Slotdebat Provinciale Statenverkiezingen

Einde liveblog

Einde van dit liveblog. Morgen verkiezingen ook weer te volgen via NOS.nl.

Puik debat

Een puik debat, aldus NOS politiek verslaggever Joost Vullings.

Einde debat

Rob Trip sluit het debat af en roept de kijkers op om morgen te gaan stemmen.

Rutte en Wilders

Wilders: islamisering heeft ons land zo verslechterd. Islamisering moet stoppen.

Rutte: waarden waar Nederland op is gebouwd zijn niet onderhandelbaar. U wilt minder moslims, ik wil minder terroristen.

Wilders: er zitten veel fatsoenlijke mensen tussen moslims. Islamisering, goede daar gelaten, heeft voor veel ellende gezorgd. Genoeg is genoeg.

Wilders: we hebben een mega-probleem. 80% van Turkse jongeren vindt het rechtvaardig dat er geweld wordt gebruikt tegen niet moslims. 100.000 moslims in Nederland bereid om voor de islam geweld te gebruiken. Als je je aan de regels houdt, zijn ze welkom om te blijven. Zo niet. Daar is de deur.

Rutte: u versterkt eigenlijk het kalifaat door ze te laten weglopen en niet aanpakken. Ook een beetje uw politieke filosofie: weglopen en niet aanpakken. Uw aanpak is geen effectieve aanpak

Wilders: we moeten ze laten gaan. Liever wet overtreden in Irak dan in het centrum van Utrecht.

Rutte: u neemt ongelooflijk risico met onze veiligheid. Dat zal ik als MP nooit doen.

Pechtold en Roemer

Roemer: de marktwerking heeft de zorg onbetaalbaar gemaakt. Publieke zorgverzekeraar zorgt dat de zorgverzekeraars hun macht kwijt raken.

Pechtold: georganiseerde concurrentie zorgt ervoor dat de patiënt centraal staat. Geen politieke afweging, maar arts en patiënt kunnen kwaliteit kiezen. Daarom hebben wij de beste zorg van Europa.

Roemer: systeem betaalt voor verrichtingen. Verkwisting gaat naar zorgverzekeraars. Er ligt 10 miljard op de schappen.

Pechtold: Obama komt hier kijken hoe het gaat met de zorg.

Roemer: manifest van huisartsen om marktwerking te stoppen is niet vreemd. Al door de helft van de huisartsen ondertekend.

Roemer: zorgverzekeraars sponsoren betaalt zelfs voetbal. Idioterie bovenste plank. Een publieke zorgverzekeraar die inkoopt. Arts en patiënt zelf bepalen welke zorg ze nodig hebben.

Pechtold: D66 met woordvoerderzorg meest effectieve partij. Patient centraal komen te staan.

Roemer: u bent de partij van de zorgverzekeraar.

Pechtold: doorgaan met de innovatie. Mensen geven er inderdaad meer geld aan uit en dat is niet nodig.

'Georganiseerde concurrentie'

Samsom en Buma

Buma: dit kabinet geeft allemaal rechten uit. Maar als je een samenleving wil bouwen heb je rechten en plichten.

Samson: het laatste wat we moeten doen is de vrijheid inperken om hem te beschermen.

Buma: Maatschappelijke stage om spanning tegen te gaan. Dat leert jongeren om niet alleen rechten te hebben, maar ook plichten. CDA wil maatschappelijke dienstplicht. Iedereen na je school vrijwilligerswerk doen om waarden en normen van de maatschappij te leren.

Samsom staat daar niet afwijzend tegenover, zegt: een constructieve ja. Buma: dat is de mooiste ja die er is.

Rob Trip

Pechtold en Wilders

Wilders: Ik vind dat Pechtold qua energie-import een muur om Europa heen wil zetten. Ik dacht dat dat mijn thema was, van de PVV. Dus ik snap de stelling niet.

Pechtold: Ik wil niet afhankelijk zijn van Poetin of Saoedi-Arabië. Gaan we verder met verslaving aan fossiele brand en doet er kernenergie bij of Nederland investeert in innovatie en maakt zijn eigen energie.

Wilders: We moeten niet doen aan paniekvoetbal. We moeten Nederland niet bang maken. Het publiek lacht erom.

Pechtold: Mijn droom is dat we in Nederland gebruik maken van de wind en van de zon. Oude industrie houdt ons verslaafd aan brandstoffen. Overheid kan organiseren dat de schone energie gaat concurreren.

Wilders: PVV geen tegenstander van duurzame energie. Wel een tegenstander van dure energie. Windmolens kosten geld. Komt 18 miljard bovenop de energierekening.

Pechtold: Wilders houdt ons verslaafd aan het gas uit Groningen.

Wilders: fossiele energie genoeg. Maar ook vertrouwen in nieuwe technieken. Daarop vertrouwen ipv geld uit de portemonnee kloppen.

Verantwoordelijkheid bij het CDA?

Rutte: CDA lijkt er voor gekozen te hebben om te kiezen voor eigen gewin, in plaats van het gezin.

Buma: Ziet kiezers denken, worden we weer een dag voor de verkiezingen in de maling genomen door Mark Rutte.

Een dag voor de verkiezingen komen met mooie praatjes en dag later niets waar maken. Dat is Mark Rutte.

Rutte: Stem op het CDA is een verloren stem. U laat hardwerkende Nederlander in de kou staan.

Wat ik meteen had willen doen is de belastingen verlagen. Ergere recessie dan verwacht. Nu kan de economie weer groeien, is er weer ruimte.

Trip : niet door elkaar heen praten, Buma: Ik ben het er helemaal mee eens dat Rutte niet door mij heen moet praten. Trip: Touché

Rutte: Ik sta er compleet alleen voor op centrum-rechts.

Rutte en Buma

Zijlijn

Flexwerkers

Roemer verwijt gaat de PvdA dat het de flexwet weer heeft afgebroken die de twee partijen samen hadden opgesteld. Samsom is het daar niet mee eens.

Geen polonaise

Roemer: de SP gaat niet in polonaise meelopen op een rechts feestje.

Samsom en Roemer vechten er stevig op los. Roemer vindt Samsom niet geloofwaardig.

Nu debat Samsom - Roemer

Stelling van de PvdA over niet verder bezuinigen, zoals de SP wil. Samsom verwijt dat Roemer dat hij niet meedoet aan onderhandelen over begrotingen. Roemer zegt dat er nog altijd 600.000 werklozen zijn.

Niet getrouwd

Bram van Ojik zegt dat hij niet met de coalitie meepraat omdat hij vindt dat dat weinig zin heeft. Slob en Van der Staaij zeggen dat zij wel dingen voor elkaar hebben gekregen door met het kabinet mee te praten.

Van der Staaij zegt wel dat hij niet met het kabinet getrouwd is.

Politieke matchfixing

De kleine partijen gaan volgens Marianne Thieme een belangrijke rol spelen na de verkiezingen. Thieme zegt verder dat er in Den Haag sprake is van politieke matchfixing. "Bij de vorige verkiezingen stemde je PvdA en kreeg je de VVD er gratis bij."

Debat begonnen

Het debat is begonnen. Allereerst komen de lijsttrekkers van de kleine partijen aan het woord.

Nog een paar minuten

Rutte: we zijn diep geraakt

Premier Rutte zegt dat "heel Nederland diep geraakt is" door de dood van de twee Nederlandse militairen in Mali, ze kwamen om bij een helikoptercrash. "Onze gedachten gaan uit naar de familie, de ouders en de vrienden. We willen ook ons respect tonen voor het moeilijke en gevaarlijke werk dat de militairen doen in Mali. Nederland staat als één man achter hen."

Alles tot in de puntjes geregeld

Oehoe en wolf

Nederlandse gevechtshelikopter neergeschoten

Persbureau Reuters meldt dat er in Mali een Nederlandse Apache-helikopter is neergeschoten. Er zouden twee doden zijn gevallen. Het ministerie van Defensie heeft het nog niet bevestigd. Nederland is in Mali met een militaire missie om islamitische rebellen op te sporen. Hoe zullen de fractieleiders hierop reageren?

Lees meer: Reuters: Nederlandse Apache neergestort in Mali

Voorbereidingen

De voorbereidingen, enkele uren geleden:

Bomcheck

Het Provinciehuis is rond 18.00 uur nog geheel ontruimd geweest voor een bomcheck. Niet dat er gevaar dreigde, dit gebeurt altijd als Geert Wilders ergens spreekt.

PVV wint scholierenverkiezingen

De PVV heeft voor de tweede keer op rij de Scholierenverkiezingen gewonnen. Jongeren in het voortgezet onderwijs en op het mbo brachten in heel Nederland hun stem uit in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen van morgen.

In totaal brachten 11.019 scholieren hun stem uit. De partij van Geert Wilders kreeg 19,9 procent van de stemmen. Op de tweede plaats volgde de PvdA met 15,7 procent. D66 en VVD eindigden op plaats vier met beide 12,8 procent.

In vergelijking met de Scholierenverkiezing voor de Provinciale Statenverkiezing in 2011 waren er geen grote veranderingen.

De stichting ProDemos organiseerde de Scholierenverkiezingen. Vorig jaar kwam de PVV in aanloop naar de verkiezingen voor het Europees Parlement ook als beste uit de bus.

Wilders reageerde verheugd:

Twee verkiezingen

Oh ja, morgen kan er ook gestemd worden voor de waterschappen.

Lees meer: ‘Waterschapsverkiezingen zijn een grote tombola’

Vijf kanshebbers

De VVD heeft de beste papieren met omgerekend 12 zetels in de Eerste Kamer. Dat zou een verlies betekenen van 4 ten opzichte van het huidige zetelaantal. Maar ten opzichte van het vorige ‘Statengemiddelde’ van drie weken geleden heeft de regeringspartij, ondanks verschillende affaires niet verder terrein verloren.

Daarachter komen de PVV met 11 Eerste Kamerzetels en het CDA, de SP en D66 alle met 10. Die laatste partij heeft ten opzichte van het vorige gemiddelde 2 zetels verloren, wat niet wegneemt dat een grote winst ten opzichte van de vorige Statenverkiezingen voor D66 vrijwel vast lijkt te staan en de Democraten nog altijd meedoen om de koppositie.

Lees meer: Statenpeilingen: vijf partijen kunnen grootste worden

Overzicht

Zo financiert de SP zijn campagnes

Haagse politiek

Deze Statenverkiezingen draaien meer dan ooit om de landelijke politiek. De politieke krachtsverhoudingen in de nieuwe Eerste Kamer, die in mei door de gedeputeerden wordt gekozen, zijn straks van groot belang voor de politieke spankracht van het huidige kabinet-Rutte van de VVD en de PvdA. Mochten de coalitie plus de ‘constructieve drie’ (D66, ChristenUnie en SGP) minder dan 38 zetels halen, dan wordt het voor Mark Rutte en Diederik Samsom nog moeilijker om plannen gerealiseerd te krijgen. Daardoor werpen deze Statenverkiezingen ook al hun schaduw vooruit naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017, de Eerste Kamer blijft zitten tot 2019.

Lees meer: Statenverkiezingen draaien meer dan ooit om Haagse politiek

Meedebatteren?

Meedebatteren kan via Twitter, met de hashtag #PS15.

Slotdebat bij de NOS

Om 20.30 uur debatteren de partijleiders van de Tweede Kamerfractie met elkaar in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen van morgen. Juist omdat het een debat is met de landelijke kopstukken zullen provinciale thema’s minder aan bod komen. Het debat vindt plaats in het Provinciehuis in Den Haag en wordt gepresenteerd door Rob Trip.

Allereerst gaan de fractieleiders van de kleine partijen met elkaar in discussie. Dat zijn: Henk Krol (50Plus), Marianne Thieme (PvdD), Henk ten Hoeve (OS), Bram van Ojik (GroenLinks), Arie Slob (ChristenUnie) en Kees van der Staaij (SGP).

Daarna volgen de grote partijen, met: Mark Rutte (VVD), Diederik Samsom (PvdA), Emile Roemer (SP), Sybrand Buma (CDA), Geert Wilders (PVV) en Alexander Pechtold (D66).

Thema’s tijdens de debatten zijn onder meer economie, energie, zorg en terreurbestrijding. Het debat is te volgen via NPO Politiek.

Dus: wie tegen wie?