Kabinet: gevangenissen vol, gedetineerden drie dagen eerder vrij
Om ruimte te maken in de overvolle gevangenissen gaat staatssecretaris Coenradie (PVV, Justitie) vanaf deze week gedetineerden drie dagen eerder naar huis sturen dan de bedoeling was. De problemen zijn zo nijpend dat de strafvermindering die veroordeelden krijgen de komende tijd nog verder kan oplopen.
De bewindsvrouw sluit zelfs niet uit dat straffen helemaal kwijtgescholden moeten worden om plek te maken voor nieuwe gevangenen, al is daarvan nu nog geen sprake.
Coenradie ziet zich gedwongen tot deze verregaande maatregel door het capaciteitsgebrek in de Nederlandse cellencomplexen. Mensen die opgepakt worden voor een ernstig vergrijp kunnen daardoor niet vastgezet worden om hun straf uit te zitten.
Alleen gedetineerden die ook tot tbs zijn veroordeeld en mensen met een straf van minder dan een week zullen niet in aanmerking komen voor de strafvermindering. Alle andere veroordeelden wel, dus in beginsel ook moordenaars en verkrachters.
'Code zwart'
Coenradie probeert al langer iets te doen aan het cellentekort en het personeelstekort. "Al deze inspanningen hebben helaas op de korte termijn onvoldoende verlichting geboden. Ik verwacht deze week een 'code zwart'-situatie", schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer. Dat betekent dat alle gevangenissen en cellen op politiebureaus vol zitten.
Een woordvoerder van de korpsleiding van de politie laat weten dat er vanwege het cellentekort landelijk zo'n honderd politiecellen beschikbaar zijn gesteld aan de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).
Dat heeft volgens hem gevolgen voor de "flexibiliteit" van de politie, "maar het betekent niet dat we geen aanhoudingen kunnen verrichten. Ook groepen van twintig man kunnen we wel kwijt als dat nodig is", zegt hij.
Toch kan het cellentekort problemen veroorzaken bij de politie, erkent de woordvoerder. "Als mensen langer in hechtenis moeten blijven dan de tien dagen die mogelijk zijn in een politiecel, dan kan het tekort aan cellen wel tot problemen leiden."
De Raad voor de rechtspraak vindt het "zorgwekkend" dat gedetineerden eerder naar huis worden gestuurd. "Rechterlijke beslissingen moeten worden uitgevoerd, op de manier zoals deze zijn opgelegd. De Nederlandse Staat dient daartoe de condities te creëren, wat op dit moment helaas niet gebeurt."
Rechters leggen langere straffen op
Staatssecretaris Coenradie is er naar eigen zeggen behoorlijk ziek van dat ze deze maatregel moet nemen. "We hebben de afgelopen tijd alles uit de kast gehaald om dit te voorkomen. Maar mijn gereedschapskist is leeg. Dit is onontkoombaar."
De penitentiaire inrichtingen kampen al jaren met personeelsgebrek. Dat het nu zo nijpend is, komt door een stapeling van factoren. Zo leggen rechters tegenwoordig steeds langere straffen op.
Ook in het hoofdlijnenakkoord wordt gepleit voor zware straffen. Daar staat Coenradie nog steeds achter. "Maar het moet wel uitvoerbaar zijn." Zodra het kan, wil ze de vervroegde invrijheidstellingen terugdraaien.
Ook wil ze gevangenissen die niet meer in gebruik zijn nieuw leven in blazen en containercomplexen neerzetten om mensen op te sluiten. Daarnaast wil ze proeven doen met minder personeel in gevangenissen en verkent ze de mogelijkheden om Nederlandse delinquenten onder te brengen in cellen in Estland.
