Wereldranglijst van universiteiten ter discussie, Utrecht doet niet meer mee
Het vakblad voor universitair onderwijs Times Higher Education heeft de jaarlijkse wereldranglijst van universiteiten gepresenteerd. De lijst wordt door veel aankomende studenten geraadpleegd, maar leidt ook tot discussie.
De TU Delft staat op de 56ste plaats en is daarmee opnieuw de best gekwalificeerde Nederlandse Universiteit. Delft, dat vorig jaar op 48 stond, zakt wel uit de top 50. De best aangeschreven universiteit ter wereld is voor het negende jaar op rij de universiteit van Oxford. In de top-10 staan zeven Amerikaanse en drie Britse onderwijsinstellingen.
De meeste Nederlandse universiteiten zijn iets gezakt op de lijst, enkele stegen een paar plekken. Nederland heeft elf universiteiten in de top-200. Alleen de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Duitsland en China doen het beter. Opvallend is dat de Universiteit Utrecht ontbreekt op de lijst van meer dan 2000 universiteiten, doordat deze universiteit er niet meer aan wil meedoen.
De samenstellers van de lijst maken zich zorgen over de bezuinigingen op het hoger onderwijs die het Nederlandse kabinet heeft aangekondigd. Ook het plan om bijna 300 miljoen euro te besparen door minder internationale studenten toe te laten en om te bezuinigen op onderzoek is niet onopgemerkt gebleven.
Ranglijst zegt weinig
Universiteiten van Nederland, de koepel van universiteiten, zet vraagtekens bij de lijst en liet een groep experts onderzoek doen. Daaruit kwam naar voren dat de prestaties van universiteiten lastig in een getal zijn te vatten.
Een van de onderzoekers is hoogleraar kwantitatief wetenschapsonderzoek aan de Universiteit Leiden Ludo Waltman. Hij zei in het NOS Radio 1 Journaal dat zo'n ranglijst in feite heel weinig zegt en dat je er nauwelijks conclusies aan kunt verbinden. Deze ranking moet eigenlijk stoppen, vindt hij.
De lijst is op heel beperkte gegevens gebaseerd en de manier waarop die worden gebruikt is erg ondoorzichtig, zegt Waltman. Er wordt gekeken naar wetenschappelijke publicaties en er worden enquêtes gehouden onder medewerkers. De kwaliteit van het onderwijs komt veel minder aan bod en die is juist belangrijk voor studenten. Die gebruiken de lijst bij hun keuze voor een universiteit. Dat kan eigenlijk niet op basis van deze ranking, concluderen de experts.
Ongemakkelijk
Waltman voelt zich er ongemakkelijk bij dat er zoveel aandacht aan de ranglijst wordt gegeven. "Universiteiten gebruiken hem vaak om zichzelf te promoten en op de kaart te zetten. Ook in de media is er veel aandacht voor."
Volgens de expertgroep moet je juist veel terughoudender zijn met zo'n lijst. "De Universiteit Utrecht is ermee gestopt, en zegt dat ze het niet meer verantwoord vindt om aan zo'n dubieuze ranking mee te doen."
De universiteit leverde de afgelopen twee jaar geen gegevens aan en ontbreekt daardoor op de lijst. Samen met de universiteit van Zürich, de enige andere universiteit die gestopt is met de medewerking aan dit soort rankings, verzet Utrecht zich tegen de eenzijdigheid ervan. Volgens de universiteit staan ook andere Nederlandse universiteiten open voor een cultuurverandering, maar heeft alleen Utrecht tot nu toe de daad bij het woord gevoegd.
Discussie
Waltman hoopt dat andere universiteiten die stap ook zullen zetten. "Dat is de grotere discussie die nu loopt, in Nederland en in Europa. Ik hoop dat we daarin de komende jaren veel vooruitgang zullen zien en zullen zeggen: we stoppen hiermee."
Ranglijsten zullen er volgens hem altijd zijn, maar die moeten dan wel op een verantwoorde manier worden samengesteld. "Ze moeten transparant zijn, zodat iedereen begrijpt hoe ze werken, en ze moeten verschillende aspecten laten zien van wat universiteiten doen, zoals onderscheid maken tussen onderwijs en onderzoek in plaats van alles op een hoop te gooien. Dan kunnen universiteiten ze gebruiken om laten zien wat hun sterke kanten zijn."
