President Biden bezoekt Angola in de race om grondstoffen

• 

  Elles van Gelder

  correspondent Afrika

Het werd eerder uitgesteld vanwege orkaan Milton in de Verenigde Staten, maar nu gaat hij toch eindelijk op bezoek. De Amerikaanse president Biden is de komende dagen, op de valreep van zijn presidentschap, in Angola.

Sinds 2015 heeft geen enkele Amerikaanse president voet gezet op het Afrikaanse continent. Toen ging Obama naar Kenia en Ethiopië. Wel was vicepresident Kamala Harris vorig jaar in Zambia. Biden gaat nu iets westelijker, naar Angola.

De keuze voor Zambia en Angola heeft te maken met een project waar de VS in investeert: de Lobito Corridor, een 1300 kilometer lange spoorlijn die vanaf Zambia via de Democratische Republiek Congo (DRC) naar de havenstad Lobito in Angola loopt. Het eerste transport was afgelopen augustus van de DRC naar Lobito en vanuit daar naar het Amerikaanse Baltimore.

De spoorlijn is belangrijk in de race om grondstoffen, onder meer voor elektrische auto's en de energietransitie. Zambia is rijk aan koper en kobalt, de Congolese regio Katanga ligt vol met vrijwel alle denkbare grondstoffen en die kunnen via Angola de Atlantische Oceaan over, voor de export.

Hoewel Biden onder meer ook langs het slavernijmuseum gaat in de Angolese hoofdstad Luanda, staat de Lobito Corridor centraal in zijn bezoek. De spoorlijn geldt als het belangrijkste Amerikaanse infrastructuurproject in Afrika. Ook de Europese Unie investeert erin. In Angola ontmoet Biden alle regionale leiders die bij het project betrokken zijn.

Tegenwicht bieden aan China

De VS en de EU willen met het project tegenwicht bieden aan China, de belangrijkste handelspartner van veel Afrikaanse landen. China steekt al decennialang veel geld in infrastructuur op het continent, geeft landen leningen en heeft er ook veel mijnbouwvergunningen.

China wil juist een spoorlijn herstellen die precies de andere kant op loopt: vanuit het koperrijke Zambia naar het oosten toe, naar de Tanzaniaanse stad Dar es Salaam aan de Indische Oceaan. Met hetzelfde doel.

Angola is historisch ook een partner van Rusland, maar heeft aangegeven open te staan voor iedereen die wil helpen met economische groei. Veel Afrikaanse landen, ook Zambia en de DRC, vinden dat ze prima zaken kunnen doen met veel verschillende landen tegelijk, ook als die op het wereldtoneel tegenover elkaar staan.

Gemeenschap profiteert ook

Angola krijgt hulp uit Amerika bij het herstel van een oude spoorlijn, die ook gebruikt kan worden voor ander transport. De VS benadrukt dat het opties geeft voor de export van grondstoffen, maar ook van landbouwproducten. Er wordt ook geld gestoken in andere projecten op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs, waardoor gemeenschappen die bij de corridor wonen ook zouden moeten profiteren.

Tijdens het bezoek van Biden worden verder beloftes verwacht op het gebied van gezondheidszorg en over samenwerking op het gebied van veiligheid. De VS is op zoek naar nieuwe partners, vooral omdat westerse landen in de Sahel steeds meer bondgenoten kwijtraken na een reeks van staatsgrepen. Veel van die landen leunen nu op Rusland. De VS is bijvoorbeeld ook zijn basis in Niger kwijtgeraakt.

Mensenrechtenschendingen

De vraag is wel wie echt beter wordt van de Lobito Corridor. Zambia, DRC en Angola zijn rijk aan grondstoffen, maar een groot deel van de bevolking is arm. Bovendien is Angola een land met repressie. Bij activisten bestaat de angst dat de VS coulanter wordt in de kritiek op Angolese leiders en mensenrechtenschendingen eerder door de vingers gaat zien, puur omdat ze hun ogen hebben gericht op de relaties in de race om grondstoffen.

Hoewel de aankomende Amerikaanse president Trump het Afrikaanse continent in zijn vorige regeerperiode niet interessant vond, is de verwachting dat hij wél geïnteresseerd is in de Lobito Corridor omdat het om grondstoffen draait en om de rivaliteit met China.