Duizenden fans in Amsterdam voor hologrampopster Hatsune Miku

• Menno Adelaar

  redacteur Binnenland

Ze reist de hele wereld over en staat vanavond in een vrijwel uitverkochte zaal in Amsterdam: het Japanse hologram-fenomeen Hatsune Miku. Haar naam betekent "de stem van de toekomst". De zangeres bestaat niet echt, maar is getekend en te zien als hologram.

In 2007 werd Hatsune Miku ontwikkeld door een softwarebedrijf. Toen was ze alleen nog maar een stem die mensen konden gebruiken bij het componeren van muziek. Door het invoeren van tekst in de software kan je Hatsune Miku laten zingen. Er zijn al ongeveer tweehonderdduizend nummers met haar stem gemaakt.

Sinds 2014 treedt het virtuele 16-jarige meisje in schooluniform met haar elektronische stem ook zelf op. Nu viert ze haar 10-jarig jubileum met een tour over de hele wereld. In 2020 was Miku ook al in Nederland.

Raar concept

Rin Boutestein is Hatsune Miku-fan en was er destijds bij in Nederland. Boutestein begrijpt dat het een raar concept is: "Ondanks dat Hatsune Miku geen echt mens is, voelt het alsof je tijdens een optreden naar een echt persoon aan het kijken bent."

De optredens trekken veel mensen die fan zijn van anime (Japanse animaties) en manga (Japanse strips). Hatsune Miku is getekend in die Japanse stijlen. Bij fans daarvan speelt verkleden een grote rol. Veel bezoekers zullen vanavond verkleed zijn als 'cosplay-figuren'.

In Japan is het al gebruikelijker dat mensen een band opbouwen met virtuele artiesten of stripfiguren.

Hechte community

Mariëlle Salh is vrijwilliger bij een anime-festival in Nederland en weet veel over de cultuur. Zij legt uit waarom Miku zoveel fans heeft: "Doordat mensen zelf muziek kunnen maken met haar stem voelen de fans zich extra verbonden. Dat zorgt voor een hechte community."

Thijs Pepping is trend-analist en schrijver van het boek Echt Nep. Hij ziet los van de successen ook gevaren in de populariteit van niet-bestaande figuren. "Het is een glijdende schaal. Bij Hatsune Miku is het heel duidelijk dat het personage nep is, maar die verschillen worden steeds kleiner. Zo heb je nu ook influencers die online berichten laten beantwoorden door een chatbot. Volgers denken dan dat ze praten met hun idool, terwijl dat niet het geval is."

Pepping vertelt dat mensen die een relatie aangaan met een computer-persoon een eenzijdige relatie hebben. "Daarbij kan het computerprogramma niet voldoen aan de verwachtingen die wij als mensen hebben in een relatie. Dat kan voor mensen grote mentale gevolgen hebben."

Samenwerking met Lady Gaga

De successen van Hatsune Miku resulteerden in samenwerkingen met grote modebedrijven en artiesten. Zo heeft ze onder meer in het voorprogramma van Lady Gaga gestaan en samengewerkt met het modemerk Louis Vuitton.

De bezoekers in Amsterdam kijken vanavond gezamenlijk naar een scherm waarop Hatsune Miku te zien is, maar niet alles is virtueel. De band bestaat wel uit echte mensen. De kaartjes zijn net zo duur zijn als die van concerten met artiesten die echt bestaan. Het hologramfenomeen is in Europa na vanavond ook nog te zien in Berlijn en Düsseldorf.