Groeiende weerstand tegen bovengrondse hoogspanningsleidingen
Het provinciebestuur van Groningen probeert het Rijk en netbeheerder Tennet ervan te overtuigen om 107 kilometer aan bovengrondse hoogspanningslijnen te verwijderen. Liever wil de provincie die kabels onder de grond. Het gaat vooral om verbindingen die in de jaren 70 zijn aangelegd.
Door heel Nederland worden nieuwe hoogspanningslijnen aangelegd om de overvolle netwerken te ontlasten en het land voor te bereiden op de transitie van fossiele naar duurzame energie. Maar het worden er steeds meer en ze worden ook steeds dikker door de aanleg van een nieuwe hoogspanningsverbinding die een veel hogere spanning aankan: 380 kilovolt.
In Groningen is dat nieuwe tracé de afgelopen jaren dwars door de provincie aangelegd. Provincie en bewoners voelden zich daardoor overvallen, vooral vanwege de aantasting van het landschap.
Hoge witte palen
Zij aan zij staan er om de 280 tot 400 meter twee hoge witte palen, die in het vlakke Groningse land duidelijk aanwezig zijn. Bestuurders, bewoners- en natuurorganisaties hebben in het voortraject tevergeefs geprobeerd die palen tegen te houden.
Nu ze er eenmaal staan, hoopt de provincie de pijn te verzachten door Tennet te vragen de oude bovengrondse verbindingen, die aan vervanging toe zijn, onder de grond te leggen. Het gaat om 107 kilometer aan lijnen van 110.000 volt, waar 374 masten voor nodig zijn. De lijnen kunnen ook ondergronds aangelegd worden.
Tennet heeft beloofd dat te onderzoeken, maar de kans dat het voor het hele gebied gaat lukken is niet groot, blijkt uit navraag bij de netbeheerder. Volgens een woordvoerder kan het lang niet overal vanwege de inrichting van het gebied waar de verbindingen overheen zijn getrokken, afspraken met grondeigenaren die nodig zijn en woningen die in de weg staan.
De Gedeputeerde Staten van Groningen willen het Rijk aan de afspraak houden om bij toekomstige hoogspanningsprojecten het landschap te ontzien, zoals eerder was beloofd na de uitkomsten van de parlementaire enquête aardgaswinning.
Ook discussie in Zeeland
Niet alleen in Groningen speelt de wens om hoogspanningsverbindingen onder de grond te plaatsen. Ook in Zeeland stelt de provincie die voorwaarde aan de komst van een nieuwe kerncentrale in Borssele.
Het provinciebestuur heeft vijf eisen op tafel gelegd, die als 'niet-onderhandelbaar' worden beschouwd. Eén daarvan is: geen bovengrondse verbindingen tussen Borssele en Bergen op Zoom, een traject van zo'n 60 kilometer.
Lastige en kostbare klus
Het hele land krijgt te maken met de uitbreiding van het hoogspanningsnet. Om de groeiende vraag naar elektriciteit aan te kunnen is het nodig om de hoogspanningsverbindingen, zoals die in Groningen en Zeeland, uit te breiden. Tennet wil de hoogspanningsverbindingen met 380 kilovolt op verschillende plekken bovengronds laten lopen.
Lagere spanning, die van 110 en 150 kilovolt, kunnen eventueel wel ondergronds. Maar ook dat zal een lastige en kostbare klus worden in de overvolle ondergrond, tempert de woordvoerder van Tennet de verwachtingen. Bovendien is er nauwelijks personeel om dat arbeidsintensieve werk te doen.
Het eerste deel van het traject van de Eemshaven tot aan Vierverlaten (bij Groningen) is klaar. De rest van het tracé moet nog worden aangelegd, net als het deel tussen Vierverlaten en Ens in Flevoland. Waar die hoogspanningsleidingen precies komen te staan is nog niet bekend. Er zijn verschillende inspraakbijeenkomsten geweest om bewoners te informeren over de plannen.
Hiska Ubels was één van de Groningers die samen met andere bewoners, gemeentebesturen en belangenorganisaties heeft geprobeerd de bouw van de bovengrondse hoogspanningsverbinding te voorkomen.
Het spijt haar dat het niet is gelukt het bouwwerk dwars door het Groningse landschap tegen te houden. "Het lukte gewoon niet om het ministerie van Economische Zaken en Tennet op andere gedachten te brengen", vertelt ze.
Mede vanwege deze verbindingen is ze uit het gebied verhuisd. "EZ heeft het doorgedrukt met de Crisis- en herstelwet in de hand." Ze heeft er weinig vertrouwen in dat er in de toekomst meer verbindingen ondergronds gelegd gaan worden.
"Maar het zou mooi zijn als dat in ieder geval wel lukt in natuurgebieden en in bijzondere historische cultuurlandschappen zoals we die in Groningen hebben."
