Burgerorganisaties spreken met achterban over 'integratieprobleem'

• Sona Boker

• Fitria Jelyta

  redacteur Nieuws & Co

Maatschappelijke organisaties zien bij hun achterban behoefte om het gesprek aan te gaan over het 'integratieprobleem' in Nederland waar woensdag in de Tweede Kamer over werd gedebatteerd. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS langs verschillende jongerenorganisaties, stichtingen en debatpodia.

Maatschappelijke werkers merken dat mensen zich zorgen maken over sommige uitspraken van kabinetsleden. Zo stelde staatssecretaris Nobel (Participatie en Integratie) in reactie op het geweld in Amsterdam rondom de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv dat "een groot deel van de islamitische jongeren onze normen en waarden niet onderschrijft".

Daarnaast zien de organisaties dat er angst heerst over de maatregelen die het kabinet onderzoekt om herhaling van de gebeurtenissen in Amsterdam te voorkomen, zoals het intrekken van het paspoort van mensen met een dubbele nationaliteit als zij schuldig worden bevonden aan antisemitisme.

'Angst om vrijuit te spreken'

Om te voorzien in de behoefte elkaar te spreken, houden allerlei organisaties bijeenkomsten met de gemeenschap. Zo organiseert Stichting Argan, een debat- en dialoogcentrum in Amsterdam Nieuw-West, een avond voor jongere en oudere buurtbewoners met verschillende achtergronden.

"Mensen voelen de behoefte om te ventileren", zegt programmamaker Pelin Dagarslan van de stichting. "Maar er is ook angst om vrijuit te spreken, omdat er met twee maten wordt gemeten. Mensen die enkel een Nederlands paspoort hebben, zijn verzekerd van hun Nederlanderschap terwijl mensen met een dubbele nationaliteit of migratieachtergrond dat niet zijn", zegt ze.

In Pakhuis de Zwijger organiseert programmamaker Max de Ploeg panelgesprekken over de rechtsstaat en mensenrechten. "Er zijn zorgen over het collectief aanspreken en de stigmatisering van een bevolkingsgroep, die zich vertaalt naar beleid", zegt hij over onder meer de uitspraken van bewindslieden over "een integratieprobleem". Daarnaast constateert De Ploeg dat sommige mensen zich niet veilig voelen om zich uit te spreken tegen wat hij noemt "genocide in Gaza".

De Ploeg benadrukt dat hij het geweld van vorige week tegen Israëliërs veroordeelt, maar dat geweld werd volgens hem gebruikt om een hele groep van mensen met een moslimachtergrond te straffen. Ook niet-moslims die kritisch staan tegenover Israël zijn daardoor volgens hem gedupeerd. Zo is De Ploeg het niet eens met het demonstratieverbod dat Amsterdam instelde. "Het geweld door enkelen wordt nu ook in de schoenen geschoven van alle mensen die zich willen uitspreken tegen Israël." De uitspraken over integratieproblemen "geeft sommigen ook het gevoel dat ze eerst pro-Israël moeten zijn voordat het kabinet vindt dat ze goed zijn geïntegreerd."

Whatsapp-groep

Young Amsterdam, een jongerenorganisatie met wortels in Amsterdam-West, plant regelmatig dialoogavonden over actuele maatschappelijke thema's. "We merken dat jongeren het gevoel hebben dat de regering er niet voor hen is", zegt Mourad El Otmani, oprichter van Young Amsterdam. "De uitspraken waren een bevestiging van wat jongeren al heel lang voelen, dat zij als 'de ander' worden gezien."

Na 7 oktober vorig jaar werden door de organisatie soortgelijke bijeenkomsten georganiseerd. "Jongeren konden hun emotie en geluid nergens kwijt, en dat zien we nu weer."

Naast de dialoogavonden heeft El Otmani een Whatsapp-groep opgericht met meer dan 300 Amsterdammers met verschillende achtergronden. Dit doet hij in samenwerking met gemeente Amsterdam. "Op die manier proberen we op elkaar te letten en het gesprek te blijven voeren."

Waar het in grote steden vooral buurtorganisaties en debatpodia zijn die gesprekken faciliteren, wordt dat gesprek in kleinere gemeenten op andere plekken gevoerd. Yousef Elhadjoui van moskee Almohsinin in Oosterhout merkt dat moslims in zijn buurt vooral naar de moskee gaan. Volgens Elhadjoui zijn ze verontwaardigd over de uitspraken van sommige politici.

"Veel mensen voelen zich buitengesloten en ervaren dat zij niet volledig worden geaccepteerd als deel van de Nederlandse samenleving", zegt hij. Hij meent dat dat een gevolg is van jarenlange stereotypering, negatieve beeldvorming en een gebrek aan wederzijds begrip. "Er is veel behoefte om hierover te spreken, daar bieden we binnen de moskee ruimte voor."

Dat er ruimte moet zijn om lastige gesprekken te voeren, vindt ook Dagarslan. "Mensen zijn uitgeput en ervaren een collectieve pijn. Voor velen voelt het ook eenzaam, omdat zij hier geen woorden aan weten te geven", zegt zij. "Daarom willen wij als buurtorganisatie deze gesprekken blijven faciliteren. Juist om de verbinding aan te blijven gaan, en mensen te laten weten dat ze niet alleen zijn in hun angst en pijn. Ook al voelt dat soms zo."