetstijl", aldus de voorzitter.

Canada stelt nieuwe sancties in tegen Rusland

De Canadese regering heeft een nieuw sanctiepakket doorgevoerd dat gericht is tegen de Russische olie-, gas- en chemische industrie. De sancties verbieden het leveren van diensten die van essentieel belang zijn voor het functioneren van deze bedrijfstakken, zoals managementdiensten, reclame en boekhouding.

Minister van Buitenlandse Zaken Joly zegt dat de strafmaatregelen zijn bedoeld om president Poetin verantwoordelijk te blijven houden voor de oorlog in Oekraïne. "Canada zal er alles aan doen om te voorkomen dat Poetin zijn oorlogsmachine van brandstof kan voorzien en financieren."

'Oekraïense troepen teruggedreven naar randen van Severodonetsk'

Oekraïense militairen zijn door Russische bombardementen teruggedreven naar de buitenwijken van de Oost-Oekraïense stad Severodonetsk. De gouverneur van de regio meldt dat de strijd doorgaat. Volgens de regionale autoriteiten is het nog te vroeg om te zeggen dat de Russen de stad volledig in handen hebben.

Oekraïne en Rusland wisselen lichamen van militairen uit

Oekraïne en Rusland hebben elk 50 lichamen uitgewisseld van gedode militairen, onder wie 37 militairen die zijn omgekomen in de Azovstal-fabriek in Marioepol. Dat heeft het Oekraïense ministerie voor Reïntegratie bekend gemaakt.

De uitwisseling was aan de frontlinie in de Oost-Oekraïense regio Zaporizja. Het ministerie meldt dat het terughalen van gesneuvelde militairen de komende tijd zal doorgaan.

Voedselhulp in Oekraïne wordt bezorgd met Uber-software

Het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties (WFP) gaat gebruik maken van de software van taxiplatform Uber om voedselhulp te leveren in Oekraïne, kondigen de twee partijen aan in een persbericht.

Door de oorlog is het een uitdaging om goederen veilig te bezorgen met grote voertuigen, dus wil het WFP nu kleinere busjes en auto's inzetten. Met het programma van Uber kunnen alle bezorgingen gevolgd worden en kan worden bevestigd wanneer goederen veilig zijn aangekomen.

De software wordt al ingezet in Dnipro en zal binnenkort ook worden gebruikt in andere delen van het land. Het WFP hoopt door deze samenwerking vanaf eind juni voedsel te kunnen leveren aan meer dan 3 miljoen Oekraïners per maand.

Lavrov: 'Rusland garandeert veiligheid graantransporten uit Oekraïne'

Rusland heeft gezegd de veiligheid te garanderen van schepen die Oekraïense havens verlaten. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov liet dat weten na overleg in Ankara met de zijn Turkse ambtgenoot Cavusoglu.

De ministers bespraken een plan van de Verenigde Naties voor een graancorridor voor Oekraïens graan via de Zwarte Zee. Cavusoglu zei dat het een redelijke optie is. Turkije heeft op verzoek van de Verenigde Naties aangeboden schepen te escorteren vanaf Oekraïense havens. Voor zo'n corridor is wel overeenstemming tussen Kiev en Moskou nodig.

Oekraïne was niet bij het overleg betrokken en een woordvoerder van het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt van holle toezeggingen door Lavrov. Zijn land is niet van plan de militaire verdediging van het kustgebied af te schalen. De woordvoerder vreest dat Rusland van de situatie gebruik zal maken en bij het instellen van een corridor het kustgebied zal aanvallen:

In Oekraïne zit als gevolg van de oorlog met Rusland meer dan 20 miljoen ton aan graan vast, meldde Kiev eerder. Volgens Zelenski kan dit in de herfst zelfs oplopen tot 75 miljoen ton.

'Gevechten om elke centimeter in Severodonetsk'

Oekraïense troepen in Severodonetsk lijken op het punt staan zich terug te trekken, meldt persbureau AP. Maar volgens een regionale gouverneur wordt nog steeds "om iedere centimeter" van de stad gevochten.

Gouverneur Serhi Hajdaj zei in een gesprek met AP vandaag dat de situatie voor de Oekraïense troepen moeilijk is. "Misschien moeten we ons terugtrekken, maar nu gaat de strijd om de stad nog door." Hij stelde dat de Oekraïense eenheden zich zouden kunnen terugtrekken naar posities die makkelijker zijn te verdedigen. De stad aan de andere kant van de Severski Donets-rivier, Lysytsjansk, ligt hoger.

Er wordt al dagen zwaar gestreden om de twee steden, die aan drie kanten zijn ingesloten door Russische troepen.

Kremlin: Rusland kan schulden nog betalen

Er is geen grond om te veronderstellen dat Rusland zijn schulden niet meer kan betalen, heeft een woordvoerder van het Kremlin gezegd. Rusland worstelt met het betalen van rente aan obligatiehouders door de Westerse sancties tegen het land.

Woordvoerder Dmitri Peskov erkende wel dat zijn land er financieel slecht voorstaat. Hij legde de schuld daarvoor bij het Westen. Het feit dat bijna de helft van de buitenlandse tegoeden zijn bevroren "duwt Rusland in een kunstmatige door mensen gecreëerde positie als wanbetaler".

De situatie rond Severodonetsk

De posities van de Oekraïense en Russische troepen rond Severodonetsk, de plaats waar nu het zwaarst wordt gevochten, volgens de laatste update (7 juni) van het Amerikaanse Institute for the Study of War.

Plein in Moskou bij ambassade VS wordt 'Volksrepubliek Donetskplein'

Een plein naast de Amerikaanse ambassade in Moskou krijgt de naam 'Volksrepubliek Donetskplein'. Dat is de uitkomst van een verkiezing die was uitgeschreven door de gemeente Moskou.

Het plein op een kruising van twee straten had tot nu toe geen naam. De inwoners van Moskou konden kiezen uit een paar opties. 'Volksrepubliek Donetskplein' kreeg 44,6 procent van de stemmen, meldt staatspersbureau Interfax. De optie 'Plein van de verdedigers van de Donbas' eindigde als tweede met 31,5 procent. Een derde mogelijkheid, 'Plein van de Russische held Vladimir Zjoga' kreeg 8,3 procent. Zjoga was een pro-Russische separatist die op 5 maart dit jaar omkwam tijdens de strijd in Oost-Oekraïne.

5,4 procent koos ervoor de beslissing over de naam over te laten aan specialisten. Volgens Interfax namen ruim 278.000 mensen deel aan de verkiezing.

Britten en Marokkaan voor Pro-Russische rechtbank

Twee Britten en een Marokkaan die door Russische troepen in Oekraïne gevangen zijn genomen, zijn voor een rechtbank verschenen in de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk in het bezette deel van Oost-Oekraïne. De twee Britten, Aiden Aslin (28) en Shaun Pinner (48) zijn aangeklaagd omdat ze als huurlingen actief waren, meldt de BBC. De families van de twee Britten zeggen dat ze deel uitmaakten van het Oekraïense leger. Op beelden van de rechtszaak zijn ze te zien samen met een Marokkaanse man, Saaudun Brahim.

De vrees bestaat dat de rechtbank, die niet internationaal wordt erkend, de doodstraf kan opleggen.

Rusland: deze week graanexport mogelijk via haven Berdjansk

Het transport van Oekraïens graan via de Zee van Azov en de Zwarte Zee wordt deze week weer mogelijk via de haven van Berdjansk. Dat meldt het Russische staatspersbureau Tass.

Volgens het bericht zijn de mijnen die de toegang blokkeerden geruimd. Berdjansk ligt in het gebied dat door Russische en pro-Russische troepen is bezet. Het Kremlin zei eerder deze week dat het aan Oekraïne was om de mijnen voor de havens te ruimen om de doorgang van schepen weer mogelijk te maken.

Oekraïne is een van de grootste exporteurs ter wereld van tarwe, maïs en gerst. Westerse landen beschuldigen Rusland ervan een wereldwijde voedselcrisis te creëren door de havens van Oekraïne af te sluiten. Door de blokkade kan Oekraïne slechts 2 miljoen ton graan per maand exporteren, meldde het Oekraïense ministerie van Landbouw gisteren. Normaal exporteert Oekraïne 5 miljoen ton graan per maand. Er ligt naar schatting zo'n 22 miljoen ton graan opgeslagen in silo's.

De Russische minister van Buitenlandse zaken Lavrov is vandaag in Turkije voor overleg met Turkse functionarissen over een plan dat de graanexport via de Zwarte Zee weer mogelijk moet maken.

McDonalds-vestigingen Rusland gaan weer open, maar onder andere naam

Een aantal McDonalds-vestigingen in Rusland gaat de deuren weer openen, maar dan wel onder een andere naam. Welke naam dat wordt, is nog niet bekendgemaakt.

Na het vertrek van McDonalds uit Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne, zijn de restaurants overgenomen door een Russisch bedrijf. Volgens het Russische staatspersbureau Tass gaan vijftien restaurants in de regio Moskou op15 juni weer open, en zullen er daarna nog meer vestigingen volgen.

In totaal had de Amerikaanse fastfoodketen zo'n 850 restaurants in Rusland. In maart, enkele weken na het begin van de invasie, stopte McDonalds met zijn activiteiten in het land. Twee maanden later zei het bedrijf zich volledig terug te trekken uit Rusland.

Non-stop straatgevechten en bombardementen Severerodonetsk

Russische troepen vallen Oekraïense posities in Severodonetsk aan met artilleriebeschietingen, luchtaanvallen en non-stop straatgevechten, zegt de gouverneur van de regio Loegansk. Hij verwacht dat de Rusland de beschietingen op de stad en het nabijgelegen Lysytsjansknog gaat opvoeren en weer een groot offensief begint.

Na de Oekraiense tegenaanval afgelopen weekend proberen Russische troepen het initiatief weer terug te krijgen. Ze proberen Oekraïense eenheden te verdrijven uit een industriegebied. Er zouden nog ruim 10.000 burgers in de stad zijn.

Gouverneur Serhi Hajdaj zegt dat de Russen wisselend succes boeken. "De situatie verandert voortdurend, maar de Oekraïners houden stand."

De stad Lysytsjansk, enkele kilometers ten zuiden van Severodonetsk, is volgens hem "volledig verwoest". Bij Russische bombardementen zijn scholen en een markt getroffen. Hij beschuldigt de Russische troepen ervan "een tactiek van verschroeide aarde" in te zetten.

Rusland claimt 97 procent van Loegansk in handen te hebben

De Russische defensieminister Sjojgoe zegt dat Rusland inmiddels 97 procent van Loegansk, een van de twee regio's in de Donbas, in handen heeft. Het lijkt er volgens militair analisten bovendien op dat ongeveer de helft van Donetsk, de andere regio in de Donbas, onder controle van Rusland staat.

Na de mislukte poging twee maanden geleden om de hoofdstad Kiev te veroveren, maakten de Russen het innemen van de Donbas het hoofddoel van de 'vredesmissie' in Oekraïne. Daar vechten pro-Russische separatisten al sinds 2014 tegen Oekraïense regeringstroepen. Het gebied is de laatste weken uitgegroeid tot het brandpunt van de strijd.

De Oekraïense president Zelensky zei vorige week dat Russische troepen 20 procent van zijn land hebben bezet. Voor de invasie op 24 februari was dat nog 7 procent, waaronder de Krim en delen van de Donbas. Volgens Zelensky hebben de Russen de afgelopen dag geen significante vooruitgang geboekt in de Donbas.

'Ruim duizend Oekraïense krijgsgevangenen naar Rusland'

Meer dan duizend Oekraïense militairen die na de val van Marioepol krijgsgevangen zijn gemaakt, zijn naar Rusland overgebracht voor onderzoek. Dat meldt het Russische staatspersbureau Tass op basis van bronnen binnen de Russische justitie.

Als dat waar is, zullen de vredesonderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland verder uit het zicht raken. Kiev wil dat alle naar schatting 2000 Oekraïense militairen die de Azovstal-fabriek in Marioepol hebben verdedigd worden overdragen door Rusland. Maar de Russen willen sommige militairen berechten.

De bron binnen de Russische justitie stelt bovendien dat er nog meer Oekraïense gevangenen naar Rusland zullen worden gebracht.

Wereldbank maakt 1,5 miljard dollar extra vrij voor Oekraïne

De Wereldbank is akkoord gegaan met 1,49 miljard dollar aan extra financiële steun voor Oekraïne. Het bedrag maakt deel uit van het steunpakket van in totaal ruim 4 miljard dollar. Bijna 2 miljard daarvan is inmiddels uitbetaald.

De nieuwe steun is bedoeld voor het uitbetalen van lonen van overheidsmedewerkers en sociaal werkers. Nederland staat samen met het Verenigd Koninkrijk, Litouwen en Letland garant voor de financiering. Ook onder andere Italië, Denemarken en Zwitserland hebben een financiële bijdrage geleverd.

De Wereldbank wil met de financiële steun een bijdrage leveren aan het verbeteren van de watervoorziening, energie, wegen, elektriciteit, sanitaire voorzieningen, gezondheidszorg en het onderwijs. "Het onderhouden van deze basisvoorzieningen is essentieel om armoede en verdere verslechtering van leefomstandigheden als gevolg van de oorlog tegen te gaan", zei directeur Arup Banjeri.

Nieuw liveblog

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne van woensdag 8 juni. Het blog van gisteren vind je hier terug.