Samen meer belasting betalen: regels hinderen samenwerking in zorg en onderwijs 

• 

  Bart Kamphuis

  Verslaggever economie

Belastingregels zitten non-profitorganisaties die willen samenwerken in de weg. De regels maken het bijvoorbeeld in de zorg en het onderwijs moeilijker om de krachten te bundelen en zo efficiënter te gaan werken.

Dat concludeert fiscalist Maiko van Bakel in zijn promotieonderzoek 'De fiscale gevolgen van samenwerking door non-profitorganisaties'. Hij stelt vast dat organisaties die samenwerken vaak meer belasting moeten betalen dan wanneer ze alleen werken.

Duurdere zorg

In het onderzoek geeft Van Bakel enkele voorbeelden. Zo moet een groep zorgverleners, waaronder huisartsen, fysiotherapeuten en apothekers, btw in rekening brengen omdat ze samenwerken via een stichting. Die stichting was opgericht om de zorg voor patiënten met chronische of complexe aandoeningen te verbeteren.

Normaal geldt voor zorgverleners een vrijstelling van btw. Maar voor de stichting geldt die vrijstelling niet. De zorgverleners moeten btw in rekening brengen bij de stichting, waardoor de zorg duurder wordt.

De zorgverleners proberen via de rechter een btw-vrijstelling te krijgen. Hun geschil met de Belastingdienst over het interpreteren van de regels ligt nu bij de Hoge Raad.

Het wegnemen van fiscale obstakels voor non-profitorganisaties die willen samenwerken verdient meer aandacht, vindt Van Bakel.

"Het kabinet hamert in het hoofdlijnenakkoord en het regeerprogramma op meer onderlinge samenwerking, bijvoorbeeld tussen kleine ziekenhuizen en tussen Rijk en regio's", zegt hij. "Ook het personeelstekort vraagt om doelmatiger samenwerken. Dan is het raar dat het hen zo moeilijk wordt gemaakt om de krachten te bundelen."

Onderwijsregio's

Een ander voorbeeld gaat over schoolbesturen, lerarenopleidingen en leraren die samenwerkingsverbanden oprichten. Dat gebeurt nu in verschillende onderwijsregio's om opleidingen beter op de praktijk af te stemmen en het personeelstekort aan te pakken.

Als de partijen hun personeel uitlenen aan het samenwerkingsverband, moeten zij volgens de geldende regels 21 procent btw betalen aan de stichting. Ook kan er vennootschapsbelasting bij komen kijken. "Eigenlijk een soort boete op efficiënter werken", zegt Van Bakel.

De fiscalist ziet dat samenwerkende non-profitorganisaties uiteindelijk meestal wel iets kunnen regelen met de Belastingdienst. "Maar de regels en procedures zijn ontzettend ingewikkeld. Het kan jaren duren voordat er een regeling is getroffen. En soms moet zelfs de rechter er aan te pas komen."

Van Bakel ziet dat vooral kleinere organisaties hinder ondervinden van ingewikkelde belastingregels als zij samen willen werken. "Die clubs hebben vaak niet door wat voor belastingregels er komen kijken bij samenwerken. Dit kan tot gedoe leiden als de Belastingdienst na een paar jaar controleert en ontdekt dat er toch nog belasting betaald moet worden."

Wel regelingen voor bedrijven

Voor bedrijven die willen gaan samenwerken, zijn er allerlei regelingen om te voorkomen dat zij door de samenwerking extra belasting moeten gaan betalen. Non-profitorganisaties kunnen van sommige van deze regelingen geen gebruik maken of moeten aan strengere regels voldoen. Ook kan het per sector verschillen of ze toegang hebben tot bepaalde regelingen. "De wetgever zou hierin meer gelijkheid moeten aanbrengen," vindt Van Bakel.

Van Bakel verdedigt zijn proefschrift op 4 oktober aan de Tilburg University.