#GR18 Uitslagenavond: lokale partijen grote winnaar van de verkiezingen

Morgen weer een liveblog

De uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen en het referendum over de inlichtingenwet blijven binnenkomen. Alle uitslagen zijn hier te volgen.

Morgen om 7.00 uur start het liveblog weer.

Lokale partijen winnen in Weert en Enschede

In veel gemeenten boeken de lokale partijen grote winsten. Weert Lokaal gaat van acht naar elf zetels. "Ik sta te trillen op mijn benen", reageert lijsttrekker Geert Gabriëls. "Ik had verwacht om de grootste te blijven, maar niet om naar elf zetels te gaan. Het brengt een grote verantwoordelijkheid mee om zo fors de grootste te zijn."

Burgerbelangen Enschede gaat van vijf naar acht zetels. "We hebben altijd consistent beleid gevoerd en dat vertaalt zich nu. Van vijf zetels naar acht zetels. Deze winst is behaald mede dankzij de fantastische inzet van onze fractie", zegt wethouder Hans van Agteren.

Baudet vertrouwt uitslag niet

Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet zegt dat hij geen vertrouwen heeft in de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen. Volgens Baudet is het optelsysteem dat wordt gebruikt "zo lek als een mandje".

Segers: "Ik ben heel dankbaar"

De Christenunie haalt volgens de laatste prognose het beste resultaat bij de gemeenteraadsverkiezingen ooit. Partijleider Gert-Jan Segers is dankbaar voor het vertrouwen van de kiezer.

Marijnissen (SP): wij doen het niet goed in de grote steden

De Lijst Smolders wint in Tilburg

In Tilburg is de partij van Hans Smolders is grootste geworden met tien zetels. Smolders was de oud-chauffeur van Pim Fortuyn.

Wilders is "een tevreden politicus"

"Ik was het liefst in mijn eigen Venlo de grootste partij geweest", zegt Wilders.

In Rotterdam staat de PVV in de exitpoll op twee zetels, Leefbaar Rotterdam groeit van 11 naar 14. Ook in Venlo wint een lokale partij het van de PVV.

Meeste zetels voor lokale partijen

De lokale partijen lijken bij de gemeenteraadsverkiezingen opnieuw meer stemmen te hebben gekregen dan de vorige keer. Dat beeld komt naar voren nu landelijk bijna 50 procent van de stemmen is geteld. In die uitslagen staan de lokale partijen op 33,9 procent van de stemmen, tegen 28,5 procent vorige keer.

Campagne om opkomst te verhogen haalt beoogd percentage niet

De campagne 'Ik teken voor tachtig' is er niet in geslaagd de opkomst voor de verkiezingen in Enschede op tachtig procent te krijgen. De voorlopige opkomst is 45,6 procent. "Maar de verwachting is wel dat we aan de goede kant van 50 terecht komen", zegt Flip van Willigen, initiatiefnemer van het project.

TV Enschede FM en regionaal dagblad Tubantia startten samen een website met informatie over zaken die zij signaleerden in Enschede. "Die zaken leggen we voor aan de politiek. Wij als journalisten kunnen heel volhardend zijn, waar een individu dat minder kan. Wij kunnen zeggen: hier willen wij een antwoord op hebben."

De opkomst in Enschede is wel zo'n twintig procent hoger dan vorig jaar. Van Willigen vermoedt dat dat deels door zijn campagne komt.

Groep de Mos flink op winst in Den Haag

De Groep de Mos/Hart voor Den Haag lijkt de grootste partij te worden in Den Haag. Bij de tweede tussenstand staat de partij op 9 zetels. De VVD staat op de tweede plek met 7 zetels, meldt Omroep West.

D66 verliest in Den Haag en komt op 6 zetels uit. GroenLinks krijgt 5 zetels.

De nieuwkomers zijn 50Plus en Nida: beide partijen maken kans op een zetel.

Segers houdt hoop

Segers (ChristenUnie) houdt hoop, zegt hij. "We staan in Utrecht op een plus, in Amsterdam moeten we echt wachten op de laatste stem om te zien of we daar een zetel halen. Maar tot het laatste moment hou ik hoop."

'Stoel-schopper' Winterswijk waarschijnlijk geen zetel

Als de uitslagen van de exitpoll kloppen, krijgt de 'stoel-schopper' in Winterswijk geen zetel. De partij Kansrijk Winterswijk heeft namelijk geen zetel bij de gemeenteraadsverkiezingen.

Lijsttrekker Paul Hijink kreeg een black-out bij een debat. Vervolgens gaf hij uit frustratie zijn stoel een flinke trap. Het filmpje werd veel gedeeld op internet.

SP: de rooie jassen zie je zaterdag weer

Marijnissen (SP) begon haar toespraak met opbouwende kritiek. "Wij doen het in de grote steden niet goed. Er is werk aan de winkel nodig." Er zijn wisselende resultaten te zien, zegt ze.

"Ik zie zoveel perspectief voor onze partij. Je ziet die rooie jassen niet allen bij de verkiezingen. Nee ik weet, komende zaterdag zie je ze weer op straat."

Asscher: we herstellen een beetje van de enorme klap

Asscher (PvdA) denkt dat zijn partij weer op de goede koers zit. "We hebben vorig jaar een enorme klap gehad. Je ziet nu dat we een beetje herstellen, we gaan op sommige plekken een paar procenten omhoog."

Ook Wilders reageert, op Twitter dan

Rutte ook ontzettend blij

"Het ziet ernaar uit dat we bij de gemeenteraadsverkiezingen de grootste partij van Nederland gaan worden", zegt VVD-leider Rutte. "We zien in veel steden prachtige cijfers."

Wat een schitterende avond, zegt Rutte. "Laten we ongelooflijk blij zijn met deze tussenstand."

Ook Baudet is blij

Buma: we mogen trots zijn

Het CDA handhaaft zich in dit politiek versplinterd landschap, zegt Buma. "Daarom mogen we trots zijn."

"Ik wil mijn felicitaties richten aan de lokale partijen en GroenLinks. En de VVD die hier en daar winst heeft geboekt. Met de VVD heeft het CDA zich weten te handhaven in een wereld die aan het versplinteren is. Dat maakt het bestuur in bepaalde gemeenten ingewikkeld. Het CDA zal bereid zijn verantwoordelijkheid te nemen om bij te dragen in die gemeenten aan de toekomst van Nederland."

Dat betekent ook een grote verantwoordelijk, gaat hij verder. "We zullen die verantwoordelijkheid nemen om bij te dragen aan de toekomst van Nederland."

Tevreden fractieleiders

Fractieleider Thieme van de Partij voor de Dieren is tevreden. Zij benadrukte dat de stijgende trend voor haar partij doorzet.

En partijleider Baudet van Forum voor Democratie sprak van een prachtig resultaat in Amsterdam. Dat is de enige stad waarin zijn partij zelfstandig meedeed aan de verkiezingen. Baudet haalde er twee zetels volgens een exitpoll.

Pechtold: we hebben nu zilver

D66-leider Pechtold erkent dat de partij iets heeft ingeleverd, maar hij vindt dat niet heel erg. "We hadden vaak goud, maar we hebben in heel veel gemeenten nu zilver. Dat betekent: een plek op het podium."

"Het wordt nu de uitdaging om te laten zien dat je kunt samenwerken", zegt Pechtold. "D66 zal nooit weglopen voor bestuursverantwoordelijkheid, sterker nog, die pakken we weer. De avond is nog jong, het zijn exit peilingen maar een ding is duidelijk: D66 staat in heel veel gemeenten op het podium, met zilver in onze handen."

Kuzu: fantastische avond

Denk-partijleider Kuzu spreekt van een fantastische avond. Hij wil in verschillende gemeenten graag gaan meebesturen. De kiezers van Denk eisen een plek op de samenleving, zegt hij. "Het politieke landschap is aan het veranderen. Amsterdam, Utrecht, in verschillende gemeenten komen we met drie zetels binnen. Wat in de Tweede Kamer is gebeurd, gebeurt nu ook in de steden. Daar ben ik ontzettend trots op. We willen verantwoordelijkheid dragen, we staan voor een inclusieve duurzame samenleving. Als partijen zich daarin kunnen vinden of het daarmee eens zijn dan zijn wij zeker bereid om samen te werken", zei hij.

Klaver: dit is historisch

GroenLinks-leider Klaver vindt de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen historisch. GroenLinks lijkt de grote winnaar. "Dat we de fantastische overwinning van vorig jaar hebben kunnen doortrekken naar de hoofdstad, dat is uniek. Fantastisch! Ik had graag gezien dat de collega's van SP en de PvdA ook hadden gewonnen op veel meer plekken. Maar op sommige plekken zie ik dat het goed gaat, dus ik moet het totaalbeeld nog even afwachten."

'D66’ers moesten emoties onder controle houden'

Leden van D66 mogen niet te veel teleurstelling laten zien als de resultaten van de verkiezingen tegenvallen. Dit heeft de partij haar leden en lokale politici via Whatsapp verzocht, meldt Het Parool.

"Het belangrijkste voor vanavond is dat we geen pijn of emotie laten zien bij wat minder zetels dan in 2014, in veel gevallen zal het nog steeds de één of twee na beste uitslag ooit zijn", staat in een bericht.

D66 heeft vaker richtlijnen rondgestuurd over hoe te reageren op verkiezingsuitslagen: Amsterdamse leden moesten in 2017 vooral juichende reacties posten bij de presentatie van het regeerakkoord in 2017.

Omstreden CDA'er in gemeenteraad Echt-Susteren

De omstreden CDA'er Julien Penders is met voorkeursstemmen gekozen in de gemeenteraad van Echt-Susteren, meldt 1Limburg. Penders werd twee keer veroordeeld voor mishandeling. In een van de twee zaken sloeg hij iemand in een café zo hard op het hoofd dat het slachtoffer er een schedelbasisfractuur aan over hield.

Bij de provinciale en de lokale afdeling van het CDA zagen ze geen probleem in de veroordeling. De landelijke fractie had er wel moeite mee, maar gaf de strijd uiteindelijk op.

Schiermonnikoog was het eerst

Op Schiermonnikoog waren de stemmen vanavond het eerste geteld.

Van metal naar stilte

D66 Amsterdam is teleurgesteld

D66-minister Koolmees vindt de uitslag van de exitpoll in Amsterdam een tegenvaller. "Tegelijkertijd halen we nog steeds 9 zetels, en dat is wel een prestatie van formaat."

Dat GroenLinks de overduidelijke meerderheid heeft vindt hij een teleurstelling. "Nu zien we dat het tegenvalt, laat ik gewoon eerlijk zijn. Het is anders dan we hadden verwacht."

GroenLinks Amsterdam is heel erg blij. "De hoofdprijs is binnen. Dit is een historische uitslag, we zijn er geweldig blij mee", zegt partijvoorzitter Marjolein Meijer.

Ook Annabel Nanninga van Forum voor Democratie is zeer tevreden. "Ja, ik vind het een geweldig resultaat. We gaat Amsterdam wat laten zien. Ik had misschien op wel vijftien of twintig zetels gehoopt. The sky is the limit. Maar dit is een fantastisch resultaat voor een nieuwkomer in een heel linkse stad."

De uitslagen van de verkiezingen

In alle gemeenten waar verkiezingen zijn, wordt momenteel hard geteld. Een paar uitslagen zijn al binnen.

Bekijk hier alle uitslagen van de verkiezingen

Stembussen Overdinkel niet op slot

Het is de vraag of de stemmen in Overdinkel wel rechtsgeldig zijn. De stembussen voor de gemeenteraadsverkiezingen en het referendum zijn niet op slot gedaan. Komende vrijdag wordt bepaald of de stemmen gebruikt worden.

Een inwoner van Overdinkel ontdekte de fout van het stembureau en legde het vast met een verborgen camera. "Ik had 's ochtends al mijn stem uitgebracht in het verzorgingshuis Tiekerhook", vertelt hij tegen RTV Oost. "Mijn echtgenote ging pas 's avonds stemmen en ontdekte dat er geen slot op de stembus zat. Daarop ben ik teruggegaan om het te filmen. Als bewijs."

PVV Emmen zeer tevreden

Tom Kuilder van PVV Emmen hoopte op 5 zetels maar is toch zeer tevreden met de 4 zetels die de partij volgens de exitpoll haalde. "We zijn er trots op en gaan onze stinkende best doen."

"Dat betekent toch dat een op de tien mensen voor ons gekozen heeft en als nieuwe partij met weinig ervaring vind ik dat toch een 'vote of confidence'."

Politieke duider Joost Vullings vindt het resultaat van Wakker Emmen niet slecht. "Wakker Emmen heeft bestuurd en beloftes niet helemaal waargemaakt. Maar als je dan toch 11 zetels overhoudt is dat zeker geen slecht resultaat. Wel sneu voor de lokale ouderenpartij van Emmen. 50Plus gaat er nu met hun stemmen vandoor."

"De anti-establishmentstem zie je hier heel duidelijk. Net als in Weert. Er wordt zeer massaal gestemd op lokale partijen", legt electoraal geograaf Josse de Voogd uit.

GroenLinks winnaar, D66 verliezer in Amsterdam

En dan de laatste uitslagen van de exitpoll van Amsterdam. GroenLinks wint fors: de partij gaat van 6 naar 11 zetels. D66 staat op de tweede plek, maar verliest wel flink: van 14 naar 9 zetels. VVD staat op de derde plek met 6 zetels.

In Amsterdam was de opkomst een stuk hoger dan 4 jaar geleden. Vandaag ging 55,3 procent stemmen. In 2014 was dat nog 50,3 procent.

Wat valt op?

Onderzoeksbureau Ipsos heeft voor de exitpoll bij tien tot vijftien stembureaus per gemeente aan kiezers gevraagd waarop zij hebben gestemd. Het resultaat van de exitpoll is een indicatie van de verkiezingsuitslag. Er geldt een foutmarge van 1 zetel. Dus als partij x uitkomt op 5 zetels, kan het in werkelijkheid ook 4 of 6 zetels zijn.

Volg hier live de uitslagen per gemeente in de uitslagenkaart.

Denk Enschede: blij, maar hopen op meer

De lijsttrekker van Denk in Enschede is blij met de exitpoll-uitslag van 2 zetels, maar had meer verwacht. Enes Sariakçe: "Het is een topprestatie voor een beginnende partij, van 0 naar 2 zetels. We hadden gehoopt op 3 of 4 zetels. De exitpoll kan nog afwijken, dus we hebben nog hoop. Maar 2 zetels zou ook al heel mooi zijn."

Wakker Emmen het grootst, maar verliest een beetje

In Emmen blijft de lokale partij Wakker Emmen het grootste, maar die verliest wel een aantal zetels. De partij gaat van 15 naar 11 zetels. Op de tweede plek staat de PvdA met 6 zetels (eerst ook 6) en op de derde plek het CDA met 5 zetels (eerst ook 5).

Er zijn minder mensen gaan stemmen: 47,2 procent, vergeleken met 51 procent in 2014.

Wat valt op?

Onderzoeksbureau Ipsos heeft voor de exitpoll bij tien tot vijftien stembureaus per gemeente aan kiezers gevraagd waarop zij hebben gestemd. Het resultaat van de exitpoll is een indicatie van de verkiezingsuitslag. Er geldt een foutmarge van 1 zetel. Dus als partij x uitkomt op 5 zetels, kan het in werkelijkheid ook 4 of 6 zetels zijn.

Volg hier live de uitslagen per gemeente in de uitslagenkaart.

Burgerbelangen Enschede: het is fantastisch

Hans van Agteren, van Burgerbelangen Enschede, vindt de uitslagen van de exitpoll in Enschede fantastisch. "We hebben altijd consistent beleid gevoerd en dat vertaalt zich nu. Van 5 zetels naar 8 zetels. Deze winst is behaald mede dankzij de fantastische inzet van onze fractie."

In Enschede verliezen D66, PvdA en SP

In Enschede zijn meer mensen gaan stemmen dan in 2014: 46,5 procent vergeleken met 43,5 procent. Uit de uitslagen van de exitpoll blijkt dat de lokale partij Burgerbelangen Enschede de grootste partij wordt met 8 zetels (eerst 5). De tweede grootste partij is D66 met 5 zetels (eerst 7). D66 wordt gevolgd door het CDA, de VVD en GroenLinks: alle drie de partijen hebben 4 zetels.

Wat valt op?

Onderzoeksbureau Ipsos heeft voor de exitpoll bij tien tot vijftien stembureaus per gemeente aan kiezers gevraagd waarop zij hebben gestemd. Het resultaat van de exitpoll is een indicatie van de verkiezingsuitslag. Er geldt een foutmarge van 1 zetel. Dus als partij x uitkomt op 5 zetels, kan het in werkelijkheid ook 4 of 6 zetels zijn.

Volg hier live de uitslagen per gemeente in de uitslagenkaart.

Weert Lokaal 'staat te trillen op benen'

De uitslagen van de exitpoll in Weert maakt veel los. Weert Lokaal: "Ik sta te trillen op mijn benen. Had verwacht om de grootste te blijven, maar niet om naar 11 zetels te gaan. Brengt een grote verantwoordelijkheid mee om zo fors de grootste te zijn."

VVD en GroenLinks tevreden over exitpoll Utrecht

Fractievoorzitter Dimitri Gilissen van VVD Utrecht is blij met de uitslag van de exitpoll in Utrecht. "Er zit een lichte winst in, tot nu toe lijkt het lonend voor de campagne die we hebben gevoerd."

Ook GroenLinks is tevreden. "Als dit de uitslag is, is dat een groot compliment voor alle campaigners van GroenLinks" zegt Heleen de Boer.

VVD en GroenLinks hebben allebei gezegd niet met elkaar te willen regeren. Gilissen zegt: "We willen allemaal een sociale stad. De vraag is: hoe kom je daaraan? De opgave in Utrecht is te groot om aan een links experiment over te laten."

In Weert winnen de lokale partijen

De uitslagen van de exitpoll in Weert laten vooral een winst voor lokale partijen zien. Zeker 48,8 procent is gaan stemmen, tegenover de 53,9 procent van vier jaar geleden. Weert Lokaal is de grootste partij met 11 zetels (8 in 2014). Deze lokale partij wordt gevolgd door CDA (5 zetels, eerst 6 zetels) en VVD (5 zetels, eerst ook 5).

Wat valt op?

Onderzoeksbureau Ipsos heeft voor de exitpoll bij tien tot vijftien stembureaus per gemeente aan kiezers gevraagd waarop zij hebben gestemd. Het resultaat van de exitpoll is een indicatie van de verkiezingsuitslag. Er geldt een foutmarge van 1 zetel. Dus als partij x uitkomt op 5 zetels, kan het in werkelijkheid ook 4 of 6 zetels zijn.

Volg hier live de uitslagen per gemeente in de uitslagenkaart.

GroenLinks het grootst in Utrecht

Ook de uitslagen van de exitpoll voor Utrecht zijn bekend. GroenLinks krijgt de meeste zetels: 12 (vorige verkiezingen 9). D66 is de tweede grootste partij met 9 zetels. Zij verliezen 4 zetels vergeleken met vier jaar geleden. Op de derde plek staat de VVD met 5 zetels (hetzelfde als in 2014).

Wat valt op?

Onderzoeksbureau Ipsos heeft voor de exitpoll bij tien tot vijftien stembureaus per gemeente aan kiezers gevraagd waarop zij hebben gestemd. Het resultaat van de exitpoll is een indicatie van de verkiezingsuitslag. Er geldt een foutmarge van 1 zetel. Dus als partij x uitkomt op 5 zetels, kan het in werkelijkheid ook 4 of 6 zetels zijn.

Volg hier live de uitslagen per gemeente in de uitslagenkaart

'Je kan dit niet negeren'

Politieke duider Dominique van der Heyde is duidelijk over de exitpoll van het referendum: "Je kan dit niet negeren. Het is fifty-fifty. Ik verwacht dat het kabinet wel iets gaat doen met de zorgen die er zijn."

Ook exitpoll referendum bekend

De uitslagen van de exitpoll voor het referendum is too close to call, meldt onderzoeksbureau Ipsos in opdracht van NOS. 49 procent heeft voor gestemd bij het referendum, 48 procent tegen.

De opkomstdrempel voor het referendum is gehaald: het opkomstpercentage is 48 procent.

Leefbaar Rotterdam opgelucht over uitslag exitpoll

Joost Eerdmans van Leefbaar Rotterdam is opgelucht over de uitslag van de exitpoll in Rotterdam. "Er is nog geen stem geteld, maar het is boven verwachting. We gaan wel iets achteruit, maar het is een topprestatie voor ons allemaal. Niet verslagen door de PVV en daar zijn we ontzettend blij mee."

Eerste exitpoll bekend: Rotterdam

De eerste exitpoll is bekend: van gemeente Rotterdam. De stad heeft een opkomstpercentage van 46,7 procent.

Leefbaar Rotterdam is de grootste partij met 11 zetels. Daarop volgen PvdA (5 zetels, 3 verlies) en VVD (5 zetels, 2 erbij).

Bij de exitpoll valt op:

De stad heeft een opkomstpercentage van 46,7 procent.

Onderzoeksbureau Ipsos heeft voor de exitpoll bij tien tot vijftien stembureaus per gemeente aan kiezers gevraagd waarop zij hebben gestemd. Het resultaat van de exitpoll is een indicatie van de verkiezingsuitslag. Er geldt een foutmarge van 1 zetel. Dus als partij x uitkomt op 5 zetels, kan het in werkelijkheid ook 4 of 6 zetels zijn.

Volg hier live de uitslagen per gemeente in de uitslagenkaart

Kom maar op met die duiding

Onze politieke duiders zitten er klaar voor.

Waar moeten we op letten?

Op NPO1 is om 20.30 uur de uitslagenavond in Tivoli-Vredenburg in Utrecht begonnen. Politiek-verslaggever Ron Fresen is er helemaal klaar voor. Waar gaat hij op letten?

De Uitslagenavond: welke partij is het grootst?

De stembureaus sluiten bijna, mensen kunnen nog tot 21.00 uur stemmen. Dan zullen de uitslagen langzaam gaan binnenlopen.

Volg hier live de uitslagen per gemeente in de uitslagenkaart en hier onze livestream van de uitslagenavond in Tivoli-Vredenburg.

De NOS komt met exitpolls voor zes gemeenten. Dit is de volgorde:

Rotterdam: 21.00 uur

Utrecht: 21.20 uur

Weert: 21.30 uur

Enschede: 21.40 uur

Emmen: 21.50 uur

Amsterdam: 22.00 uur

Onderzoeksbureau Ipsos heeft voor de exitpoll bij tien tot vijftien stembureaus per gemeente aan kiezers gevraagd waarop zij hebben gestemd. Het resultaat van de exitpoll is een indicatie van de verkiezingsuitslag. Er geldt een foutmarge van 1 zetel. Dus als partij x uitkomt op 5 zetels, kan het in werkelijkheid ook 4 of 6 zetels zijn.

Het liveblog met al het nieuws over vandaag teruglezen? Dat kan hier.