Geheime archiefstukken Bijlmerramp na meer dan dertig jaar openbaar

Meer dan dertig jaar na de vliegramp in de Amsterdamse Bijlmer krijgen nabestaanden en andere belangstellenden inzage in archiefstukken over het dodelijke vliegtuigongeluk in 1992.

Een deel van het tot nu toe geheime archief wordt nu openbaar. De stukken zijn vanaf vandaag in het Nationaal Archief in Den Haag te bekijken. Het archief bestaat uit 81 dossiers, vier audio- en zes video-opnamen. 27 van deze dossiers zijn nu openbaar gemaakt. Sommige andere moeten nog wel geheim blijven, of moeten nog van geheime stukken worden gescheiden voor ze openbaar worden.

'Zelfs geheime handleiding'

Vorig jaar diende het toen nog onafhankelijke Kamerlid Pieter Omtzigt (NSC) een motie in, die werd bijna Kamerbreed ondertekend. Omtzigt noemde het onbegrijpelijk dat dertig jaar na de Bijlmerramp nog bijna honderd archiefmappen achter slot en grendel liggen. Volgens hem horen de meeste stukken daar niet thuis. "Het gaat zelfs om de handleiding van de Boeing 747 die gebruikt is. Het is onzin om die geheim te verklaren", zei Omtzigt toen.

Nog steeds vragen

Op zondagavond 4 oktober 1992 stortte een vrachtvliegtuig van El Al neer op twee flatgebouwen in de Bijlmermeer. Het toestel was vlak daarvoor opgestegen van Schiphol. Bij de ramp werden veertig appartementen weggevaagd, 43 mensen kwamen om het leven.

Na de ramp waren er veel vragen over onder andere de oorzaak, de vliegroute en de lading. Ook na het onderzoek door de Raad voor de Luchtvaart bleven nog vragen over. In 1999 bracht een parlementaire enquêtecommissie een onderzoeksrapport uit, maar ook dat gaf niet op alle vragen antwoord. Het is bijvoorbeeld nog steeds een raadsel waarom de cockpit voice recorder nooit is teruggevonden en wie de mannen in witte pakken waren die ooggetuigen op de avond van de ramp zagen. Ook over een deel van de lading is nog onduidelijkheid.

Over die lading zei Omtzigt: "Daar is toen van geconcludeerd dat er niet veel mis mee was. Nou, prima, maar maak ze dan openbaar."

Het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) had geconcludeerd dat het nabestaanden goed zou doen als ze een groter deel van de bewaarde documenten en videobanden zouden kunnen inzien.

Daarom bekeek het ACOI of het terecht was dat het archief van de Raad voor de Luchtvaart 75 jaar geheim moet blijven. Die periode geldt volgens de internationale luchtvaartorganisatie ICAO voor documenten die zijn verzameld of opgesteld ten behoeve van het onderzoek naar een vliegtuigongeval. Volgens het ACOI is het onnodig alle dossiers tot 2069 of nog later geheim te houden.