Voormalig Stasi-officier krijgt celstraf voor moord van 50 jaar geleden

In Duitsland is een 80-jarige voormalig Stasi-officier veroordeeld tot 10 jaar cel voor een moord 50 jaar geleden. Martin Naumann schoot in 1974 een Poolse vluchteling van dichtbij dood.

Het is de eerste keer dat een voormalig Stasi-agent wordt veroordeeld voor moord tijdens zijn dienst, bijna 35 jaar na de val van de Berlijnse Muur. Historici noemen de uitspraak van grote symbolische betekenis om het onrecht van de communistische dictatuur te herstellen.

Op 29 maart 1974 meldde de 38-jarige Czesław Kukuczka zich bij de controlepost aan de Friedrichstrasse in Berlijn waar Naumann werkte. Kukuczka verkeerde in de veronderstelling dat hij toestemming had om naar West-Berlijn te reizen en dacht de vrijheid te hebben bereikt. Maar slechts een paar meter nadat hij de grens was gepasseerd, werd hij door Numann in zijn rug geschoten.

De rechter zei vanochtend dat er geen twijfels zijn dat de moord is uitgevoerd op bevel van de Stasi. De mensen die opdracht gaven om de man dood te schieten, kunnen echter niet meer worden berecht, zei de rechter ook.

Bomdreiging

Kukuczka had eerder gedreigd een bom af te laten gaan bij de Poolse ambassade als hij niet zou worden toegelaten tot West-Duitsland. Daarop kreeg de Pool een visum. Achteraf bleek het om een nepmelding te gaan.

Uit onderzoek is naar voren gekomen dat het ambassadepersoneel het plan van Kukuczka om de ambassade op te blazen aan de Stasi had doorgegeven. Het Stasi-personeel kreeg vervolgens het bevel om Kukuczka "onschadelijk te maken" als hij de grens tussen Oost- en West-Berlijn zou passeren.

Volgens de aanklager liep Kukuczka in een hinderlaag. Vorig jaar oktober werd Naumann aangeklaagd. Het Berlijnse parket had in deze zaak twaalf jaar gevangenisstraf geëist.

Hinderlaag

Martin Naumann heeft de beschuldigingen altijd ontkend. Zijn advocaat pleitte dat Kukuczka vanwege de bommelding niet onschuldig was en dat hij had kunnen weten dat de autoriteiten naar hun wapens zouden grijpen.

De familie van Kukuczka zegt niet te weten wat hij van plan was geweest als hij West-Duitsland had bereikt. Mogelijk zou hij hebben willen verhuizen naar de VS.

Het onderzoek naar de moord besloeg decennia. Eerder werd de zaak al gestaakt. Maar in 2021 werd die weer opgepakt nadat Polen een Europees arrestatiebevel voor Naumann had uitgevaardigd.

Er is door onderzoekers onder meer gebruik gemaakt van archieven van de Stasi. Ook werden drie West-Duitse schoolmeisjes die getuige waren van de moord tijdens de rechtszaak bevraagd.