Amnesty wil verbod op gezichtsherkenning voor identificeren demonstranten

De Nederlandse tak van Amnesty International wil een verbod op gezichtsherkenningstechnologie om demonstranten te identificeren. Ook wil de organisatie dat er duidelijkere regels voor de politie komen voor het gebruik van camera's tijdens protesten.

Volgens de mensenrechtenorganisatie is op dit moment niet duidelijk genoeg wat de politie wel of niet mag. "Hier kan misbruik van worden gemaakt en er ontstaat een risico op willekeur", zegt directeur van Amnesty Nederland Dagmar Oudshoorn.

Medewerkers van de organisatie observeerden tussen 2022 en 2024 meerdere demonstraties in Nederland en brachten hier een rapport over uit. Volgens Amnesty laat de politie na om aan organisatoren, demonstranten en het publiek uit te leggen waarom er cameratoezicht is. Demonstranten zeggen tegen Amnesty bang te zijn in databanken van de politie terecht te komen. Om mensen te identificeren kan gezichtsherkenning worden ingezet, maar volgens Amnesty is dat in strijd met de mensenrechten.

Cameradrones

Onder meer bij demonstraties tegen de coronaregels werden cameradrones ingezet, maar ook bodycams en surveillancewagens met grote camera's op het dak worden regelmatig ingezet bij grote demonstraties.

De politie zegt in een reactie met Amnesty in gesprek te willen gaan over de bevindingen van hun onderzoek. "Bij het overgrote deel van demonstraties worden door de politie helemaal geen camera's ingezet", meldt een woordvoerder. "Op basis van onder meer de omvang en complexiteit van een demonstratie en het risico op ongeregeldheden, vindt een afgewogen inschatting plaats."

Politie: 'Gezichten niet live herkend'

De politie bevestigt dat gezichtsherkenning wordt gebruikt, maar dat dat niet realtime wordt gedaan. Het is volgens de politie dus niet zo dat er live iemand herkend wordt tijdens een demonstratie door de technologie.

"Bij strafbare feiten kan in specifieke gevallen wel achteraf worden gekeken of een verdachte al een bekende is van de politie. Hiervoor mogen wij gebruikmaken van foto's van veroordeelden en aangehouden verdachten van een strafbaar feit waarvoor minimaal vier jaar celstraf staat."

Demonstratierecht

In juli luidde Amnesty International de noodklok over het gebruik van demonstratierecht in Europa. In een rapport meldde de mensenrechtenorganisatie dat mensen die vreedzaam demonstreren steeds vaker worden gestigmatiseerd, gecriminaliseerd en hard worden aangepakt.

In dat rapport werden ook al zorgen geuit over het toenemende gebruik van "indringende bewakingstechnologie" waarbij mensen worden gevolgd, hun activiteiten worden geanalyseerd en hun gegevens worden opgeslagen.