Zwaar dividend-debat voor Rutte, kabinet overleeft brede motie van afkeuring

Het debat is afgelopen; 67 voor, 76 tegen

De motie van afkeuring tegen Rutte haalt geen meerderheid; 67 van de Kamerleden stemden voor, 76 stemden tegen. De premier hoeft daarom niet af te treden. Asscher benadrukt wel dat hij vindt dat Rutte op moet stappen.

Fresen: motie is een flinke beschadiging

Maar de motie is wel een "flinke beschadiging" voor Rutte en zijn coalitiegenoten, zegt NOS-verslaggever Fresen. "Het gaat weer om die geloofwaardigheid en Rutte heeft de oppositie - die hem nu niet vertrouwt - in de toekomst misschien nog hard nodig."

Harde woorden zijn niet terecht, zegt Rutte

De premier herkent zich niet in de scherpe kwalificaties van de oppositie, maar herhaalt wel dat er fouten zijn gemaakt. Hij vindt het onterecht dat de oppositie woorden heeft gebruikt als "onwaarheid, actieve misleiding en evident leugenachtig".

CU: motie van afkeuring of wantrouwen?

De ChristenUnie ziet nog positieve kanten en citeert de standaard-regel aan het eind van een motie "Laten we overgaan tot de orde van de dag", zei Segers. Hij hoopt met de oppositie samen te blijven werken aan belangrijke plannen. Segers benadrukt dat het niet helemaal duidelijk is of er nu sprake is van een motie van afkeuring of motie van wantrouwen. Een motie van wantrouwen komt zwaarder over, maar verschilt niet essentieel van een motie van afkeuring. Wilders had in eerste termijn wel aangekondigd met een motie van wantrouwen, maar heeft nu zijn handtekening toch onder de gezamenlijke motie gezet.

CDA: harde verwijten oppositie moet coalitie zich aanrekenen

CDA-leider Buma vindt dat de coalitie zich wat moet aantrekken van de harde woorden van de oppositie en er niet boos over moet zijn. Hij staat achter het kabinetsbesluit om de dividendbelasting af te schaffen en hoopt op een goed debat over dit onderwerp.

VVD: twijfel is weggenomen

VVD-fractievoorzitter Dijkhoff vindt dat "de mist" voorkomen had kunnen worden en hij hoopt dat dergelijke verwarrende debatten in de toekomst vermeden kunnen worden. De partij is wel tevreden over de antwoorden van Rutte en Wiebes.

PvdA: u sprak de waarheid niet, PVV: geloofwaardigheid politiek geen dienst bewezen

De oppositiepartijen zijn zeer kritisch in hun uitleg over de motie van afkeuring. PvdA-leider Asscher zegt dat Rutte niet de waarheid heeft gezegd. Marijnissen van de SP zegt dat het vertrouwen in de premier weg is. Wilders van de PVV: "De geloofwaardigheid van de politiek is geen dienst bewezen. U moet weg."

De Partij voor de Dieren is het spuugzat dat het kabinet de Kamer iedere keer op het verkeerde been zit. "U kunt of u leven beteren of opstappen", aldus Kamerlid Ouwehand.

Bijna hele oppositie steunt motie van afkeuring

Een groot deel van de oppositiepartijen steunt een motie van afkeuring. Het gaat om GroenLinks, de PvdA, SP, PVV, Partij voor de Dieren, Krol, Denk en Forum voor Democratie.

De SGP steunt de motie niet. GroenLinks-leider Klaver diende de motie in en vindt dat het debat een ontluisterend beeld toont. Ook de manier waarop de Tweede Kamer is geïnformeerd is slecht, vindt de oppositie.

Drie kwartier schorsing

Om kwart voor 12 gaan ze verder, omdat de fracties van GroenLinks- en de PvdA uitgebreid willen vergaderen over hun oordeel over het optreden van de premier.

Minister Wiebes: het optreden aan het touwtje was niet goed

Wiebes begint meteen over zijn optreden afgelopen vrijdag waar hij zegt dat hij van een dividend-memo niets wist. Hij heeft het filmmateriaal nog eens goed nagekeken. "Ik zie een meneer - dat ben ik dus - en die voert een verwarrend gesprek en het lijkt ook of deze meneer nog nooit van dividendbelasting heeft gehoord", erkent hij. Hij vindt nu dat hij had moeten zeggen dat hij wel op de hoogte was van stukken over dit onderwerp. "Het was niet mijn sterkste optreden."

Verder belooft hij de weggehaalde namen in het Wob-verzoek gaat "ontlakken".

GroenLinks wilde informatie over Wob-verzoek, Rutte gaat het "uitvragen"

De discussie ontspint zich nu over het afgewezen Wob-verzoek van twee wetenschappers naar de dividendbelasting-memo's. Klaver is ontstemd dat de Tweede Kamer vrijdag niet geïnformeerd is over het Wob-verzoek, waaruit bleek dat er ambtelijke stukken waren over het omstreden kabinetsbesluit. Rutte antwoordt dat zijn ambtenaren zeggen dat dit niet hoeft omdat het Wob-verzoek is afgewezen. Gedetailleerde vragen kan Rutte niet beantwoorden en zegt dat hij dit gaat "uitvragen", een veel gebruikt woord in het debat.

Klaver: het lijkt alsof ik met mijn zoontje van 4 praat

De leider van GroenLinks vergelijkt Rutte met zijn vierjarige zoon. "Als hij wat gedaan heeft, zegt hij: nee, dat was mijn broertje, nee dat was mijn buurjongen. En ik zeg dan dat je eerlijk moet zijn."

Achter de schermen: werken aan motie met "zwaar politiek oordeel"

Wat gaat de oppositie straks doen?

De oppositie blijft vragen stellen, maar Rutte blijft erbij en zegt dat hij de Tweede Kamer niet verkeerd heeft geïnformeerd. Krol van 50Plus ziet een kleine knieval, omdat Rutte wel zegt dat hij een fout heeft gemaakt. Nog onduidelijk is wat de oppositie straks gaat doen en wie er een motie van wantrouwen gaat steunen.

Flitsjournaal om 21.15 uur op NPO1

Op NPO1 straks een kort journaal met een update over dit debat en de uitspraken van Rutte.

Rutte: fout dat ik de memo's niet ben gaan zoeken

Rutte denkt wel dat het misschien verstandiger was geweest als hij na het debat in november actief op zoek was gegaan naar die memo's. "Het was beter geweest als ik een expliciete check had moeten doen", zegt Rutte. "Dan waren die vijf, zes stukken misschien naar boven gekomen." Hij begrijpt dat betrokkenen bij de formatie niet aan de bel hebben getrokken. "Er was in dat proces zo'n brei aan materiaal en discussies. Het formeren met vier partijen was zo vreselijk complex."

Maar de premier benadrukt dat hij de Tweede Kamer goed heeft geïnformeerd.

'Er was geen motief om geheimzinnig te doen'

Rutte benadrukt dat hem in november is gevraagd naar memo's ter bespreking tijdens de formatie over de dividendbelasting. "Ik heb naar eer en geweten geantwoord dat ik het me niet herinner en daar blijf ik bij." Hij zegt dat er ook niets spannends is, of dat er iets bedekt moet worden. "Er was geen motief om geheimzinnig te doen."

Oppositie vraagt door, maar Rutte ziet geen fouten

PvdA-leider Asscher stelt nog meer vragen, ook over het Wob-verzoek en wat Rutte allemaal heeft gegaan. Maar Rutte maakt duidelijk dat hij absoluut niet vindt dat hij memo's heeft achtergehouden of dat hij fouten heeft gemaakt.

GroenLinks -leider Klaver hoopt dat de premier toegeeft dat hij een fout heeft gemaakt. Rutte: "Ik heb geen fout gemaakt."

Wilders: u belazert de boel

PVV-leider Wilders reageert verontwaardigd op de woorden van Rutte en vindt dat dit stuk wel degelijk een memo is, omdat Rutte daarmee met de coalitiepartijen heeft gesproken. "U heeft de boel belazerd."

Rutte ontkent dat en vindt dat niet verwacht kan worden dat er over een partijstuk in het openbaar wordt gesproken.

Rutte: het klopt wat ik zei

De premier blijft bij zijn standpunt dat hij zich geen memo's herinnert. Hij heeft alleen herinnering aan een VVD-stuk waar hij stukken tekst uit herkent. "Dat is een intern partijstuk en dat is iets anders." Alle andere stukken die gisteren naar de Tweede Kamer zijn gegaan, herkent hij niet.

Ron Fresen: Je voelt een mea culpa aankomen

NOS-verslaggever Ron Fresen denkt dat Rutte wel een soort excuus zal maken over de irritatie en verwarring die is ontstaan over het wel of niet bestaan van memo's over de afschaffing van de dividendbelasting. "Maar hij zal nu toch echt alles uit de kast moeten trekken en messcherp moeten zeggen waar hij fout zat en hoe het precies is gegaan met die memo's", aldus Fresen.

Het debat is geschorst tot 20.25 uur

Alle partijen zijn aan het woord geweest en nu is er één uur om te eten.

Baudet laat via telefoon quote Rutte horen

De laatste bijdrage is van partijleider Baudet van Forum voor Democratie en begint met het afspelen van een geluidsfragment van Rutte waarin te horen is. "Liegen mag niet". Hij krijgt een berisping van de Kamervoorzitter, omdat dit niet mag. Baudet is kritisch: "Het is tijd voor een rode kaart."

Wilders en Pechtold vliegen elkaar in de haren

PVV-leider Wilders en Pechtold raken verzeild in een stevige woordenwisseling. Wilders zegt dat de D66-leider heeft gelogen, dat hij dat ook heeft gedaan toen hij een flat kreeg van een bevriende oud-ambassadeur en dat hij een "klein mannetje is". Pechtold reageert geërgerd en zegt dat Wilders mensen tegen elkaar opzet, onbetrouwbaar is en dat zijn aantijgingen klinken als een "langspeelplaat".

Pechtold: er is geen coverup

PvdA-leider Asscher wil van Pechtold weten of de coalitiepartijen de afgelopen dagen in het Torentje afspraken hebben gemaakt over de aanpak van het debat. "We hebben elkaar vele malen gezien, want - verleg u aandacht - we hebben veel overleg gehad over de Voorjaarsnota.". Pechtold herhaalt zich weer: "Er zijn géén dingen gebeurd die het daglicht niet kunnen verdragen. Er is géén cover up."

Pechtold zegt nadrukkelijk: ik hou vol, ik heb memo's niet gezien

Pechtold spreekt nadrukkelijk de woorden van Klaver tegen, waaruit klinkt dat hij niet de waarheid spreekt. De D66-leider probeert uit te leggen dat er tijdens de zeven maanden durende formatie enorm veel stukken zijn geschreven en dat hij op hoofdlijnen werd geïnformeerd over wat er tijdens allerlei andere overlegjes werd besproken. Hij heeft een VVD-stuk gezien over het onderwerp. "Ik hou vol, ik heb geen andere stukken gezien."

Pechtold: niet gelukkig met het beeld

De laatste coalitiepartij D66 is nu aan het woord en Pechtold zegt dat hij niet blij is met het beeld dat is ontstaan over de stukken over de afschaffing van de dividendbelasting. Hij hoopt dat het beeld rechtgetrokken kan worden in het debat. Net als de andere coalitiepartijen houdt D66 vast aan het kabinetsbesluit om buitenlandse beleggers vrij te stellen van deze omstreden belasting. Dat kost 1,4 miljard euro. Pechtold erkent dat zijn partij, net als de ChristenUnie er aanvankelijk niets in zag, maar het is maar één van de fiscale maatregel en hoort bij een heel pakket.

Ron Fresen: Coalitie trekt ook boetekleed aan

"Er is een verschil tussen iets niet herinneren en liegen"

De leider van de ChristenUnie wil geen enkel oordeel geven op het optreden van de premier. Hij kijkt alleen naar zijn eigen aanpak en herhaalt dat hij het beter had moeten doen. Hij vindt dat Klaver te snel conclusies trekt. "U gaat een brug over. Er is een verschil tussen iets niet meer herinneren en zeggen dat hij liegt."

Segers: ik had beter en scherper moeten zijn

De leider van de ChristenUnie vindt het achteraf onverstandig dat hij heeft gereageerd op vragen wat hij zich herinnert en wat niet. Hij heeft daardoor, vindt hij, meegeholpen aan het beeld dat er informatie is achtergehouden. "Ik had er niet over moeten beginnen. Het is niet relevant.". Er is besloten informatie en die bestaat uit honderden memo's, vertelt Segers. Het gaat om discussiestukken die in kleinere overlegjes (zij-tafels) zijn besproken. Daarnaast was er de hoofdtafel, het echte formatieoverleg, en alles wat daar aan de orde kwam is openbaar.

Geen 6, maar 60 minuten

Klaver, Asscher en Marijnissen blijven maar vragen stellen aan Buma over wat hij precies wist, waarom hij niet eerder en beter zijn formatiestukken is gaan bekijken en wat zijn betrokkenheid precies was. Buma blijft herhalen dat hij geen tijdlijn gaat maken over wat hij precies heeft gelezen, omdat hij dat zo precies niet weet. Inmiddels verstrijkt de tijd.

Rutte is heel even weg

"Ik mis de premier", zegt Kamervoorzitter Arib opeens tijdens het betoog van Buma. Hij zit niet op zijn stoel, constateert ze.

Het is gebruikelijk dat de Kamervoorzitter het debat even schorst als een van de bewindslieden even weg moet. Dat gebeurde niet, maar binnen een minuut is de premier er weer en kan het debat weer verder.

Buma: je kan je niet alles herinneren

De CDA-leider probeert uit te leggen hoe ingewikkeld het is om precies zijn herinneringen op te halen over documenten over de afschaffing van de dividendbelasting. "Het zal u allemaal voorkomen dat je iets niet herinnert en dan ga je zoeken", zegt Buma. Hij heeft vrijdag thuis nog eens door de stapels gezocht - "ik ben geen archivaris"- en vond iets waarvan hij nu denkt dat de discussie hier nu over gaat. "Er zit ook niets achter."

Buma: coalitie moet zich dit aanrekenen

Partijleider Buma van coalitiepartij CDA steekt ook de hand in eigen boezem. Verder zegt hij, tot verbazing van de oppositie, de stukken die gisteren openbaar werden niet heeft gelezen. "Ik probeer weg te blijven van wat ik allemaal wist."

Hoe ontstonden de problemen rond de memo's?

Klik hieronder door de slideshow van NOS op 3, waarin wordt uitgelegd hoe het zo is gekomen:

Krol: Kamer is verkeerd geïnformeerd

De leider van 50Plus heeft zijn oordeel al klaar. "De Kamer is verkeerd geïnformeerd", zegt Krol. Het verkeerd informeren van het parlement wordt altijd als een politieke doodzonde gezien.

De kritiek van Dijkhoff op een rijte

Dijkhoff weerspreekt de kritiek van sommige oppositiepartijen dat hij niet kritisch is. "Ik heb gezegd dat ik het niet fraai vind, het rommelig vind, dat de geloofwaardigheid in het geding is. Dat het onhandig is en dat ik veel vragen heb." Dijkhoff maakt duidelijk dat dit allemaal niet wil zeggen dat het perse fout is.

Hoekstra moet klaar gaan zitten

PvdA-leider Asscher wil ook minister Hoekstra van Financiën en anders de staatssecretaris zich gereed houdt , omdat de discussie zich toespitst op het Wob-verzoek van twee wetenschappers bij het ministerie van Financiën. Deze wetenschappers probeerden via de Wet openbaarheid bestuur de memo's te krijgen. Het Wob-verzoek is afgewezen en daarom werd duidelijk dat de stukken wel degelijk bestonden. Asscher: "De minister hoeft nu niet te stoppen met wat hij doet". Hij moet wel rekenen op een komst naar de Tweede Kamer.

Dijkhoff had liever gehad dat Rutte het anders had gedaan

De oppositie blijft vragen stellen aan Dijkhoff over zijn optreden over Rutte. Dijkhoff wil zich niet te scherp uitlaten, maar duidelijk is wel dat hij niet blij is met de hele gang van zaken. Maar hij wil eerst antwoord van de premier. "Het wekt vragen op en ik wil daar naar luisteren", aldus de VVD'er. "Het gaat of je iets zegt dat iets niet klopt, terwijl je weet dat het niet klopt of omdat je denkt dat het zo is. En dat weten we nog niet."

Op vragen van Wilders zegt Dijkhoff: "Het klopte niet. Het is niet de waarheid, maar dat hoeft niet te betekenen dat het een leugen is."

Het debat: kort en bondig

Lees hier in een notendop de scherpe kritiek van Klaver (GroenLinks), Wilders (PVV), Marijnissen (SP), Asscher (PvdA), Van der Staaij (SGP) en Azakan (Denk).

VVD'er Dijkhoff erkent "geen fraai verhaal"

Nu is de coalitie aan de beurt, eerst komt VVD-fractievoorzitter Dijkhoff die erkent dat er sprake is van "geen fraai verhaal". "Als je dit thuis volgt, denk je wat een mistige boel daar in Den Haag. Dat betekent niet dat het fout is." De oppositie stelt hem allerlei vragen over zijn betrokkenheid, maar Dijkhoff houdt zich op de vlakte. Hij wil ook nog geen uiteindelijk oordeel geven. "Ik vind het rommelig en onhandig en op basis van de antwoorden zal ik een uiteindelijk oordeel geven. Minder zal het niet worden."

DENK: Tweede Kamer is geen detectivebureau

De nieuwe tijdelijke fractievoorzitter Azarkan vindt het onbegrijpelijk dat de Kamer moet zoeken en speuren naar informatie over belangrijke onderwerpen. Hij herhaalt een citaat van oud-GroenLinks-leider Rösenmoller dat de Tweede Kamer geen detectivebureau is. "We zitten niet in een opname van Sherlock Holmes. Ik kijk de minister-president aan. Kiest hij voor het volk en de waarheid, of kiest hij voor Shell en Unilever?"

Partij voor de Dieren: heeft Rutte last van "legendarische minachting van burgers"?

Ook de Partij voor de Dieren hekelt de aanpak van Rutte. "Heeft hij last van notoir geheugenverlies? Of is er sprake van een legendarische minachting van burgers? Dat hebben burgers echt wel door", aldus Kamerlid Ouwehand.

SGP: schimmigheid voedt wantrouwen

SGP-leider Van der Staaij is minder scherp dan zijn voorgangers, maar hij betreurt dat de discussie over de memo's het wantrouwen in de politiek voedt. Hij hoopt ook dat deze discussie niet ervoor zal zorgen dat ambtenaren straks geen memo's meer gaan schrijven vanwege de angst dat het ooit openbaar wordt.

Wat zei minister Wiebes vrijdag over de memo's?

Even een opfriscursus

Wilders: Ik ben gekonkel en gemanipuleerd van Rutte meer dan zat

De PVV-leider vindt het Rutte een "vals, vies woordspelletje" speelt met antwoorden over "zijtafels", "fiscale tafels" en "formatietafels". "Hij draait als een gladde aal om de waarheid heen", aldus Wilders en hij vindt dat het ook voor VVD-minister Wiebes geldt. "Hij heeft de belangrijkste memo's gemaakt en dan zeggen dat hij niets wist van memo's. Dat is sneaky."

Hij overweegt een motie van wantrouwen in te dienen.

SP: hoe heeft Rutte het zo ver laten komen?

De SP-leider Marijnissen snapt niets van het handelen van de premier. "Waarom zegt hij van niets te weten?". Ze snapt niet waarom Rutte niet heeft gezegd dat er stukken lagen en dat hij de multinationals wilde helpen. "Het probleem bij Rutte is dat bij hem de leugen pas een probleem is als het uitkomt."

"De premier is ongeloofwaardig"

PvdA: Rutte heeft een samenzwering tegen Nederland

PvdA-leider Asscher begint met een uitgebreid overzicht van uitspraken van Rutte en andere betrokken. "Deze premier wist dondersgoed van de stukken."

Er doemt een beeld op, vindt Asscher, van Rutte die een samen heeft gespannen met multinationals. "Tegen de Nederlanders en dat is kwalijk."

Christen-Unie Segers heeft conclusie al klaar

Het debat is net begonnen en de leider van de coalitiepartij ChristenUnie is nu al duidelijk. Hij geeft steun.

Ron Fresen: politiek zwaar beladen debat

Het wordt een politiek zeer beladen debat, zegt NOS-verslaggever Fresen. "Na het laatste debat over het bonnetje van Teeven zei premier Rutte dat dat waarschijnlijk de zwaarste uit zijn carriére was. Het debat vandaag kan daar overheen gaan. Het gaat nu uitdrukkelijk ook over het vertrouwen in de premier zelf".

De vraag is welke verdedigingslijn Rutte kiest voor het "rommelige beeld" rond de memo's en het achterhouden van informatie. Fresen: "Kan hij nog geloofwaardig uitleggen dat hij de memo's echt niet zelf gezien heeft?".

Klaver: dit debat gaat over beschaamd vertrouwen

De leider van GroenLinks zegt dat het debat niet alleen gaat over de afschaffing van de belasting voor buitenlandse beleggers of het vertrouwen van Rutte in het bedrijfsleven en VNO-NCW. "Dit debat gaat over het beschaamde vertrouwen", aldus Klaver. Hij heeft vragen, veel vragen. "Dit is politiek op zijn allerlelijkst en dat moet veranderen."

Wiebes komt terug uit Parijs

Minister Wiebes van Economische Zaken keert voor het debat terug uit Parijs. Hij zou vanmiddag journalisten te woord staan over het klimaatbeleid. Maar de Tweede Kamer wil hem bij het debat hebben.

Hij speelt een hoofdrol in de dividendbelasting-discussie. Hij is auteur van de stukken over de totstandkoming van het besluit, bleek gisteravond uit de openbaar gemaakte stukken.

Alles te zien bij NPO Politiek

Om 15.00 uur begint het debat over de memo's over de afschaffing van de dividend-belasting. Tijdens het debat komen de fractievoorzitters aan het woord. Het is nog onbekend hoelang het debat duurt, het kan laat worden. Eerst komt GroenLinks-leider Klaver aan het woord. Iedere spreker krijgt 6 minuten de tijd.

Hier de link naar NPOPolitiek.