Grootste ijsberg ter wereld draait 'pirouetjes' op dezelfde plek

De grootste ijsberg ter wereld, met de naam A23a, draait al maanden rondjes op dezelfde plek in de oceaan. En dat is bijzonder, want normaal zou zo'n ijsberg door krachtige oceaanstromen snel afdrijven en smelten.

Het gaat om een heel grote ijsberg net ten noorden van Antarctica, zo vertelt oceanograaf Erik van Sebille van de Universiteit Utrecht in Met het Oog op Morgen. "Hij is bijna twee keer zo groot als de provincie Noord-Holland en 400 meter dik." In Het Kanaal tussen het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk zou de ijsberg amper passen.

Pirouetje

Het ijs is afgebroken van een gletsjer op de Zuidpool. "We dachten toen met alle oceanografen: nu is de ijsberg vrij", zegt Van Sebille. "Nu komt hij in de open oceaan, dan racet hij door en gaat hij heel snel smelten."

Want de ijsberg kwam terecht in de 'Antarctische circumpolaire stroming', de sterkste oceaanstroming op aarde. Die zou de berg naar het noorden laten drijven, waar het warmer is.

Maar tegen alle verwachting in gebeurde dat niet, waardoor ook de verwachte smelting uitbleef. A23a bleef in eenzelfde gebied liggen en begon rondjes te draaien. "De ijsberg draait in een kleine maand een soort pirouetje. Om een onderzeese berg heen."

Prinses op de erwt

"Het rare en leuke is, die onderzeese berg is maar een paar honderd meter hoog", zegt Van Sebille. Er zit dus nog kilometers water tussen het topje van de berg en het oppervlak van de oceaan. "Die ijsberg voelt dus eigenlijk die onderzeese berg. Het is een soort prinses op de erwt."

"Dat hoopje op de zeebodem zorgt ervoor dat de ijsberg gevangen blijft", aldus de wetenschapper. Dit verschijnsel heet een Taylor-kolom. "Als je een obstakel hebt op de zeebodem kan in sommige gevallen de stroming er niet overheen. Dan moet de stroming eromheen", aldus Van Sebille. Daardoor splitst de stroming en ontstaat er een roterende watermassa.

"Het water boven de berg zit allemaal gevangen", zegt Van Sebille. "Dat kan niet meer weg, dat blijft daar. De ijsberg is daarin gekomen en komt daar nu ook niet meer weg."

En dat kan ook nog wel even duren. De oceanoloog denkt dat de ijsberg jaren, "misschien wel decennia" daar kan blijven ronddrijven.