Hoe migratie de campagnes domineerde, en Trump ermee denkt te winnen
Migranten zijn "beesten" uit "achterlijke landen" die "het bloed van de natie vergiftigen" en soms zelfs huisdieren eten. Verantwoordelijk is vicepresident Kamala Harris, die "criminelen uit gevangenissen en gekkenhuizen importeert van over de hele wereld, Venezuela tot Congo" om hen "misdaden te laten begaan tegen Amerikanen".
Het zijn allemaal teksten van de Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump, wiens retoriek over migranten de afgelopen campagne flink is geradicaliseerd. Strategie of niet; met zijn extreme uitspraken, vaak onwaar, wist Trump de berichtgeving over de verkiezingen regelmatig te domineren.
Trumps electorale tactiek is om het meest extreme onderdeel van z'n achterban te bedienen.
Dat er veel mis is met het Amerikaanse migratiesysteem, betwist bijna niemand. Aan de zuidgrens worstelen inwoners met de honderdduizenden migranten die daar jaarlijks het land binnenkomen. De overheidsdienst die asielaanvragen verwerkt, kampt met enorme achterstanden. Naar schatting 11 miljoen migranten verblijven illegaal, zonder papieren, in de VS.
"Er zijn in de VS veel banen die Amerikanen niet willen doen, maar te weinig wettelijke mogelijkheden voor migranten om die banen te bemachtigen", zegt David Schaeffer van de Latin American Association in Georgia, waar hij migranten ondersteunt. "Dat raakt zowel migranten als Amerikanen. Want door alle illegale migranten die hier werken, liggen hun lonen mogelijk lager."
Geruchtmakende moord
Al decennia worstelt de Amerikaanse politiek met mogelijke oplossingen. Begin dit jaar zette een moord dat debat op scherp. In de stad Athens in de staat Georgia werd toen de 22-jarige verpleegkundestudent Laken Riley gedood tijdens een hardlooprondje.
De vermoedelijke dader: een 26-jarige migrant uit Venezuela, zonder papieren. Voor Trump alle reden om het migratiebeleid van president Joe Biden en vicepresident en presidentskandidaat Harris fel te bekritiseren. Hij noemde de verdachte "een monster" en gaf Biden de schuld van "een invasie" die "onze burgers het leven kost".
De burgemeester van Athens, Kelly Girtz, kijkt er met ontzetting op terug, zegt hij tegen Nieuwsuur. "De familie van het slachtoffer leek prijs te stellen op waardigheid en privacy. Ze wilden de kwestie geen politieke lading geven. Maar ik wist dat dit een geruchtmakende zaak zou worden voor Trump en zijn geestverwanten om de aanwezigheid van migranten mee te veroordelen."
Trump ondermijnt akkoord
De moord kwam vlak na een belangrijk politiek moment. Bijna bereikten het parlement en de Senaat in januari een migratieakkoord. "In het Congres waren beide partijen het eens over een plan om de zuidgrens te verstevigen", zegt oud-Amerikacorrespondent Casper Thomas.
Maar uiteindelijk overtuigde Trump genoeg Republikeinen om tegen het plan te stemmen. Zijn argument: onder een nieuw Trump-presidentschap zouden radicalere maatregelen mogelijk zijn.
Maar, zegt Thomas, er school vooral een electorale reden achter: Trump gunde Biden geen overwinning in aanloop naar de verkiezingen. "Waar Harris aangeeft best samen te willen werken met Republikeinen, is Trumps tactiek dat problemen blijven bestaan om de Democraten op aan te kunnen vallen."
Trump vergroot die problemen ook uit, zoals de moord in Athens. Burgemeester Girtz: "Is zo'n gebeurtenis representatief voor de hele gemeenschap van illegale migranten in de samenleving? Natuurlijk niet." Onderzoek laat juist zien dat migranten, legale én illegale, minder vaak betrokken zijn bij strafbare feiten dan Amerikanen die in de VS geboren zijn.
Migratierecords onder Biden
Migranten dragen financieel relatief veel bij aan de Amerikaanse maatschappij, onder meer doordat hun werkgevers belasting afdragen over hun loon terwijl de meeste illegale migranten daar nooit iets van terug zullen zien in de vorm van, bijvoorbeeld, een uitkering. Maar ook economische problemen en woningtekorten linkt Trump regelmatig aan migranten.
Thomas: "Wat me opviel, bijvoorbeeld bij het debat met Harris, is dat Trump ieder onderwerp naar migratie terugbrengt. Dat laat wel zien dat de Republikeinen dat als strategie hebben bedacht om kiezers mee op de been te brengen."
Dat lijkt geen gekke keuze: de meeste Amerikanen vinden migratie een van de belangrijkste thema's en vinden bovendien dat Biden en Harris het niet goed hebben aangepakt. Onder hun leiding bereikte het aantal migranten aan de zuidgrens recordhoogtes, al nemen de cijfers dit jaar weer af. "Biden voerde bijna net zo hard beleid als Trump, maar de Democraten staan op dit thema electoraal zwak", zegt Thomas.
Ook migranten die na jaren een permanente verblijfsvergunning hebben weten te bemachtigen, zien een tweede presidentschap van Trump vaak wel zitten:
De vraag is wel: verliest Trump met zijn extreme uitspraken niet de steun van veel kiezers? Recent zei hij dat Haïtiaanse migranten in Springfield, Ohio de huisdieren van inwoners opeten. Hiervoor is geen enkel bewijs. Maar in plaats van zijn uitspraak terug te nemen, beloofde hij de Haïtianen te deporteren, ook al hebben ze een verblijfsstatus.
Tegenstanders én partijgenoten van Trump roepen hem op om zijn toon te matigen, om te voorkomen dat mensen in steden als Athens en Springfield verder tegenover elkaar komen te staan. Trump heeft er geen boodschap aan. Thomas: "Trumps electorale tactiek is altijd geweest om vooral het meest extreme onderdeel van z'n achterban te bedienen. De rest van de kiezers komen er vanzelf wel bij, is het idee, uit haat voor de tegenstander."
