Oude Russische olietankers varen nog steeds op Noordzee: 'Wachten op milieuramp'
Oude en slecht verzekerde tankers met Russische olie varen nog steeds dagelijks langs Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van Zembla en Follow the Money, die los van elkaar in het onderwerp doken. Met deze schepen ontwijkt Rusland de opgelegde oorlogssancties.
Volgens Zembla passeerde in de eerste helft van dit jaar 437 keer zo'n Russische tanker de Nederlandse Noordzeekust. Dagelijks zijn dit twee tot drie schepen.
Zowel Follow the Money als Zembla schrijft dat het wachten is op een milieuramp. Dit omdat er een grote kans is op aanvaringen, explosies of andere ongelukken, waardoor er veel olie in de zee kan komen.
Via omweg toch naar Nederland
Rusland heeft met de vloot het doel om olie te verkopen voor meer dan 60 dollar per vat, een door de G7 en Europese Unie ingesteld prijsplafond. Volgens Zembla varen de schepen uiteindelijk vaak door naar Turkije, India en China. Deze landen doen niet mee aan de sancties en verwerken de olie tot brandstof, die dan weer legaal wordt geëxporteerd naar bijvoorbeeld Nederland.
Het gaat om afgedankte olieschepen die anders op de schroothoop zouden belanden en die Rusland opkoopt. Ook zouden de schepen slecht of niet verzekerd zijn en een onbekende eigenaar hebben. Bij een olieramp - waarvan het opruimen miljarden dollars kan kosten - zijn de kosten voor het land waar het gebeurt.
De schepen varen volgens Follow The Money "onder de vlag van landen in Afrika of obscure eilandstaatjes die het niet zo nauw nemen met internationale veiligheidsvoorschriften". Bij incidentele controles in havens van bijvoorbeeld China, worden volgens het platform veel mankementen aangetroffen bij deze schepen.
Handhaving
Controles op de Noordzee uitvoeren op verzekeringen is niet mogelijk, zegt het ministerie van Infrastructuur en Milieu tegen Zembla. "Op zee geldt het recht op vrije doorvaart en heeft Nederland geen bevoegdheden tot handhaven." Nederland kan alleen controles uitvoeren op schepen die in een Nederlandse haven liggen, niet op schepen die langsvaren.
Wel zijn in juni achttien olietankers op de Europese sanctielijst geplaatst. Deze schepen mogen niet in Europese havens komen en het is voor Europese bedrijven verboden om ze bemanning, bevoorrading of financiële diensten te verlenen.
In maart deed NRC ook al onderzoek naar de schaduwvloot. Daaruit bleek dat Russische schepen tankten in Zeeland. Naar aanleiding van dat artikel zijn strengere controles uitgevoerd bij schepen die willen tanken en zijn inmiddels twee schepen geweigerd. De Inspectie Leefomgeving en Transport zei toen dat de controles een afschrikwekkende werking hebben.
