Klimaatakkoord: industrie kritisch, autobranche vindt plannen 'realistisch'
- In Den Haag is vanmiddag het langverwachte Klimaatakkoord gepresenteerd
- Coalitiepartijen zijn blij, de oppositie is kritisch over het akkoord
- Lees hier wat de plannen voor jou betekenen
- Het hele akkoord is inmiddels ook online gezet
De belangrijkste punten uit het Klimaatakkoord
Dit is het laatste bericht in dit liveblog. Een overzicht van de belangrijkste maatregelen:
- De belasting op gas gaat met 10 cent per kubieke meter omhoog. Die verhoging wordt geleidelijk ingevoerd;
- De heffing op elektriciteit wordt lager. Dit moet mensen stimuleren om bijvoorbeeld hun gasfornuis in te ruilen;
- Huishoudens gaan ook minder energiebelasting betalen. Bedrijven gaan juist meer bijdragen aan de subsidiëring van duurzame energie;
- In 2021 moeten alle gemeenten bekendmaken wanneer welke wijk in Nederland van het gas af gaat;
- De Nederlandse industrie krijgt vanaf 2021 te maken met een CO2-belasting: eerst betalen bedrijven 30 euro over elke ton CO2 die te veel wordt uitgestoten. Dat bedrag kan oplopen tot 150 euro per ton in 2030;
- Het doel blijft dat in 2030 alle nieuw verkochte auto's elektrisch zijn. Om de aanschaf te stimuleren hoeft er tot 2024 geen aanschafbelasting te worden betaald voor een elektrische auto, daarna gaat een vast bedrag van 360 euro per auto gelden;
- Het kabinet wil dat er vanaf 2026 een vorm van rekeningrijden komt;
- Land- en tuinbouw kunnen rekenen op een extra investering van bijna 1 miljard euro voor verduurzaming en het terugdringen van de veestapel;
- Voor 2030 moeten alle kolencentrales in Nederland dicht zijn. Er zijn er nu nog vijf. Vast staat al dat de Hemwegcentrale in Amsterdam op 1 januari wordt gesloten.
Urgenda boos: kabinet lapt vonnis aan zijn laars
Volgens Marjan Minnesma van Urgenda lapt het kabinet het vonnis in de Urgenda-zaak aan zijn laars. Vorig jaar oordeelde de rechter dat het kabinet volgend jaar al een kwart minder CO2 moet uitstoten dan in 1990, gelijk aan 9 megaton, maar de maatregelen van vandaag leveren 4 megaton op.
"Ze negeren de rechtspraak en doen het gewoon niet. Ik vind dat heel erg zorgelijk", zegt Minnesma. "Dan zeg je eigenlijk: de rechtsstaat geldt niet voor mij." Volgens minister Wiebes blijft het de inzet om de doelen te halen. "Maar we willen het draagvlak voor klimaatmaatregelen niet schaden."
Ook GroenLinks, SGP en SP kritisch
Ook oppositiepartijen GroenLinks en de SGP zijn kritisch op het Klimaatakkoord. Volgens SGP-Kamerlid Chris Stoffer zijn de plannen te eenzijdig gericht op zon- en windenergie. "Er is meer nodig voor een betrouwbare energievoorziening in de toekomst. Opties als getijdenenergie, thorium en aquathermie zijn nauwelijks meegenomen. Dat is een gemiste kans!" Ook vindt hij de vliegbelasting "een schijntje" in vergelijking met de autobelastingen.
Jesse Klaver (GroenLinks) vindt dat het akkoord "echt beter moet" dan wat er nu ligt. "Het is een stap in de goede richting, maar het is niet de groene en sociale doorbraak die nu écht nodig is."
SP-leider Marijnissen zegt dat er goede stappen worden gezet om Nederland schoner te maken en de klimaatdoelen te halen. "Maar de vraag is natuurlijk op welke manier en wie hiervoor gaat betalen. Minder onrechtvaardig is nog niet rechtvaardig. Klimaatrechtvaardigheid is nodig en daar zorgt dit akkoord niet voor. Daarvoor zullen we het systeem moeten aanpakken en socialer maken. Nog steeds krijgt de grote vervuilende industrie bijvoorbeeld subsidie, terwijl veel mensen en het MKB extra moeten gaan betalen."
Heb je vragen over het Klimaatakkoord?
Stimuleringsregelingen voor het verkeer
In 2050 moet het verkeer emissievrij zijn. Er komen stimuleringsregelingen om de overstap te maken, zei staatssecretaris Van Veldhoven bij de presentatie van het Klimaatakkoord.
Wat betekenen de klimaatplannen voor jou?
Na anderhalf jaar onderhandelen is het Klimaatakkoord er. Over dertig jaar moeten we vrijwel geen CO2 meer uitstoten en in 2023 de helft (49 procent) minder dan in 1990. Bekijk in onderstaand artikel wat het akkoord concreet betekent.
Minister Ollongren: alle gebouwen in 2050 duurzaam
De belangrijkste maatregelen op een rij
- De belasting op gas gaat met 10 cent per kubieke meter omhoog. Die verhoging wordt geleidelijk ingevoerd;
- De heffing op elektriciteit wordt lager. Dit moet mensen stimuleren om bijvoorbeeld hun gasfornuis in te ruilen;
- Huishoudens gaan ook minder energiebelasting betalen. Bedrijven gaan juist meer bijdragen aan de subsidiëring van duurzame energie;
- In 2021 moeten alle gemeenten bekendmaken wanneer welke wijk in Nederland van het gas af gaat;
- De Nederlandse industrie krijgt vanaf 2021 te maken met een CO2-belasting: eerst betalen bedrijven 30 euro over elke ton CO2 die te veel wordt uitgestoten. Dat bedrag kan oplopen tot 150 euro per ton in 2030;
- Het doel blijft dat in 2030 alle nieuw verkochte auto's elektrisch zijn. Om de aanschaf te stimuleren hoeft er tot 2024 geen aanschafbelasting te worden betaald voor een elektrische auto, daarna gaat een vast bedrag van 360 euro per auto gelden;
- Het kabinet wil dat er vanaf 2026 een vorm van rekeningrijden komt;
- Land- en tuinbouw kunnen rekenen op een extra investering van bijna 1 miljard euro voor verduurzaming en het terugdringen van de veestapel;
- Voor 2030 moeten alle kolencentrales in Nederland dicht zijn. Er zijn er nu nog vijf. Vast staat al dat de Hemwegcentrale in Amsterdam op 1 januari wordt gesloten.
"Installateurs zijn er klaar voor"
Techniek Nederland is erg tevreden met het akkoord en zegt dat de installateurs en technisch dienstverleners er klaar voor zijn om aan de slag te gaan.
Autobranche: realistisch akkoord
De Bovag die opkomt voor de belangen van het wegverkeer, is verheugd dat een verhoging van de BPM (de belasting op nieuwe motorvoertuigen) niet is doorgegaan. Het akkoord wordt door de Bovag dan ook realistisch genoemd. Ook is de Bovag ingenomen dat "het taboe rond betalen naar gebruik is verdwenen". Beter het verbruik belasten dan de aankoop van nieuwe auto's, aldus de belangenvereniging.
De Rai, een lobbyorganisatie voor het wegvervoer, vindt de aanpak van het kabinet "realistisch" Maar niettemin is het volgens de Rai "onacceptabel" dat de regels voor bijtelling worden opengebroken. De bijtelling voor elektrische auto's wordt een jaar eerder verhoogd dan gepland, al volgend jaar in plaats van 2021.
Werkgevers: maatschappelijk draagvlak ontbreekt
Het akkoord mag dan in Den Haag zijn beklonken, maatschappelijk draagvlak ontbreekt nog, zegt werkgeversorganisatie VNO-NCW, die bang is dat het klimaatakkoord en in het bijzonder de CO2-heffing de internationale concurrentiepositie van het bedrijfsleven in gevaar zal brengen. De organisatie waarschuwt voor banenverlies als de kosten voor Nederlandse bedrijven in vergelijking met hun buitenlandse concurrenten hoger worden.
Kritische geluiden van oppositie
Waar de coalitiepartijen vol lof zijn over het Klimaatakkoord, klinkt bij verschillende oppositiepartijen een veel kritischer geluid. PvdA-Kamerlid Moorlag spreekt op Twitter van een "tangverlossing". "Ik maak me zorgen over de betaalbaarheid voor gewone mensen. Maatregelen moeten én groen én eerlijk zijn. Dat is nog niet het geval."
Volgens de PVV is sprake van een baggerakkoord en kan het akkoord zo de prullenbak in. "Dit is ideologische gekte", zegt leider Geert Wilders. "Groene gekte. Dit akkoord zal de mensen en bedrijven in Nederland bakken met geld kosten. Het is puur bedrog dat de precieze kosten niet eens zijn doorgerekend."
Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren is ook niet blij met het akkoord. "Gerechtelijke uitspraak in Urgenda-vonnis wordt genegeerd. Pappen, nathouden en vooruitschuiven richting afgezwakt 2030-doel: volgende kabinetten mogen het opknappen. Veel water, weinig wijn", zegt ze op Twitter.
Wiebes: inzet blijft Urgenda-uitspraak te halen
Volgens de uitspraak in de Urgenda-zaak al in 2020 een kwart minder uitstoot hebben ten opzichte van 1990. Dat is omgerekend 9 megaton CO2 minder. Tot nu toe heeft het kabinet vier megaton aan maatregelen verzameld. "Maar dat betekent niet dat de uitspraak in de Urgenda-zaak niet gaan nakomen", zei minister Wiebes. "De inzet blijft om die uitspraak te halen."
Bekijk hier meer uit de presentatie van minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat):
"Dit zet industriële bedrijven op achterstand"
Verschillende industriebranches zijn niet blij met het Klimaatakkoord. "De heffing die het kabinet voorstelt, zet industriële bedrijven op achterstand ten opzichte van het buitenland", zeggen zes industriefederaties in een verklaring. "Hierdoor wordt waarschijnlijk eerder het tegendeel bereikt van wat we willen, namelijk een groene koploper worden. Het pakket doet daarmee onvoldoende recht aan de belangrijke bijdrage die grote en kleine industriële bedrijven leveren aan de economie, werkgelegenheid, onderwijs en onderzoek."
Ook hebben de federaties nog veel vragen over de plannen. "Wij geloven dat Nederland voorop kan lopen in de wereld, maar deze aanpak maakt het in de praktijk buitengewoon moeilijk voor veel van onze bedrijven. Buitenlandse hoofdkantoren begrijpen niet waar Nederland nu heen wil." De industrie zegt verder betrokken te willen worden bij de verdere uitwerking van de plannen.
De verklaring is ondertekend door VNCI (chemie), VEMW (energie, milieu en water), VNPI (petroleum), VNP (papier en karton), VNMI (metallurgie) en de FME (technologie).
Regeringspartijen zien Klimaatakkoord wel zitten
De regeringspartijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie zijn enthousiast over het zojuist gepresenteerde Klimaatakkoord. VVD-voorman Klaas Dijkhoff zegt noemt het "goed voor Nederland" dat het klimaatpakket er nu is. "Dit pakket haalt de doelen op een verstandige manier. Bedrijven die veel vervuilen, moeten ervoor zorgen dat ze dat minder moeten doen. Wat je ook ziet is dat we goed gekeken hebben naar mensen thuis. De belasting op gas wordt hoger, dat is niet fijn, maar al het geld wat dat oplevert maken we om elektriciteit goedkoper te maken."
CDA-leider Heerema zegt in een filmpje op Twitter dat het een "haalbaar en betaalbaar" plan is. "We helpen bij het verduurzamen van huizen en stimuleren de overgang naar schone auto's voor een betaalbare prijs." D66-leider Rob Jetten zegt dat "de vervuiler" gaat betalen. "We voeren een forse CO2-heffing in voor bedrijven die teveel CO2 uitstoten. Dat doen we op een verstandige manier. We gaan bedrijven niet het land uit jagen, zodat ze ergens anders meer gaan uitstoten. We zorgen ervoor dat bedrijven hier in Nederland blijven en ook kunnen vergroenen."
De ChristenUnie is ook enthousiast. "Het klimaatakkoord is een uiting van goede zorg voor een kwetsbare schepping. Het is ambitieus, maar houdt ook rekening met de draagkracht van gewone gezinnen en mensen met een smalle beurs. Bovendien nemen we echt de tijd voor de uitvoering ervan", zegt CU-leider Segers.
Persconferentie voorbij
De presentatie van het Klimaatakkoord is inmiddels voorbij.
Waterschappen: hoge verwachtingen
De waterschappen hebben hoge verwachtingen van het het akkoord. "Als we de oorzaak van de klimaatproblemen niet actief aanpakken, blijft het dweilen met de kraan open", zegt bestuurslid Dirk-Siert Schoonman van de Unie van Waterschappen in een verklaring.
"Met onze bijzondere ligging in de delta zijn we kwetsbaar, maar daarvan zijn we ons als Nederlanders nog niet genoeg bewust. We hebben er belang bij om ook internationaal voor een ambitieuze aanpak te ijveren. Bij dit belang past een ambitieus Klimaatakkoord en een voortvarende uitvoering. We moeten snel aan de slag, want als we nu te weinig doen, zal het uiteindelijk veel meer gaan kosten."
Voor de presentatie van het Klimaatakkoord is veel belangstelling
"Anders betalen voor mobiliteit onvermijdelijk"
Staatssecretaris Van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) zegt dat mensen op allerlei manieren worden gestimuleerd om de overstap te maken naar een elektrische auto.
Als iedereen elektrisch gaat rijden, komt er minder accijns van benzine en diesel binnen en is het "onvermijdelijk" dat er andere manier van betalen voor mobiliteit komt, zegt ze. Daarom laat het kabinet onderzoeken welke vormen van rekeningrijden er mogelijk zijn.
"Dit kabinet neemt nog niet het besluit voor rekeningrijden, maar legt vast de bal op de stip", zei vice-premier De Jonge net in de persconferentie van de premier.
100 miljoen voor isolatie en warmte-installaties
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat er een subsidieregeling van 100 miljoen euro per jaar komt voor investeringen in isolatie en warmte-installaties. De zogenoemde 'Investeringssubsidie duurzame energie' ISDE wordt daarvoor verbreed, meldt het kabinet.
Ook trots bij minister Schouten (Landbouw)
Ook Schouten is trots op het akkoord. "Ik ben zeer gemotiveerd om met alle boeren en tuinders aan de slag te gaan", zegt ze.
Zelf het Klimaatakkoord lezen?
Op de website van het Klimaatakkoord is het hele akkoord te lezen. Het document bevat 237 pagina's.
Minister Ollongren: we nemen de tijd
Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) zegt dat het kabinet de tijd neemt. "In 2050 moeten alle gebouwen duurzaam zijn." Ze kondigt de komst van een warmtefonds aan. Woningbezitters kunnen bij dat fonds geld lenen tegen een lage rente, om de woning te verduurzamen.
Presentatie is begonnen
Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat is begonnen met de presentatie van het Klimaatakkoord. "We gaan iedereen verleiden om mee te doen", zegt hij. "We hebben voor de veranderingen dertig jaar de tijd." De uitstoot moet in 2050 met bijna 100 procent zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Kijk live mee
De presentatie van het Klimaatakkoord is vanaf 15.00 uur live te volgen bij de NOS, op NPO 1, NPO Radio 1, de livestream op NOS.nl, de app en via de Facebookpagina van de NOS.
Kabinet: dit is haalbaar en betaalbaar
Het kabinet gaat ervan uit dat Nederland de klimaatdoelen gaat halen met het definitieve Klimaatakkoord. Volgens vicepremier De Jong is het akkoord "haalbaar en betaalbaar". Het afgelopen jaar hebben meer dan honderd partijen aan het akkoord gewerkt.
LTO: we tekenen niet zomaar
Land- en tuinbouworganisatie LTO is niet van plan het Klimaatakkoord zomaar te ondertekenen. Bij BNR zei LTO-voorzitter Calon dat er door het kabinet "vrij eenzijdig" dingen zijn veranderd de laatste tijd en dat hij dus met de leden van de bond moet gaan praten.
"Het goede nieuws is wel dat er heel veel ongein is uitgefietst", zei Calon op de radiozender. "Minister Schouten snapt dat boeren inkomen moeten hebben om te investeren. Ze heeft een megaprestatie geleverd dat ze geld voor landbouw heeft losgepeuterd. Er zitten goede stukken in, maar er zitten ook slechte stukken in. We willen dit doorrekenen en met onze leden praten."
Milieuorganisaties lieten zich vanochtend kritisch uit over het akkoord. "Er zijn een paar cruciale verbeteringen nodig om te zorgen dat we de juiste doorbraken realiseren voor Nederland en de wereld", zei de directeur van Greenpeace. Milieudefensie en Greenpeace vinden sommige plannen te vaag. Ook willen ze "harde afspraken en garanties".
Wat vinden jongeren?
NOS Stories zocht vorige week uit hoe jongeren denken over het klimaat:
Wat is er al bekend?
Veel informatie uit het Klimaatakkoord is de afgelopen dagen al uitgelekt. Zo wil het kabinet gas duurder en elektriciteit goedkoper maken. De energiebelasting op gas gaat tot 2026 met 10 cent per m3 omhoog, die op elektriciteit met 5 cent per kWh omlaag. Het kabinet wel daarmee stimuleren dat consumenten sneller van het gas afgaan of een zuinigere CV-ketel nemen.
Het kabinet wil de accijns op diesel in 2021 met een cent per liter verhogen, gevolgd door nog eens een cent in 2023. Ook gaat de motorrijtuigenbelasting voor bestelbussen omhoog, tot jaarlijks 72 euro extra in 2024. Het kabinet acht dat nodig om stimuleringsmaatregelen voor elektrische auto's te betalen. Ook wil het kabinet rekeningrijden vanaf 2026 gaan invoeren. Er worden verschillende opties bekeken.
Bij station komt meer ruimte voor fietsen. In het regeerakkoord was al 100 miljoen euro gereserveerd voor meer fietsenstallingen en snelle fietspaden, daar komt nu nog eens 75 miljoen euro bij voor alleen fietsenstallingen.
Ook wil het kabinet een CO2-heffing voor de industrie: eerst betalen bedrijven 30 euro over elke ton CO2 die te veel wordt uitgestoten. Dat bedrag kan oplopen tot 150 euro per ton in 2030. En zijn er plannen voor de ondergrondse opslag van CO2. Ook komt er een Kolenfonds ter waarde van 22 miljoen euro. Met dat geld kunnen mensen uit de kolensector worden gecompenseerd en omgeschoold. Alle kolencentrales in Nederland moeten voor 2020 dicht zijn. Nu zijn er nog vijf.
De land- en tuinbouw kunnen rekenen op een miljard extra, voor verduurzaming en het terugdringen van de veestapel.