Statenpeilingen: vijf partijen kunnen grootste worden

Behalve koploper VVD hebben ook de PVV, het CDA, de SP en D66 nog kans om morgen bij de Provinciale Statenverkiezingen de grootste partij te worden.

Dat is het beeld in de laatste speciale Statenpeilingen van vijf bureaus. Politicoloog Tom Louwerse, de man achter de Peilingwijzer, heeft daarvan een gemiddelde berekend.

Affaires
De VVD heeft de beste papieren met omgerekend 12 zetels in de Eerste Kamer. Dat zou een verlies betekenen van 4 ten opzichte van het huidige zetelaantal. Maar ten opzichte van het vorige ‘Statengemiddelde’ van drie weken geleden heeft de regeringspartij, ondanks verschillende affaires niet verder terrein verloren.

Daarachter komen de PVV met 11 Eerste Kamerzetels en het CDA, de SP en D66 alle met 10. Die laatste partij heeft ten opzichte van het vorige gemiddelde 2 zetels verloren, wat niet wegneemt dat een grote winst ten opzichte van de vorige Statenverkiezingen voor D66 vrijwel vast lijkt te staan en de Democraten nog altijd meedoen om de koppositie.

Twijfel

Wie van de vijf kanshebbers uiteindelijk de grootste wordt, hangt volgens Louwerse van een aantal factoren af.

In de eerste plaats twijfelt een op de drie kiezers nog over zijn stem, zo bleek uit de peiling van EenVandaag van gisteren. Verder is het onduidelijk hoeveel kiezers morgen werkelijk opkomen. “De ervaring leert”, aldus Louwerse, “dat een deel van de mensen die nu in de Statenpeilingen aangeven dat zij ‘zeker’ gaan stemmen, in de praktijk toch thuisblijft. In combinatie met andere factoren kan dat bij sommige partijen leiden tot een verschuiving van wel 3 zetels op de verkiezingsdag. Vier jaar geleden profiteerde vooral het CDA daar sterk van.”

Provinciale partijen

Dat de PvdA als grootste uit de bus komt, lijkt vrijwel uitgesloten. In het gemiddelde van Louwerse komt de partij op 7 zetels, een halvering van het huidige zetelaantal.

Achter de PvdA komt GroenLinks op 4 zetels, de ChristenUnie op 3 en 50Plus, de Partij voor de Dieren en de SGP alle op 2. De provinciale partijen lijken genoeg stemmen te halen voor 2 zetels, als zij gezamenlijk kandidaten voor de Eerste Kamer steunen.

Geen meerderheid
Consequentie van deze cijfers is dat er nog altijd weinig kans is dat de coalitiepartijen in de Eerste Kamer de meerderheid overeind kunnen houden die zij hebben met de ‘constructieve oppositiepartijen’: D66, de ChristenUnie en de SGP. Zij hebben daarvoor 38 zetels nodig, maar komen op dit moment niet verder dan 34. Louwerse: “Op verkiezingsdag kan er nog van alles gebeuren, maar opvallend is wel dat er de afgelopen periode niet één peiling is geweest waarin deze constructie wel op een meerderheid kon rekenen.”

De gepubliceerde cijfers vormen het gemiddelde van vijf recente peilingen voor de Provinciale Staten/Eerste Kamer: Politieke Barometer/Ipsos (13 maart), Peil.nl (15 maart), De Stemming/EenVandaag (16 maart), I&O Research (16 maart) en TNS NIPO (17 maart). Bij Peil.nl zijn de gepubliceerde provinciale peilingen omgerekend naar Eerste Kamerzetels. Een gedetailleerde toelichting is beschikbaar op de website van de maker Tom Louwerse (Trinity College Dublin, Ierland).