Nieuwe Eerste Kamer; VVD en Forum even groot, coalitie naar 32 zetels

Links klaagt over 'wheelen en dealen'

De coalitie heeft er dus twee extra zetels bij weten te regelen, tot irritatie van enkele linkse oppositiepartijen. "Ze klagen over het wheelen en dealen", zegt NOS-verslaggever NOS-verslaggever Ron Fresen, maar de oppositie heeft het eerder zelf gedaan. Forum heeft de SGP aan een tweede zetel geholpen. "Dus er was ook samenwerking op rechts. Op links lukt dat niet. Ook veelzeggend misschien..."

SGP blij met Forum-stem, het was geen 'handjeklap'

De SGP heeft zijn tweede zetel te danken aan een Forum-statenlid in Zuid-Holland. Er dreigde een restzetel naar links te gaan, vertelt SGP-leider Van der Staaij. En dus is Forum voor Democratie gevraagd om rechts juist te helpen. "Uiteindelijk hebben zij gewoon gewogen", vertelt hij. De collegevorming in Zuid-Holland speelt een rol, waar de SGP zich constructief opstelt. Van der Staaij: "Het is geen handjeklap in de zin: 'als jullie dit doen, dan gaan wij dat doen'. Wat zij belangrijk vinden is dat wij ons constructief opstellen in de provincie Zuid-Holland om te kijken: kan een college met Forum kans van slagen hebben?"

PVV'ers in Utrecht stemmen uit protest op Forum

De twee Statenleden van de PVV in Utrecht hebben bij de Eerste Kamerverkiezingen niet op hun eigen partij gestemd, maar op Forum voor Democratie. Volgens fractievoorzitter René Dercksen was dat uit protest tegen de landelijke leiding van de PVV. "We zijn teleurgesteld in hoe de partij zich ontwikkelt", aldus Dercksen, die de PVV volstrekt stuurloos noemt. Hij zegt zijn kritiek te hebben geuit binnen de partij, maar is toen naar eigen zeggen op een onverkiesbare zevende plaats gezet voor de senaat. Dercksen wil dat mensen lid kunnen worden van de PVV, maar Geert Wilders (nu nog het enige lid) houdt dat tegen.

Kijken: de nieuwe Eerste Kamer

Mist u nog Friesland en Drenthe?

Kijk hier dan naar de uitslag:

Door handig handelen heeft coalitie keus uit drie partijen

Het kabinet heeft het meer dan goed gedaan door het aantal zetels op te krikken naar 32 zetels, zegt NOS-verslaggever Arjan Noorlander. Dit betekent dat de coalitie met drie oppositiepartijen zaken kan doen: GroenLinks (8), de Partij van de Arbeid (6) en Forum voor Democratie (12). Forum voor Democratie zal niet willen meewerken aan de klimaatplannen van het kabinet, dus daarbij zijn de linkse partijen nodig. De Partij van de Arbeid zal voor hun steun invloed willen uitoefenen op bijvoorbeeld de pensioen-deal en de AOW-leeftijd, zegt Noorlander.

Asscher: vanaf vandaag moet het kabinet naar ons luisteren

PvdA-leider Asscher is blij met de uitslag omdat de coalitie de meerderheid kwijt is en daarmee zal aankloppen bij de oppositie. "We staan open voor goede ideeën, zegt Asscher. Hij denkt dat iedereen meteen zal merken dat de coalitie bij andere partijen andere steun moet zoeken. "Of het nu over de begroting of over belangrijke belastingplannen gaat, ze kunnen niet om ons heen."

Voorzitter Eerste Kamer: ik was liever twee jaar langer gebleven

De voorzitter van de Eerste Kamer, Ankie Broekers-Knol (VVD), vertrekt op aandringen van haar partij. Ze was liever twee jaar langer gebleven, omdat er net een nieuwe griffier is en het Binnenhof verbouwd wordt. Ze is 18 jaar Eerste Kamerlid geweest en zes jaar voorzitter. Ze heeft er vrede mee. "Ik ga het huis opruimen. Het is een zooitje daar."

Klaver: ben ook nog met 8 zetels blij

De leider van GroenLinks vindt het wel jammer dat de partij niet de verwachte 9 zetels heeft gekregen. "Maar we zijn nodig voor een meerderheid. Het kabinet kan niet om ons heen."

Faber (PVV): Ajax wint ook niet elke wedstrijd

De fractievoorzitter van de PVV, Faber, gelooft dat zijn verliezende partij er weer bovenop kan komen. Veel PVV-stemmen zijn naar Forum voor Democratie gegaan. "We blijven bij onze standpunten. Mensen zullen wel wakker worden. " Ze zegt dat iedere partij wel eens een minder resultaat haalt. "Ajax wint ook niet elke wedstrijd."

De PVV is bereid om samen te werken met FvD, maar Faber zal geen water in de wijn doen.

De uitslag van Zuid-Holland, Limburg en Noord-Holland

Even kijken naar de uitslag van drie provincies.

En de coalitie heeft 32 zetels, twee meer dan verwacht

De coalitie heeft 32 zetels en kan daarmee uit drie oppositiepartijen kiezen om mee samen te werken. En de VVD en Forum voor Democratie zijn met 12 zetels even groot geworden.

'Ook een tegenbeweging om coalitie dwars te zitten'

Aan de stemmen van Utrecht is te zien dat niet alleen de coalitie afspraken heeft gemaakt. "Ook de oppositie is aan het werk gegaan en ze proberen om de oppositie in de Eerste Kamer zo groot mogelijk te maken", aldus NOS-verslaggever Arjan Noorlander.

De uitslagen: Gelderland en Brabant

Ook hier wat verschuivingen. "Hier is waarschijnlijk sprake van een deal", zegt Amber Brantsen.

Cliteur (FvD): we zullen kritisch zijn

Forum voor Democratie gaat zich kritisch opstellen in de Eerste Kamer, zegt nummer twee op de lijst Paul Cliteur. Hij heeft er vertrouwen in dat het goed gaat met de nieuwe partij in de Eerste Kamer. "Ik heb er alle vertrouwen in."

'Afspraken om VVD- en CDA - stemmen aan D66 en CU te geven

Bij Flevoland is al de trend te constateren, die we straks vaker zullen zien. De coalitie heeft afgesproken dat de VVD- en CDA-statenleden hier en daar hun stem zullen uitbrengen op D66 of de ChristenUnie. "Zo komt hun restzetel bij de coalitie terecht", aldus Arjan Noorlander.

Kijk: Overijssel, Zeeland, Flevoland en Groningen

De uitslagen van vier provincies.

In het verleden ging het wel eens wat mis

'Restzetels is een koehandel'

De afgelopen weken is er veel gebeld en onderhandeld over de restzetels. "Er is een ware koehandel geweest", zegt NOS-verslaggever Arjan Noorlander. De VVD heeft behoorlijk wat extra stemmen over en kan dat aan de ChristenUnie en D66 geven. De koehandel is niet nieuw, dat gebeurt altijd bij verkiezingen van de Eerste Kamer. Een onbekend statenlid uit Zeeland is wel eens bij premier Rutte uitgenodigd in het Torentje voor een kopje koffie. Rutte hoopte op zijn stem. "Het wisselgeld is niet altijd bekend. Er werd gezegd dat het statenlid de belofte kreeg dat de Hedwigepolder niet onder water zou worden gezet."

De live-uitzending is begonnen

De extra NOS-uitzending is begonnen. De provincie Gelderland is klaar met stemmen, zegt NOS-verslaggeefster Kysia Hekster. In de Eerste en Tweede Kamer is het nog stil. De fractievoorzitters van de Eerste Kamer komen in de uitzending vertellen wat hun nieuwe plannen zijn.

De 'coalitiebouwer' van de NOS is er klaar voor

De eerste stem in Gelderland

Waarom is het nog spannend?

Bij de Provinciale Statenverkiezingen een paar weken geleden werd de prognoses al bekend. De coalitie verliest de meerderheid van 38 zetels en halen waarschijnlijk 30 zetels (VVD 12, CDA 9, D66 6 en de ChristenUnie 3). Forum voor Democratie zou met 13 zetels de grootste partij in de Eerste Kamer worden en Denk zou geen enkele zetels halen.

Maar dit kan anders worden, omdat er nog allerlei restzetels te verdelen zijn. De coalitie hoopt 32 zetels te halen, omdat er dan met drie oppositiepartijen gezocht kan worden naar de nodige meerderheid. Het kabinet kan dan aankloppen bij: GroenLinks (9 zetels), de PvdA (7 zetels) en Forum voor Democratie (13 zetels). Nu heeft de PvdA er 7, maar het kan ook lager uitvallen .

Weer een verkiezing vandaag...

De voorlopige prognoses in beeld

Zo werken de Eerste Kamerverkiezingen

Zo werken de Eerste Kamerverkiezingen

Niet iedere stem telt vandaag even zwaar mee: hoe meer inwoners een provincie of eiland in Caribisch Nederland heeft, hoe meer gewicht de lokale Statenleden in de schaal leggen. De 'stemwaarde' van Statenleden in Zuid-Holland is bijvoorbeeld bijna 7 keer zo groot als de waarde van die uit Zeeland. En 167 keer zo groot als die van de leden van het kiescollege op Saba.

X-stemmen

Er spelen nog meer getallen een rol. Een rekenvoorbeeld. Stel: in Gelderland krijgt partij X 8 stemmen. Dat aantal wordt dan vermenigvuldigd met de stemwaarde van Gelderland, dat is 377. Uit die vermenigvuldiging rolt een stemcijfer, in dit fictieve voorbeeld 3016. Om te berekenen hoeveel zetels partij X dan uiteindelijk in de Eerste Kamer krijgt, worden alle stemcijfers van de partij in Nederland bij elkaar opgeteld. Dat totaal wordt gedeeld door de kiesdeler.

Speciale NOS-uitzending: Nederland Kiest

Op NPO 1 en NPOPolitiek is een speciale uitzending van de verkiezing van de Eerste Kamer, met live de uitslagen uit alle provincies, reacties van de fractievoorzitters in de Eerste Kamer en de politieke kopstukken uit de Tweede Kamer. De uitzending wordt gepresenteerd door Annechien Steenhuizen en Amber Brantsen doet de uitslagen. Politiek verslaggever Arjan Noorlander vertelt wat de uitslag betekent voor het kabinet-Rutte III.