Israël: excuses Poetin voor Hitler-uitspraak Lavrov • Dubai toevluchtsoord rijke Russen

'EU dicht bij akkoord over nieuwe sancties'

De EU is dicht bij een akkoord over een zesde ronde van sancties tegen Rusland, zegt EU-buitenlandcoördinator Josep Borrell. "Ze zijn er bijna. We hebben deze overeenkomst nodig om onze economische en financiële druk op Rusland te vergroten."

Gisteren stelde de Europese Commissie voor om binnen zes maanden een gefaseerd verbod op de invoer van Russische olie in te voeren. Landen als Hongarije en Slowakije zijn heel afhankelijk van olie uit Rusland. Morgen wordt er verder gepraat over het zesde strafmaatregelenpakket.

VN-Konvooi onderweg naar Azovstal-fabriek voor evacuatie burgers

De Verenigde Naties sturen een konvooi naar de Azovstal-staalfabriek in Marioepol om morgen opnieuw te proberen burgers te evacueren. Er zitten nog steeds honderden burgers vast in het complex. De VN hoopt hen naar Zaporizja over te kunnen brengen, waar ze relatief veilig zijn.

Er wordt nog steeds zwaar gevochten rond de staalfabriek. In een telefoongesprek met de Israëlische premier Bennett heeft president Poetin volgens Israël beloofd om de evacuatie van burgers toe te staan via een humanitaire corridor van de VN en het Rode Kruis.

Dit weekend werden via een humanitaire corridor meer dan honderd burgers in veiligheid gebracht.

Duitsland en VS zullen door Rusland veroverd gebied niet erkennen

De Duitse bondskanselier Scholz en de Amerikaanse president Biden zullen de gebieden die Rusland in Oekraïne heeft veroverd niet als Russisch erkennen. Dat hebben ze afgesproken in een telefoongesprek. Rusland wil in veroverde gebieden als Donetsk en Loehansk referenda organiseren waarbij de inwoners ervoor kunnen kiezen zich bij Rusland aan te sluiten.

Biden en Scholz spraken verder af dat Oekraïne blijvend op veel steun kan rekenen bij de zelfverdediging tegen de Russische aanval. Ook dringen ze er opnieuw bij Rusland op aan de vijandelijkheden onmiddellijk te stoppen en de grenzen te respecteren.

Israël: Poetin heeft excuses aangeboden voor Hitler-opmerking Lavrov

President Poetin heeft volgens de Israëlische premier Bennett zijn excuses aangeboden voor een opmerking van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov. Die beweerde deze week in een interview dat Hitler "Joods bloed" had. Zijn opmerking veroorzaakte een diplomatieke rel met Israël.

In een interview met een Italiaanse zender werd Lavrov gevraagd hoe Rusland kan spreken van het "denazificeren" van Oekraïne als de president van dat land zelf Joods is. Lavrov antwoordde dat een Joodse afkomst niet uitmaakt en beweerde daarna dat Adolf Hitler ook Joods bloed had en dat Joden zelf de ergste antisemieten zijn.

Bennett heeft de excuses van Poetin naar eigen zeggen aanvaard en de Russische leider bedankt "voor het verduidelijken van zijn visie op het Joodse volk en de herinnering aan de Holocaust", laat het kantoor van Bennett weten.

Israël had tot voor kort vrij goede banden met Moskou en bood eerder aan te bemiddelen in het Russische conflict met Oekraïne. Sinds de uitspraken van Lavrov bekoelde de diplomatieke relatie echter flink. Rusland had Israël ook beschuldigd van steun aan het "neonaziregime" in Kiev.

Dubai is toevluchtsoord voor rijke Russen geworden

Dubai trekt sinds het begin van de oorlog in Oekraïne een ongekend aantal rijke Russen die investeren in vastgoed, meldt de BBC. Door de toestroom is de vraag naar luxe villa's en appartementen in de stad flink gestegen. In de eerste drie maanden van 2022 steeg de vraag naar onroerend goed met 67 procent. Daardoor stijgen ook de vastgoedprijzen in Dubai.

In de afgelopen twee maanden hebben naar schatting honderdduizenden Russen hun eigen land verlaten. De Verenigde Arabische Emiraten hebben geen sancties opgelegd aan Rusland en Russische staatsburgers en daardoor is de stad een toevluchtsoord geworden voor rijke Russen. "Die maken zich zorgen over de economische ineenstorting van Rusland en verhuizen naar Dubai om hun rijkdommen veilig te stellen", zegt de topman van Virtuzone, dat bedrijven helpt bij het opzetten van activiteiten in Dubai.

Omdat het moeilijk is om contant geld over te maken, betalen veel Russische kopers hun onroerendgoedaankopen met cryptovaluta.

Ruim 6 miljard euro opgehaald voor Oekraïne

Op een donorconferentie voor steun aan Oekraïne is 6,2 miljard euro opgehaald. Staatshoofden en regeringsleiders namen fysiek of digitaal deel aan de conferentie in Warschau en zegden geld toe. De opbrengst wordt verdeeld via de Verenigde Naties en is bedoeld voor economische en humanitaire hulp aan Oekraïne in de strijd tegen Rusland.

Onder meer Finland, Tsjechië en Kroatië beloofden miljoenen euro's te doneren. De Franse president Emmanuel Macron zegde nog eens 285 miljoen euro toe. Dat komt bovenop de 1,6 miljard euro die Frankrijk eerder al aan Oekraïne schonk. De Europese Commissie beloofde 200 miljoen euro om ontheemde Oekraïners te helpen.

De conferentie was georganiseerd door Polen en Zweden. Polen heeft volgens premier Morawiecki tot dusver voor meer dan 1,6 miljard euro militaire steun aan Oekraïne verleend. "We zullen deze hulp voortzetten en verhogen waar nodig en mogelijk", zei Morawiecki.

Beelden van gebombardeerd dorp in de buurt van Charkov

Verslaggever Jeroen de Jager bezocht een dorp ten oosten van Charkov dat een paar weken geleden doelwit was van een aanval met een bommenwerper. Volgens Oekraïense legerwoordvoerder waren er alleen burgers in het dorp aanwezig.

Kou uit de lucht na telefoontje tussen Steinmeier en Zelensky

De Duitse president Frank-Walter Steinmeier heeft telefonisch met president Zelensky gesproken over een afgelast bezoek aan Kiev. Steinmeier wilde in april samen met de Poolse president en de presidenten van de Baltische staten naar Oekraïne reizen, maar Oekraïne liet kort voor vertrek weten dat hij niet welkom was.

De weigering werd in Duitsland opgevat als een reprimande voor de pro-Russische houding van Steinmeier toen hij nog minister van Buitenlandse Zaken was. Hij stelde destijds voor om de pro-Russische regio's in Oost-Oekraïne zelfbestuur te geven, om het vastgelopen conflict in de Donbas vlot te trekken. Zelensky hield het erop dat hij niet officieel was benaderd over een bezoek van de Duitse president. Vanwege de kwestie weigerde bondskanselier Scholz, die wél officieel is uitgenodigd door de Oekraïense regering, tot dusver om naar Oekraïne te reizen.

Na het telefoongesprek zou de kou uit de lucht zijn tussen Berlijn en Kiev. President Zelensky sprak op Twitter over een "constructief en belangrijk" gesprek en nodigde vervolgens Steinmeier en Scholz samen uit voor een bezoek aan Kiev.

Superjacht van oligarch in beslag genomen op Fiji

De autoriteiten van Fiji hebben een luxe jacht van 300 miljoen dollar (284 miljoen euro) van de Russische oligarch Soelejman Kerimov in beslag genomen. Dat gebeurde op verzoek van de Verenigde Staten, heeft het Amerikaanse ministerie van Justitie bekendgemaakt.

Kerimov staat op de Amerikaanse en Europese sanctielijst vanwege de oorlog in Oekraïne.

Dit zou het jacht zijn van Kerimov, de Amadea. De foto werd half april genomen in de Queens Wharf in Lautoka op Fiji.

Oekraïense pro-Russische blogger in Spanje opgepakt, verdacht van landverraad

De Spaanse politie heeft een Oekraïense blogger opgepakt in de Catalaanse stad Tarragona. De man, Anatoly Shariy, spuit in zijn blogs geregeld kritiek op de Oekraïense president Zelensky en zijn pro-westerse regering.

Shariy stond op de internationale opsporingslijst op verdenking van landverraad, meldt persbureau Reuters. Eerder meldde de Oekraïense veiligheidsdienst dat de blogger is aangehouden bij een gezamenlijke operatie van de Spaanse en Oekraïense autoriteiten.

De veiligheidsdienst zegt dat Shariy "op onwettige wijze informatie verspreidt die schadelijk is voor de nationale veiligheid van Oekraïne." De dienst zegt redenen te hebben om aan te nemen dat de verdachte handelde in opdracht van buitenlandse instanties.

Shariy werd al een jaar voordat de oorlog uitbrak als verdachte aangemerkt door Oekraïne.

Adviseur Zelensky: verwacht tegenoffensief pas medio juni

Oekraïne zal op zijn vroegst medio juni een tegenoffensief beginnen tegen Rusland. Dat zegt Oleksi Arestovytsj, politiek adviseur van de Oekraïense president Zelensky, tegen persbureau Reuters. Tot dan is het land nog bezig met het verzamelen van voldoende wapens om het offensief uit te voeren, verwacht hij.

In hetzelfde interview zegt de adviseur dat Rusland vermoedelijk "geen significante resultaten" meer gaat behalen die het land kan presenteren als overwinning op 9 mei, de dag waarop in Rusland elk jaar de overwinning op nazi-Duitsland gevierd wordt.

Zelensky spreekt Denen toe op hun Bevrijdingsdag

Gisteren vierde Denemarken zijn bevrijdingsdag. De Oekraïense president Zelensky was uitgenodigd om 's avonds de Denen toe te spreken via een videoverbinding. In de hoofdstad Kopenhagen en in Aarhus kwamen er honderden mensen op af, velen met brandende fakkels.

Denemarken en Rusland zijn verwikkeld in een diplomatieke crisis: Rusland besloot vandaag om zeven medewerkers van de Deense ambassade in Moskou uit te zetten, als vergelding voor een soortgelijke Deense actie vorige maand. Denemarken zette toen 15 Russische diplomaten uit, na de vondst van honderden geëxecuteerde burgers in het net bevrijde stadje Boetsja, vlak bij Kiev.

Minister Oekraïne: 'Rusland pleegt terrorisme met raketten'

Verschillende steden in Oekraïne zijn het afgelopen etmaal bestookt met Russische raketten, zegt buitenlandminister Koeleba. "Rusland grijpt nu naar de tactiek van terrorisme via raketten, om zo het hele land angstig te maken." Bij de beschietingen kwamen vijf mensen om, ten minste 25 raakten gewond, zeggen Oekraïense autoriteiten. Niet alleen Oost-Oekraïne werd bestookt, dichtbij de frontlinie, maar ook bij hoofdstad Kiev en de centraal gelegen steden Tsjerkasy en Dnipro werden raketaanvallen gemeld.

In de laatstgenoemde stad werd een spoor- en autobrug geraakt, beelden daarvan worden veel gedeeld op sociale media:

Het Russische leger zegt dat het afgelopen etmaal de energievoorziening vernietigd heeft van vijf treinstations in het land, en ook meerdere Oekraïense eenheden en munitie- en brandstofdepots. De Russen zeggen daarbij 600 Oekraïense militairen te hebben gedood, dat aantal is niet onafhankelijk te verifiëren.

President Belarus: 'Oorlog duurt wel erg lang'

De Belarussische president Loekasjenko had niet verwacht dat de Russische 'militaire operatie' in buurland Oekraïne "zo lang zou duren", zegt hij in een zeldzaam interview met persbureau AP. "Ik ben niet genoeg ingevoerd in dit probleem om te zeggen of de operatie volgens plan gaat zoals de Russen zeggen, maar ik wil nogmaals zeggen: het duurt wel erg lang."

Loekasjenko is een trouwe bondgenoot van Poetin, en kort na het begin van de inval in februari werd erover gespeculeerd dat ook Belarussische militairen Oekraïne zouden binnenvallen. Die geruchten zijn de afgelopen weken verstomd, en de president zegt in dit gesprek juist dat hij probeert het geweld te beëindigen. "Wij zijn categorisch tegen welke oorlog ook, en we doen er alles aan om die nu te doen stoppen. Dankzij mij zijn er onderhandelingen opgestart tussen de Russen en Oekraïners."

Gisteren begon in het land overigens een grote militaire oefening van de snelle interventiemacht. Doel zou zijn om erachter te komen hoe snel de eenheden op plotselinge crisissituaties kunnen reageren.

Loekasjenko zegt tegen AP dat hij het de Oekraïners kwalijk neemt dat zij "de Russische inval hebben uitgelokt", en dat ze "niet geïnteresseerd zijn in de onderhandelingen" om het geweld te stoppen. "En dat terwijl de oorlog op hun grondgebied plaatsvindt, er gaan mensen dood." Loekasjenko zegt niet te weten of Rusland van plan is om nucleaire wapens in te zetten, maar het gebruik van kernwapens noemt hij "onacceptabel".

Defensiespecialist: 'Dode generaals gevolg van informatie-samenwerking, maar geen doel op zich'

Volgens Peter Wijninga, defensiespecialist bij het The Hague Centre for Strategic Studies, is het geen groot nieuws dat er zo veel Russische generaals zijn gedood als gevolg van de informatie-samenwerking tussen Oekraïne en de VS.

Informatie over de locaties van Russische commandocentra hoort bij de stroom gegevens die Amerikaanse inlichtingendiensten regelmatig delen met Oekraïne, zo zei Wijninga in het NOS Radio 1 Journaal. Daar hoort bijvoorbeeld ook informatie bij over troepenverplaatsingen, en de Amerikanen doen dat al maandenlang openlijk. "Je kunt daaruit niet de conclusie trekken dat deze informatie met de Oekraïners gedeeld is met het vooropgezette doel om Russische generaals te doden. Het is wel een logisch gevolg van het delen van deze informatie."

Dat er zo veel Russische generaals gedood worden komt voort uit de problemen waar het Russische leger al sinds het begin van de invasie mee kampt, denkt Wijninga: "In het westen zijn we eraan gewend dat generaals wegblijven van het front, maar Russische generaals laten zich er graag zien. Ten eerste doen ze dat om het beschadigde moreel van de troepen op te vijzelen. En er zijn ook al lange tijd problemen met de communicatielijnen van de Russen, door gebrekkige technologie. Ze móeten dus wel naar het front toe om hun instructies door te geven."

Die problemen maken ook dat het twijfelachtig is of de Russen hun gewoonte om generaals naar het front te sturen nu gaan veranderen. Ze kúnnen misschien niet anders, zegt Wijninga. "Misschien kunnen Russische generaals het zich niet veroorloven om weg te blijven van het front. Want dan maken ze zich weer afhankelijk van kwetsbare communicatietechnologie, met alle risico's die daarbij horen."

'Vijf burgerslachtoffers door Russische beschietingen Loegansk'

Vijf burgers zijn afgelopen nacht omgekomen door Russische beschietingen in Loegansk, de Oost-Oekraïense provincie die sinds 2014 voor een deel in handen is van pro-Russische separatisten. Dat heeft gouverneur Serhi Hajdaj bekendgemaakt. De doden vielen in steden als Sjevjerodonetsk en Popasna, die dicht bij de frontlinie liggen nu het Russische leger de aandacht heeft verlegd naar de oost-Oekraïense regio Donbas.

Daarbij zijn ze de Russen het afgelopen etmaal nauwelijks opgeschoten, zo meldt het Institute for the Study of War in zijn update van vanochtend:

'Russische generaals gedood door informatie VS'

Oekraïne heeft onder meer zoveel Russische generaals kunnen doden door informatie van Amerikaanse inlichtingendiensten, meldt The New York Times op basis van Amerikaanse overheidsbronnen. In totaal zijn er twaalf Russische generaals aan het front gesneuveld, zegt Oekraïne.

De VS levert onder meer informatie over de locatie van Russische mobiele hoofdkwartieren. Die worden regelmatig verplaatst. Rusland heeft het ook deels aan zichzelf te wijten, schrijft The New York Times. Generaals zouden regelmatig communiceren via onbeveiligde verbindingen, waardoor ze makkelijk zijn af te luisteren.

Niet alle aanvallen op hooggeplaatste Russische militairen komen tot stand met hulp van de Amerikanen. Amerika zou weigeren inlichtingen te verschaffen over het allerhoogste contingent Russische officieren. Afgelopen weekend poogde Oekraïne Ruslands belangrijkste generaal Valeri Gerasimov te treffen die op bezoek was in Izjoem. Dat gebeurde niet op basis van Amerikaanse informatie, aldus de krant. Gerasimov zou ten tijde van de aanval al weg geweest zijn, andere officieren kwamen wel om.

Zweden: veiligheidsgaranties Amerika in overgangsperiode NAVO-aanvraag

Mochten Zweden en Finland het lidmaatschap van de NAVO aanvragen, dan staat Amerika in voor hun veiligheid zolang ze nog niet officieel zijn toegetreden. Volgens de Zweedse minister Linde van Buitenlandse Zaken heeft de VS de landen die veiligheidsgarantie gegeven. Ze ging niet in op details over de toezegging van de VS: "Het betekent dat Rusland er zeker van kan zijn dat de VS het niet zonder reactie toestaat dat er negatieve activiteiten tegen Zweden worden ondernemen door Rusland, waar ze mee hebben gedreigd."

Zweden en Finland zijn tientallen jaren neutraal gebleven, maar na de invasie van Rusland in Oekraïne voelen ook zij zich bedreigd. Alles wijst erop dat de Scandinavische landen daarom binnenkort het NAVO-lidmaatschap aanvragen.

Als ze eenmaal lid zijn van de NAVO geldt artikel 5 van het handvest van de organisatie. Daarin staat dat een aanval op één lidstaat wordt opgevat als een aanval op alle lidstaten. Artikel 5 heeft op die manier een afschrikwekkende werking op vijanden zoals Rusland.

Maar er kunnen wel een aantal maanden verstrijken tussen het aanvragen van het lidmaatschap en het daadwerkelijk lid worden, onder meer omdat alle lidstaten van de NAVO akkoord moeten gaan. In de tussentijd geldt artikel 5 niet. Rusland wil niet dat Finland en Zweden lid worden en heeft al dreigende taal uitgeslagen. Vandaar dat Zweden en Finland manieren proberen te vinden om hun veiligheid te garanderen in de overgangsperiode naar NAVO-lidmaatschap.

Vicepremier: 344 evacués in Zaporizja

Er zijn afgelopen dag 344 Oekraïners uit de omgeving van Marioepol geëvacueerd en naar Zaporizja gebracht, zegt de Oekraïense vicepremier Veretsjoek op Telegram. Het betreft kinderen, vrouwen en ouderen. Hoeveel van hen afkomstig zijn uit de belegerde Azovstal-fabriek in Marioepol is niet bekendgemaakt.

Veretsjoek bedankte de VN en het Rode Kruis voor de hulp bij de evacuaties: "Dit is een kleine overwinning voor ons." Dinsdag kwamen de eerste bussen met mensen uit de Azovstal-fabriek aan in Zaporizja.

Rusland kondigde aan om de komende drie dagen tussen 08.00 en 18.00 uur een staakt-het-vuren in acht te nemen om burgers de kans te geven de Azovstal-fabriek te verlaten. De Oekraïense president Zelensky vroeg de VN gisteren om hulp bij het redden van burgers uit Marioepol.

Zelensky en Bennett bespreken Hitler-opmerkingen Lavrov

De Oekraïense president Zelensky heeft contact gehad met de Israëlische premier Bennett. Ze hadden het onder meer over opmerkingen van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov, die deze week in een interview beweerde dat Hitler "Joods bloed" had. Zelensky sprak van "schandalige en volstrekt onacceptabele" opmerkingen, die de hele wereld geschokt hebben.

Lavrov veroorzaakte een diplomatieke rel met Israël in een interview met een Italiaanse zender. Gevraagd hoe Rusland kan spreken van het "denazificeren" van Oekraïne als de president van Oekraïne zelf Joods is, zei Lavrov dat een Joodse afkomst daarvoor niet uitmaakt. Vervolgens beweerde hij dat Adolf Hitler ook Joods bloed had en dat Joden zelf de ergste antisemieten zijn. Israël riep de Russische ambassadeur op het matje en eiste excuses, maar die kwamen er niet.

Zelensky zei in het gesprek met Bennett ook "vruchtbaar onderhandeld" te hebben. Waarover die onderhandelingen gingen en wat het resultaat is, vermeldde Zelensky niet. Israël heeft tot nu toe geweigerd militaire hulp te verlenen aan Oekraïne, afgezien van helmen en scherfvesten, omdat het ook goede banden wil onderhouden met Rusland.

Welkom

Goedemorgen en welkom. In dit liveblog houden we je de hele dag op de hoogte van het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren teruglezen kan hier.