Dag 2 van de Politieke Beschouwingen voorbij, lees hier wat er is gebeurd

De vergadering is gesloten, de Algemene Politieke Beschouwingen zijn voorbij

Morgen komt de ministerraad weer bij elkaar en blikken de ministers traditiegetrouw nog terug op de APB. Rutte zal zich vervolgens weer bezig gaan houden met de coronabestrijding, want morgenavond staat een extra persconferentie gepland over de nieuwste regionale maatregelen,

Een overzicht van de aangenomen moties, het kabinet moet...

Kabinet staat 'open' voor extra maatregelen meer betaalbare woningen

De Tweede Kamer wil dat het kabinet met aanvullende maatregelen komt om wonen weer betaalbaar te maken, bijvoorbeeld door de huren te verlagen, de bestaande inkomensgrens voor alleenstaande huurders in stand te houden en woningcorporaties minder verhuurdersheffing te vragen.

Rutte zegt dat het kabinet bereid is om te kijken naar hoe de huurstijgingen verder kunnen worden beperkt. "We staan er open voor", reageerde de premier. Het kabinet is eigenlijk van plan om de inkomensgrens te verlagen. Ook verlaagt het kabinet de verhuurdersheffing, de financiële afdracht van woningcorporaties aan de schatkist. Woningcorporaties vinden dat ze zo veel moeten betalen dat er te weinig geld over is om goedkope woningen te bouwen. Het kabinet gaat de verhuurdersheffing al met 200 miljoen verlagen. Rutte: "Ik wil serieus kijken of het lager kan, maar het geld moet er wel zijn."

Premier neemt nu alle moties van de Tweede Kamer door

Zoals altijd bij een debat in de Tweede Kamer reageert het kabinet op alle moties die de verschillende Kamerleden hebben ingediend. Bij deze APB zijn er zo'n 40 moties ingediend. De premier kan ze ontraden, dat betekent dat het kabinet er tegen is. Ook kan hij zeggen dat hij het overlaat aan 'oordeel Kamer' en dat houdt in dat het kabinet er geen grote problemen mee heeft.

Straks wordt er over de moties gestemd en dan wordt duidelijk welke moties een meerderheid krijgen.

Rutte wil niets zeggen over nieuwe coronamaatregelen

De Tweede Kamer had gehoopt dat de premier meer informatie zou geven over het nieuws dat in zes regio's het late cafébezoek wordt ontmoedigd. Morgen worden de plannen in het kabinet besproken en daarna volgt er een persconferentie. Er worden nu nog gesprekken gevoerd met de veiligheidsregio's. "Ik ga er vanavond niets over zeggen."

Kijk hier het interview dat verslaggever Lars Geerts na afloop van het debat met de premier had.

Van Haga: onderzoek naar entertainment-industrie en verbod op zonne-akkers

De eenmansfractie Van Haga wil dat in kaart wordt gebracht hoe het gaat met de entertainment-industrie in omliggende landen. Ook vraagt hij in een motie om een verbod op zonne-akkers en dat verzoek is mede-ondertekend door "kameraad" Baudet. De ex-VVD'er is lid geworden van FvD en hoopt na de verkiezingen voor die partij in de Tweede Kamer te komen.

Van Kooten wil vooral zorgen voor mededogen in de politiek

De eenmansfractie Van Kooten heeft dit jaar geen moties. Ze vindt het een vreemd debat, omdat er zoveel coronabesmettingen bijkomen. De komende tijd wil ze zich vooral inzetten voor mededogen in de politiek en zal daarvoor met voorstellen komen in het komende parlementaire jaar.

Krol wil geen Wopke-Wiebes-fonds maar directe lastenverlichting

De eenmansfractie-Krol is tegen het zogenoemde Wopke-Wiebesfonds, een investeringsfonds van ongeveer 20 miljard euro om de economie te versterken. Krol wil dat het geld wordt gebruikt voor directe lastenverlichting, waardoor er meer geld is om uit te geven. "De economische groei krijgt daarmee een stevige impuls", aldus Krol.

Baudet: geen concrete aanpassingen, wel kritiek op verkwanselen beschaving

De partijleider van Forum voor Democratie heeft geen moties om het kabinetsbeleid aan te passen, maar heeft vooral kritiek op de gevestigde politieke partijen - zowel links als rechts - die duizend jaar beschaving in Nederland hebben "verkwanseld". Baudet wil een citaat aanhalen van Lodewijk XVI die op de dag van het uitbreken van de Franse revolutie in zijn dagboek schreef: "Geen bijzonderheden." Maar hij versprak zich en zei Lodewijk XIV, en dat zorgde voor enige hilariteit in vak K.

50Plus wil betere voorlichting aan ouderen over Code Zwart

Fractieleider Van Brenk van 50Plus constateert dat ouderen zich zorgen maken over Code Zwart. Dat is een draaiboek, opgesteld door medici, over wat er moet gebeuren als er door de coronacrisis onvoldoende IC-bedden zijn en er keuzes gemaakt moeten worden over welke patiënten het eerst behandeld moeten worden. 50Plus zegt dat ouderen die afweging van artsen vrezen en wil dat ouderenorganisaties hierover in gesprek gaan. "Er moet passende voorlichting komen om te zorgen voor minder onrust", aldus Van Brenk.

Rutte moet reageren op laatste coronanieuws

Tijdens het debat kwamen de berichten naar buiten dat het kabinet van plan is morgen verschillende maatregelen aan te kondigen om het aantal besmettingen terug te dringen. Het gaat om beperkende maatregelen in de horeca. De Tweede Kamer wil dat de premier hier dadelijk een toelichting op geeft.

Denk: vertrouwen in de rechtsstaat

Denk-fractievoorzitter Azarkan reageert in een motie op de uitspraken van PVV-leider Wilders eerder in het debat. Azarkan spreekt in een motie uit dat Nederland geen corrupt land is en dat hij vertrouwen heeft in de rechtsstaat.

SGP: leenstelsel ook voor middeninkomens

Ook studenten uit gezinnen met middeninkomens zouden recht moeten hebben op een studiebeurs, vindt de SGP. De partij komt altijd op voor eenverdienersgezinnen, gezinnen waarbij een van de ouders voor het inkomen zorgt. Die zitten vaak in de groep van middeninkomens en vallen dan tussen wal en schip bij verschillende regelingen, constateert de partij.

SGP-leider Van der Staaij hoopte op steun van D66, omdat die partij liet doorschemeren hier ook wel wat voor te voelen. Maar D66-fractievoorzitter Jetten had een teleurstellende mededeling voor Van der Staaij. Hij zegt dat er nu geen geld voor is, dus dat dat nog gevonden moet worden.

Van der Staaij had zich daarop voorbereid. "Dit heb ik al bedacht, dus daar kunnen we het over hebben. Voor sommige partijen komen dit soort veranderingen net te snel", grapte hij.

Partij voor de Dieren: meer ontwikkelingshulp in verband met coronacrisis

Namens verschillende oppositiepartijen dient de leider van de Partij voor de Dieren Ouwehand een motie in die vraagt om meer geld voor ontwikkelingshulp "voor de meest kwetsbare mensen tijdens deze mondiale coronacrisis".

ChristenUnie: vertrouwen in de toekomst

ChristenUnieleider Segers heeft een goed gevoel overgehouden aan het debat omdat samenwerking tussen regeringspartijen en oppositiepartijen, en samenwerking tussen het kabinet en de Kamer mogelijk bleek.

PvdA-leider Asscher bezorgd over ontwikkelingen corona

De laatste ontwikkelingen, zoals het toegenomen aantal besmettingen en wat Asscher noemt 'het Grapperhaus-effect', baren de PvdA-leider zorgen. Hij roept mensen op toch de regels te blijven naleven. Hij vindt het ook zorgelijk dat de GGD's het werk niet aankunnen. "De komende tijd komen er moeilijke keuzes op ons af", zegt Asscher. Maar hij is positief over de rol die de politiek kan hebben in het vinden van oplossingen.

Hij vraagt in een motie om een werkgarantie voor werknemers die ontslagen gaan worden vanwege de coronacrisis. Premier Rutte heeft eerder vandaag gezegd meer aan een inspanningsplicht voor werkgevers te denken. Hij heeft beloofd het plan te gaan uitwerken.

D66: meer hulp voor mensen met schulden

D66 vraagt in een motie om mensen met grote, problematische schulden eerder toegang te geven tot schuldhulpverlening. Ze moeten nu vaak lang wachten voordat ze worden geholpen, zegt de partij. De motie wordt door verschillende partijen gesteund.

SP: structurele waardering zorg, hulp affaire kinderopvangtoeslag

De linkse oppositiepartijen vragen in een motie om een structurele waardering, dat wil zeggen loonsverhoging, voor de zorg.

SP-leider Marijnissen vraagt aandacht voor de kinderopvangtoeslagaffaire. Zij zegt dat premier Rutte weliswaar een eerlijk antwoord heeft gegeven, maar dat dat niet acceptabel is. "Hij heeft gezegd dat het het komend jaar niet gaat lukken deze mensen uit de brand te helpen. Maar doe iets, geef ze desnoods een voorschot als er grote financiële problemen zijn." Premier Rutte knikte naar haar.

Marijnissen is over sommige dingen ook verheugd. Zo hoorde ze deze dagen dingen waar de SP al 25 jaar voor pleit, zei zij. Zoals een sterke overheid. En ze is blij dat ze premier Rutte hoorde zeggen dat de zorg geen markt is. Maar "we gaan ons niet opheffen meneer Rutte".

CDA: door tekorten medische hulpmiddelen nieuw planbureau nodig

CDA en ChristenUnie willen dat er een nieuw planbureau komt, het Planbureau voor de Veiligheid. De partijen vinden dat de coronacrisis heeft aangetoond dat Nederland soms in een zwakke positie zit omdat we niet snel genoeg aan de benodigde spullen kunnen komen. Het Planbureau moet inventarisaties gaan maken voor mogelijke toekomstige crises. Het gaat dan om medische hulpmiddelen, medicijnen, defensieapparatuur, voedsel en dergelijke, die nodig zijn om als land het hoofd boven water te houden.

GroenLinks namens oppositie: kabinet moet belastingvoordeel bij investeringen terugdraaien

Namens een groot deel van de oppositiepartijen dient GroenLinks-leider Klaver een motie in waarin het kabinet wordt opgeroepen het plan voor een belastingvoordeel voor investerende bedrijven terug te draaien. Deze 'Baangerelateerde Investeringskorting', in de wandelgangen BIK genoemd, is bedoeld voor bedrijven van groot tot klein, die investeringen doen die goed zijn voor de werkgelegenheid.

De partijen vinden het plan te vaag, Zij noemen het een "cadeautje" voor multinationals en aandeelhouders. Premier Rutte zegt dat dat niet zo is en dat juist ook kleinere bedrijven ervan profiteren, maar dat het plan nog moet worden uitgewerkt. Hij heeft beloofd dat er voor 5 oktober een concrete uitwerking ligt.

VVD: motie over kernenergie

Fractievoorzitter Dijkhoff van de VVD zegt dat hij absoluut voor windenergie, zonne-energie en andere groene energievormen is. "Maar het is niet genoeg", zegt hij. Daarom wil hij dat er ook kerncentrales komen, ook al omdat ze relatief weinig ruimte innemen. "Maar als er morgen een uitvinding komt die beter en veiliger is, dan kies ik daarvoor", zei hij op vragen van D66 en GroenLinks. Tot die tijd wil hij marktpartijen zoeken die een kerncentrale willen bouwen.

Overigens plaatste Dijkhoff een kanttekening bij windmolens. "Ik heb gezien hoe we daarmee omgaan als ze zijn versleten. We leggen ze naast elkaar op de grond, gooien er zand overheen en doen alsof ze niet meer bestaan. Ze worden niet hergebruikt", zegt hij.

Nog een keer de volgorde van de sprekers, die is hetzelfde als gisteren

Het debat is weer begonnen, Wilders heeft een motie over Akwasi

PVV-leider Wilders heeft het woord. Hij vindt dat tien jaar premier Rutte "ons land geen goed hebben gedaan". Hij betoogt dat er te veel geweld en discriminatie is, en dan juist discriminatie van Nederlanders. "We worden gekoloniseerd door Arabieren en moslims", zegt hij. Hij vindt het onterecht dat als je dat soort dingen zegt je een racist wordt genoemd.

Wilders dient verschillende moties in. Zoals een waarin staat dat Nederland geen geld moet uitgeven aan de Europese coronasteun, maar met dat geld onder meer de huren moet verlagen.

Ook verwoordt hij in een motie dat het proces tegen hem, wat hij een politiek proces noemt, nooit had mogen plaatsvinden. Verder heeft hij een motie over de agressieve uitspraken van Akwasi. Wilders zegt daarin dat hij het onterecht vindt dat de rapper niet wordt vervolgd en hij wel, en dat dat aan de willekeur van het Openbaar Ministerie ligt.

Het debat is tot 18.45 uur geschorst

Daarna komen de Kamerleden weer aan het woord voor hun tweede termijn, te beginnen met PVV-leider Wilders.

Premier Rutte verdedigt rechtsstaat tegen kritiek PVV-leider Wilders

PVV-leider Wilders noemde Rutte gisteren een premier van een corrupt land. Ook vindt hij dat er willekeur heerst in de rechtsstaat omdat hij wel werd vervolgd en rapper Akwasi niet. Zonder in te gaan op de voorbeelden zei Rutte dat deze kritiek niet terecht is. "De rechtsstaat is de bescherming van de individuele burger tegen de almacht van de overheid. Dat is dus de basis van onze democratie. De kansengelijkheid voor iedereen is de norm. Deze Nederlandse waarden zijn niet vanzelfsprekend en moeten verdedigd worden."

Verschillende Kamerleden roffelen met instemming op hun tafeltjes. Rutte: "De politie, het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht staan voor ons in de frontlinie om die rechtsstaat te beschermen. Soms met gevaar voor eigen leven. Ik spreek hier graag onze steun uit voor onze mensen."

Wilders is het er niet mee eens en blijft erbij dat de rechtsstaat corrupt is. "Akwasi die opriep tot geweld en executie wordt niet vervolgd, omdat de officier van justitie met een vriendje van hem in een bestuur zat. Hij krijgt zelfs een prijs van de staatsomroep."

Kamer ongerust over bericht dat GGD's geen voorrangsregels willen voor coronatesten

De GGD's zien niets in het geven van voorrang aan zorg- en onderwijspersoneel in de teststraten. Dat meldt Trouw. Het is een wens van de Tweede Kamer en het kabinet om deze beroepsgroepen juist voorrang te geven, omdat het grote gevolgen heeft als zij met hun werk in de knel komen. Dat de GGD's hier nu een streep door dreigen te halen leidt tot ongerustheid in de Kamer.

Vanmiddag werd ook al een rapport van de Inspectie bekend waarin staat dat de GGD's niet klaar zijn voor een tweede coronagolf. Premier Rutte belooft dat het kabinet er morgen in een brief over de coronaproblemen op zal terugkomen.

Rutte: Tweede Kamer heeft vaker recht op informatie

Op verzoek van het CDA, fractievoorzitter Heerma en Kamerlid Omtzigt, komt premier Rutte terug op de vraag over de WOB, de Wet Openbaarheid Bestuur. Heerma en Omtzigt vinden het vreemd dat journalisten na een WOB-verzoek soms meer informatie krijgen dan Kamerleden. Heerma noemt het een weeffout in de wet.

Rutte zegt dat er voortaan naar verzoeken van de Kamer wordt gekeken met de vraag "Stel dat een journalist deze documenten zou vragen via de WOB, zouden we ze dan geven". De Kamer krijgt als het goed is voortaan meer te horen van het kabinet, ook zonder WOB-verzoek. Verder vraagt het kabinet advies aan de Raad van State over hoe dit in de Grondwet moet worden geregeld.

Wilders: stuur Syriërs weg en er komen huurwoningen vrij

Wilders (PVV) vindt dat Rutte in de tien jaar dat hij premier is, ook heeft gefaald wat betreft de woningmarkt. Hij vindt dat te veel sociale huurwoningen naar "gelukszoekers" zijn gegaan, die als vluchteling naar Nederland zijn gekomen. Dat gaat volgens hem ten koste van mensen die al jaren op de wachtlijst staan.

De PVV-leider stelt voor om Syriërs terug te laten gaan naar Syrië, waar zij dan kunnen helpen om hun land op te bouwen. Dan komen er, naar Wilders' idee, duizenden sociale huurwoningen vrij. Rutte antwoordt dat iedere Syriër die terug wil, terug kan gaan. Maar er worden geen vluchtelingen teruggestuurd, zolang het niet veilig is. "Dat is onrealistisch", zegt Rutte.

Heerma wil meer huurwoningen middensegment

CDA-fractieleider Heerma spreekt van een woningmarktcrisis. Hij vindt dat woningbouwcorporaties hun maatschappelijke verantwoordelijkheid moeten nemen om meer woningen te bouwen. Maar dan geen sociale huurwoningen, maar vooral woningen in het middensegment. Daar is volgens Heerma een groot tekort aan. Hij vindt dat de overheid daarop moet aansturen.

Rutte biedt ruimte om door te praten over verhuurdersheffing

Het gaat nu over het woonbeleid. Klaver (GroenLinks) en Asscher (PvdA) zijn blij dat premier Rutte ruimte biedt om door te praten over de verhuurdersheffing. De linkse oppositie wil dat deze heffing voor woningbouwcorporaties verder omlaag gaat. Of liever nog, dat hij helemaal wordt geschrapt. Dan blijft er geld over om meer woningen te bouwen en de huren te verlagen, redeneren zij. Rutte houdt een flinke slag om de arm. Hij ziet de voordelen van een verdere verlaging. "Maar het moet wel betaald worden."

Rutte: 100 procent baangarantie kan niet

Asscher (PvdA) wil dat er een baangarantie komt. "Het moet niet vrijblijvend zijn." Hij wil dat er alles aan wordt gedaan om mensen die hun baan verliezen, aan ander werk te helpen.

Rutte zegt het verzoek te begrijpen, maar hij wijst erop dat de coronacrisis er hoe dan ook toe leidt dat er banen verloren gaan. Hij wil geen "zombie-banen" creëren om mensen maar aan het werk te houden.

Een 100-procent-garantie kan volgens hem niet, maar hij wil zijn best doen om goede afspraken te maken met de sociale partners.

Rutte: oudere werknemers bieden voordeel

Premier Rutte hervat zijn betoog . Hij gaat in op oudere werknemers die door corona op straat komen te staan. Hij zegt dat zij gebruik kunnen maken van dezelfde maatregelen die er ook voor jongere werknemers zijn. Hij beaamt dat ouderen moeilijker een nieuwe baan vinden. Daarom richt hij zich tot werkgevers. Hij vindt dat zij zich moeten realiseren dat het veel voordelen heeft om een oudere in dienst te nemen. Zo brengen zij veel ervaring mee.

Vergadering heropend, debat gaat zo verder

Het debat over de Prinsjesdagstukken gaat zo verder. De Kamer praat eerst kort over de agenda voor de komende weken.

Debat is geschorst tot 14.45 uur

Het is tijd voor de lunchpauze.

Dijkhoff past zijn schoeisel aan

VVD-fractieleider Dijkhoff droeg gisteren witte sneakers, maar dat leidde tot kritiek:

Klaver: hoe kan ik volstrekt onduidelijk plan steunen?

Klaver (GroenLinks) wil dat Rutte op zijn schreden terugkeert wat betreft de 2 miljard lastenverlichting voor bedrijven. Rutte herhaalt dat er geen sprake is van lastenverlichting, maar van minder lastenverzwaring.

Klaver vindt het een slechte zaak dat het plan voor de investering van 2 miljard nog niet is uitgewerkt. Rutte zegt, net als gisteren, dat het plan op dit moment wordt uitgewerkt en dat de stukken op 5 oktober naar de Tweede Kamer gaan.

Dat vindt Klaver geen manier van doen. Hij vraagt zich af hoe hij een plan kan steunen waarvan "volstrekt onduidelijk" is wat het oplevert.

Van der Staaij: wanneer gaan de sluizen weer dicht?

SGP-leider Van der Staaij wil weten wanneer de premier denkt dat het financieel weer goed komt. Het moet wat hem betreft niet zijn: zet de sluizen van de overheidssteun maar open en we zien wel.

Volgens Rutte is het volgend jaar nog zeker niet opgelost. Maar hij heeft alle vertrouwen dat Nederland dit aankan. "Dit is geen gewone crisis. Er was sprake van een pandemie, waardoor we allemaal minder uitgegeven hebben."

Wilders: wanneer gaat u het eens hebben over de koopkracht van burgers?

PVV-leider Wilders wil aandacht voor de gewone burgers. "Wanneer gaat u het eens hebben over de koopkracht van die mensen, in plaats van hier over bedrijven te praten?"

Rutte zegt dat het ook voor die mensen belangrijk is dat banen overeind blijven. In deze crisis moeten niet de koopkrachtplaatjes centraal staan, maar het behoud van werkgelegenheid, vindt hij.

Wilders wil dat de pensioenen niet worden gekort. "U zit ondertussen wel geld te geven aan de Grieken. 50 miljard van Nederland gaat over de grens."

Ook Asscher heeft moeite met 2 miljard voor bedrijven

Ook Asscher (PvdA) heeft grote moeite met de 2 miljard euro voor bedrijven. Hij vindt dat er sprake is van misleiding, omdat niet zeker is dat deze maatregel ook echt banen oplevert.

Rutte wijst erop dat zonder deze 2 miljard, de lastenverzwaring voor bedrijven zou oplopen tot 7 miljard euro. Dat is nu nog altijd 5 miljard, zegt hij. Hij kan niet zeggen hoeveel banen dit oplevert. Maar hij weet zeker dat als dit niet doorgaat, er veel minder investeringen worden gedaan.

Marijnissen wil 2 miljard voor bedrijven aan de zorg besteden

Marijnissen (SP) vraagt zich af waarom er 2 miljard euro is gereserveerd voor lastenverlichting voor bedrijven. Ze wil het geld liever besteden aan salarisverhoging in de zorg. Rutte legt uit dat het goed is voor het investeringsklimaat en daarmee voor de werkgelegenheid, en dat dit belangrijk is in een crisis.

Marijnissen vindt het antwoord "veel te makkelijk". Ze zegt dat het volstrekt onduidelijk is waar het geld terechtkomt. "Het kabinet vraagt ons een carte blanche te geven voor 2 miljard euro." In de zorg is het tenminste duidelijk dat het geld hard nodig is, stelt zij.

Rutte houdt vol dat dit type maatregelen hard nodig is, en zeker nu het zo belangrijk is dat banen behouden blijven.

Rutte en Klaver gaan doorpraten over klimaat en investeringsfonds

GroenLinks-leider Klaver is zeer kritisch over het nieuwe investeringsfonds met 20 miljard euro. Hij wil garanties dat het geld niet wordt gebruikt voor investeringen die slecht zijn voor het klimaat. Volgens hem draait het te veel om economische groei. Rutte antwoordt dat er uiteraard geen projecten worden goedgekeurd die in strijd zijn met de klimaatdoelen. Klaver is niet overtuigd: "Kunt u uitsluiten dat dit fonds wordt gebruikt voor uitbreiding van luchthaven Lelystad?"

Rutte zegt dat hij er over door wil praten met Klaver. "Ik wil ook graag zijn steun voor het fonds." Hij vindt het wel te ver gaan als Klaver eist dat het fonds moet leiden tot CO2-reductie.

Bewindslieden I&W werken thuis

Vanwege corona is, in tegenstelling tot andere jaren, niet het hele kabinet aanwezig bij de Algemene Politieke Beschouwingen. De minister en staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat kijken wel mee:

Rutte: ouderen alleen in uiterste noodzaak in quarantaine

Rutte gaat in op een vraag van 50Plus-fractieleider Van Brenk. Zij hoopt dat ouderen nooit meer in de situatie worden geplaatst dat zij geen contact meer kunnen hebben met hun dierbaren. De premier zegt dit te willen voorkomen. Hij zegt dat er een paar maanden geleden voor is gekozen om ouderen te beschermen, maar hij wil er bij een tweede golf "alleen in uiterste noodzaak" nog toe overgaan.

'Tekort aan capaciteit is internationaal vraagstuk'

D66-fractievoorzitter Jetten vraagt wat de overheid de afgelopen maanden heeft laten liggen. Hij zegt dat andere landen er wel in slagen om meer mensen te laten testen. Rutte zegt dat er eerder van werd uitgegaan dat 30.000 testen per dag voldoende zou zijn. Hij wijst er nogmaals op dat er sprake is van een internationaal vraagstuk en dat ook in andere landen werd gedacht dat er minder capaciteit nodig was dan in werkelijkheid het geval was.

Hij richt zich tot jongeren en zegt dat zij verstandig moeten blijven omgaan met de situatie. Hij wil geen splitsing in de samenleving, met aan de ene kant jongeren en aan de andere kant kwetsbare mensen.

Vaccinatie is niet verplicht, "dat kan gewoon niet"

De premier maakt nogmaals duidelijk dat een corona-vaccin niet verplicht wordt. "Er is geen juridische mogelijkheid om mensen te dwingen. Dat kan gewoon niet. Maar, ook voor de mensen thuis, het is wel heel belangrijk dat zo veel mogelijk mensen zich laten vaccineren. Dat is cruciaal."

Maar, benadrukt hij, ook werkgevers mogen hun werknemers niet onder druk zetten om zich te laten vaccineren.

Aantal tests voor eind oktober uitbreiden naar 70.000 per dag

Ook andere Kamerleden maken zich druk over het tekort aan testmateriaal. Rutte zegt dat hij geen datum kan noemen waarop de testcapaciteit "absoluut op orde is". Dat wil zeggen dat het aantal tests is uitgebreid van 30.000 naar 70.000 per dag. Het streven is om dat voor eind volgende maand bereikt worden.

Het eerste deel van het debat gaat over corona en de testcapaciteit

Premier: geen verband tussen tekort testcapaciteit en aantal besmettingen

PvdA-leider Asscher denkt dat het kabinet het zicht op het virus aan het verliezen is, "zo niet verloren heeft". Een tweede golf "kun je zien aankomen", zegt hij. Asscher vindt dat er te weinig getest is en getest wordt en dat dit gevaarlijk is. "Het gaat wel om duizenden mensenlevens en honderdduizenden banen."

Rutte wijst er nogmaals op dat ook andere landen met een beperkte testcapaciteit kampen. "Maar we lopen er niet voor weg." Hij zegt dat er geen verband moet worden gelegd tussen het tekort aan capaciteit en het oplopende aantal besmettingen.

De premier roept mensen zonder klachten op om zich niet te laten testen. "Zij zijn niet het probleem, maar zij kunnen wel helpen om het probleem op te lossen." Hij zegt dat de testmarkt op dit moment "redelijk overspannen" is.

Rutte over corona: het is nodig om af en toe noodverbanden te leggen

SP-leider Marijnissen zegt dat het "compleet misgaat met het testen" en dat er te weinig bron- en contactonderzoeken worden gedaan, terwijl die de dringende basis zouden moeten zijn om het virus in te dammen. "Erkent u dat dit levensgevaarlijk is?"

Rutte antwoordt dat het aantal testen de capaciteit van de laboratoria overstijgt. "Er wordt met man en macht gewerkt om dat te verbeteren." Ook aan de opschaling van de bron- en contactonderzoeken wordt gewerkt. Op dit moment wordt ook aan besmette mensen zelf gevraagd om hun contacten te bellen. Hij zegt dat het allemaal niet precies gaat zoals gewenst, maar dat dit ook in andere landen het geval is. "Het is nodig om af en toe noodverbanden te leggen."

Intensief overleg met de regio's met de meeste besmettingen

Het aantal coronabesmettingen stijgt te snel, zegt Rutte, en er is ook een toename in het aantal ziekenhuisopnames. Het is zelf zo erg dat sommige landen Noord- en Zuid-Holland op code rood hebben gezet.

Hij zegt dat er op dit moment intensief overleg is met de regio's waar de meeste besmettingen zijn. "Het zijn niet alleen jongeren", benadrukt hij. Ook andere leeftijdsgroepen worden getroffen. "Kortom het is tijd om het tij te keren."

Hij kan niet nog zeggen welke maatregelen er worden genomen. Een aantal ministers uit 'vak K' zal vandaag af en toe afwezig zijn vanwege het overleg met de regio's. Morgen volgt meer duidelijkheid op een persconferentie.

Wilders: waarom heeft u het niet over de puinhoop die u heeft gemaakt?

PVV-leider Wilders interrumpeert. Hij zegt dat de minister-president al tien minuten spreekt over corona. "Maar waarom gaat u niet in op de enorme puinhoop die er in tien jaar Rutte is gemaakt?"

Rutte: "Oké, het spel is op de wagen." Hij wijst onder meer op de economische groeicijfers en de lage werkloosheid.

Wilders noemt Rutte "de misleider van een door en door corrupt land". Hij vindt dat de premier te weinig heeft gedaan aan bijvoorbeeld het "Marokkanen-probleem", vindt het erg dat hij met vertegenwoordigers van Black Lives Matter praat en te weinig voor ouderen zou doen.

Rutte zegt dat er hard wordt gewerkt en dat hij in de afgelopen tien jaar heeft ervaren dat Nederlanders als het erop aankomt schouder aan schouder staan. Bijvoorbeeld na de ramp met de MH17. Er zijn volgens hem veel dingen gelukt, en soms ook dingen niet gelukt. "We hebben een sterk land, waar we trots op kunnen zijn."

Rutte over corona: alsof we in een Willink-schilderij zitten

Premier Rutte begint over corona. Hij zegt dat het virus ongelooflijk diep ingrijpt in ons leven. "Dat is bijna een cliché, maar heel erg waar." Hij wijst erop dat zijn eerste persconferentie zes maanden geleden was. En nu was Prinsjesdag ook heel anders. "Het was bijna vervreemdend. Alsof je in een Willink-schilderij zat."

Ook bij de Algemene Beschouwingen is het leger, zegt Rutte. Het debat staat ook heel erg in het teken van corona. "Maar als ik door mijn oogharen kijk zie ik een land dat in staat is het virus weerstand te bieden." Hij heeft veel veerkracht gezien en heeft er daardoor vertrouwen in dat Nederland eruit komt.

In die sfeer wil hij vandaag op zoek gaan naar breed draagvlak voor de begroting, aldus Rutte.

Kamervoorzitter opent het debat

Het debat is begonnen. Kamervoorzitter Arib heeft het woord gegeven aan minister-president Rutte. Hij is de enige spreker, maar zal wel regelmatig onderbroken worden door fractievoorzitters die met hem in discussie willen.

Rutte beantwoordt vragen over de 'coronabegroting'

Het is vandaag de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen. Gisteren hadden de fractievoorzitters van alle partijen het woord. Vandaag is de beurt aan premier Rutte.

Duidelijk is al dat de bijzondere begroting van dit jaar, die in het teken staat van de coronacrisis, op grote lijnen zal worden gesteund. Veel partijen maken zich wel zorgen over de werkgelegenheid en het woningtekort.

Het debat is anders dan anders. Achter Rutte, in het zogenoemde' vak K', zit niet het voltallige kabinet. Om voldoende afstand te kunnen bewaren zijn alleen de vicepremiers De Jonge, Ollongren en Schouten aanwezig, net als de ministers Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), Hoekstra (Financiën) en Wiebes (Economische Zaken).