Er rust geen zegen op het Nederland-Ruslandjaar. Het vriendschapsjaar tussen de landen wordt geplaagd door incidenten. Gister werd de Nederlandse diplomaat Onno Elderenbosch mishandeld in zijn woning in Moskou, de zoveelste smet op de feestvreugde.
Nieuwsuur spreekt met minister Frans Timmermans, Tanya Cooper van Human Rights Watch en met oud-NOS-correspondent in Rusland en nu Koninklijk Huis-verslaggever Kysia Hekster.
Indringers
Onno Elderenbosch, belde zelf de politie, toen twee mensen zijn huis binnendrongen. De indringers vernielden zijn spullen en lieten op een spiegel in het huis een hart achter, met daaronder de letters LGTB, een aanduiding voor homo's en transseksuelen. Elderenbosch raakte lichtgewond, maar maakt het inmiddels weer goed.
"Het opmerkelijke is dat de elektriciteit gisteren twee keer is uitgevallen. Na de eerste keer waren de veiligheidscamera's ermee opgehouden", zegt de conciërge van het gebouw. De daders deden zich voor als elektriciens die de storing onderzochten. Ze vroegen of ze ook bij de diplomaat binnen mochten kijken, waarop hij werd vastgebonden en mishandeld.
Nederland-Ruslandjaar
Voor partijen D66 en PvdA betekent de mishandeling van Elderenbosch voorlopig het einde van het Nederland-Ruslandjaar. PvdA-Kamerlid Michiel Servaes wil eerst opheldering en garanties voor de veiligheid van Nederlandse diplomaten. "Het lijkt een doelgerichte en goed voorbereide aanval", zegt hij.
Sjoerd Sjoerdsma van D66 vindt dat het geplande bezoek van koning Willem-Alexander en koningin Maxima afgelast moet worden. Een "rampjaar", noemt het Kamerlid het vriendschapsjaar. Ook CDA-leider Buma vindt het jaar "vreselijk belast" door alle gebeurtenissen.
Incidenten
Al in januari was er ophef over de zelfmoord van de Russische asielzoeker Dalmatov. Enkele weken geleden werd de bemanning van het Greenpeace-schip Artic Sunrise opgepakt, waaronder twee Nederlanders, door de Russische kustwacht. Het meest recente incident was de arrestatie van de Russische diplomaat, Dmitri Borodin, in Den Haag. Hij werd verdacht van mishandeling van zijn kinderen. Minister Timmermans bood hiervoor na vier dagen zijn excuses aan, omdat met de aanhouding en gevangenneming het Verdrag van Wenen was geschonden.
Niet vergelijkbaar
Volgens Kysia Hekster leggen de Russische media een duidelijk verband tussen de arrestatie van Borodin en de mishandeling van Elderenbosch. Zij spreken van een vergelijkbaar incident. "Daar is natuurlijk absoluut geen sprake van", aldus Hekster, "het één is een arrestatie, het ander een aanval bij iemand thuis."
Politieke actie
Volgens Ruslandkundige Marcel de Haas ligt het niet voor de hand dat de Russische geheime dienst achter de aanval zit. Volgens hem is het LGBT-hartje een aanwijzing dat het om een politieke actie gaat en niet van de kant van de regering. De Haas verwacht dat de mannen uit de nationalistische hoek komen. Deze groeperingen voelen zich in hun eer aangetast door Nederland. Daar speelt de aanhouding van de Russische diplomaat in Den Haag en de kritiek op het homobeleid een grote rol in. "Er is nogal wat in de media geweest, daar hebben die groeperingen gebruik van gemaakt. Nationalisten deinzen er niet voor terug geweld te gebruiken", meent de Haas
Opsporen
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken kwam redelijk snel met een reactie en "betreurt de mishandeling". Justitie in Rusland is een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar de zaak. De autoriteiten hebben bewijs dat er is ingebroken en doen er alles aan om de daders op te sporen, zegt het ministerie.
Opheldering
In een reactie op het incident heeft minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken de Russische ambassadeur ontboden. Inmiddels heeft hij ook zijn collega Lavrov gesproken, die het een ernstig incident noemt. Ook premier Mark Rutte wil weten wat er precies is gebeurd in Moskou.
Minister Timmermans vindt dat het bezoek van koning Willem-Alexander aan Rusland begin november in principe door kan gaan. "We moeten in ieder geval niet met de ruggen naar elkaar gaan staan, maar onze mensen moeten daar veilig kunnen werken en ik wil de verzekering dat de Russische autoriteiten hun verantwoordelijkheden op dat punt ook nemen", zei Timmermans.
In 2014 viert Nederland de 400-jarige betrekkingen met Zweden.
Vragen en/of opmerkingen? Mail: Christel.Voorn@Nieuwsuur.nl