Zorgverzekeraars brachten ten onrechte incassokosten in rekening

• 

  Bart Kamphuis

  Verslaggever economie

Zorgverzekeraars brachten jarenlang onterecht incassokosten in rekening bij betalingsachterstanden voor zorgpremies en eigen risico.

Uit acht gepubliceerde uitspraken van vier rechtbanken blijkt dat er tot en met vorig jaar ten onrechte incassokosten bij klanten in rekening zijn gebracht.

Verzekeraars mogen op zich wel incassokosten in rekening brengen. Maar in deze gevallen was het onterecht, omdat de regels voor het in rekening brengen van de extra kosten niet goed in de algemene voorwaarden stonden.

Het gaat om vorderingen van de vier grootste verzekeraars, Zilveren Kruis, CZ, VGZ en Menzis. Samen zijn zij goed voor 85 procent van de markt.

Vage voorwaarden

Jurist en schuldenexpert André Moerman onderzocht de gerechtelijke uitspraken. Hij stelt vast dat kantonrechters oordelen dat verzekeraars het zogeheten incassobeding in de algemene voorwaarden te ruim formuleren.

In zo'n beding staat bijvoorbeeld: "Als u (verzekeringnemer) niet op tijd betaalt, kunnen wij administratiekosten, invorderingskosten (waaronder incassokosten) en de wettelijke rente aan u (verzekeringnemer) in rekening brengen".

Moerman merkt daarover op dat de hoogte van de incassokosten niet wordt vermeld. Ook worden andere kosten dan incassokosten vermeld en wordt niet aangegeven dat er eerst een gratis aanmaning wordt gestuurd. "Dat is onvoldoende informatie en dus reden voor de kantonrechter om het incassobeding te vernietigen en de incassokosten af te wijzen", aldus Moerman.

Te vaag

Hoogleraar consumentenrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Charlotte Pavillon zegt dat lagere rechters bij verschillende rechtbanken één lijn trekken. Die lijn is dat algemene voorwaarden duidelijk moeten zijn en dat verzekeraars geen kosten in rekening mogen brengen die afwijken van de wet.

De gerechtelijke uitspraken hebben alleen gevolgen voor de vorderingen waarover de verzekeraars een uitspraak van de rechter vroegen. Alleen in die gevallen werden de incassokosten door de rechter doorgestreept.

Moerman vindt dat de consumentenbescherming door de rechter niet alleen gevolgen zou moeten hebben voor deze individuele zaken die voor de rechter zijn gebracht, maar voor alle zaken. "Het wordt tijd dat de wetgever hiernaar gaat kijken."

Betalingsachterstanden

In de afgelopen jaren hebben zorgverzekeraars bij honderdduizenden verzekerden incassokosten in rekening gebracht. De verzekeraars zijn verplicht betalingsachterstanden van zes maanden te melden bij het CAK. Vorig jaar werden daar 178.916 verzekerden met achterstanden geregistreerd, dit jaar al ruim 184.000. Het aantal keren dat incassokosten in rekening werden gebracht, is nog hoger, want ook bij kortere betalingsachterstanden gebeurt dat. Hoeveel gevallen het zijn, is niet duidelijk.

Ook is niet duidelijk wat de recente uitspraken van de kantonrechters kunnen betekenen voor verzekerden bij wie incassokosten in rekening zijn gebracht. Zij zouden, zegt Moerman, met die uitspraken in de hand, de reeds betaalde incassokosten kunnen aftrekken van het bedrag dat de verzekeraar nog tegoed heeft. "Hierbij geldt wel dat andere rechtbanken zich er nog niet expliciet over hebben uitgelaten."

Ook Pavillon wijst erop dat er wel een tendens zichtbaar is, maar dat andere kantonrechters er misschien toch anders naar kijken. En jurisprudentie van een hogere rechter is er nog niet", zegt Pavillon, die zelf ook rechter-plaatsvervanger is. "Als ik jurist bij een zorgverzekeraar was, zou ik naar die jurisprudentie op zoek gaan."

In reactie op de recente uitspraken wijzen zorgverzekeraars erop dat zij zich aan de wettelijke normen houden voor het vaststellen van incassokosten. Per 2024 hebben zij de formulering van de voorwaarden aangepast.