Nabestaanden hopen op MH17-centrum, kabinet positief

Het nieuwe kabinet steunt een plan van nabestaanden voor een MH17-informatiecentrum, waarbij mogelijk ook de beschadigde voorkant van het vliegtuig tentoon wordt gesteld. "Alle seinen staan wat mij betreft op groen", zegt minister van Justitie en Veiligheid Van Weel. Ook premier Schoof belooft "met een positieve houding" te kijken naar het voorstel.

Nabestaanden willen de herinnering aan de MH17-aanslag op 17 juli 2014 levend houden met een Informatie- en Documentatiecentrum. Dat zou moeten komen bij het Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen, waar woensdag een grote herdenking is. Het is dan precies tien jaar geleden dat vlucht MH17 werd neergeschoten. Van de 298 slachtoffers kwamen er 196 uit Nederland.

"Het verhaal van MH17 moet behouden blijven omdat het zo belangrijk is in onze recente geschiedenis", vindt Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17. Hij hoopt op een plek waar bezoekers, scholen en onderzoekers permanent terecht kunnen, vergelijkbaar met informatiecentra over de 9/11-aanslagen in New York en de aanslagen door Anders Breivik in Noorwegen. Een adviesbureau onderzoekt op dit moment de mogelijkheden en de kosten.

Stoet aan lijkwagens

De stichting wil bij het infocentrum ook het wrak van het toestel tentoonstellen, dat nu nog ligt opgeslagen op een defensieterrein in Gilze-Rijen. "Het moet voorlopig nog beschikbaar blijven voor lopende procedures, maar uiteindelijk vinden wij dat de reconstructie publiekelijk toegankelijk zou moeten zijn."

Ploeg beseft dat niet alle nabestaanden daar voorstander van zullen zijn. "De een vindt het een mooi idee, de ander vindt het te confronterend. Maar dit gaat niet alleen over de nabestaanden, dit gaat heel Nederland aan."

Daar is minister Van Weel het mee eens. "We herinneren ons allemaal nog die enorme stoet aan lijkwagens. Het incident heeft alles te maken met agressie van Rusland en de hand die Rusland ook toen al had in Oekraïne. Dus ik denk dat het een veel bredere groep aanspreekt dan alleen nabestaanden."

Ook de nieuwe Tweede Kamer steunt het plan. "Het grote onrecht van die ramp mag niet in het vergeetboekje raken, maar moet ook bij jongeren die het niet bewust hebben meegemaakt helder op het netvlies komen", zei PVV-Kamerlid Raymond de Roon onlangs. D66 hoopt dat het nieuwe kabinet nog dit jaar een knoop doorhakt over een informatiecentrum.

1300 nabestaanden

Bij de herdenking woensdag zijn zo'n 1300 nabestaanden uit binnen- en buitenland. Ook koning Willem-Alexander en de nieuwe minister-president Schoof zijn aanwezig.

Tijdens de plechtigheid zullen de namen van alle slachtoffers worden voorgelezen. Ook wordt twee minuten stilte in acht genomen. De Tweede Kamer wil ook dat de vlag woensdag halfstok hangt op regeringsgebouwen.

Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergeschoten boven het oosten van Oekraïne, waar destijds al werd gevochten tussen het Oekraïense leger en door Rusland gesteunde groepen.

Met een vanuit Rusland aangevoerde raketinstallatie werd het vliegtuig van Malaysia Airlines op 10 kilometer hoogte uit de lucht geschoten. Vermoedelijk was het de bedoeling een Oekraïens vliegtuig te raken. Alle inzittenden van de Boeing 777 kwamen om het leven.

Voor het neerhalen van MH17 zijn in 2022 drie mensen tot een levenslange gevangenisstraf veroordeeld: twee Russen en een Oekraïner. Zij verblijven vermoedelijk in Rusland, dat hen niet uitlevert. Het land zelf heeft altijd elke betrokkenheid ontkend.

Lopende procedures

De strafzaak is afgerond, maar er lopen nog wel procedures bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Dat moet beoordelen of Rusland als staat verantwoordelijk is voor de dood van de inzittenden van vlucht MH17.

Nederland en andere landen hebben Rusland daarvoor aansprakelijk gesteld, net als individuele nabestaanden. Het Hof doet naar verwachting volgend jaar uitspraak.

Ook loopt er nog een procedure bij de internationale luchtvaartorganisatie ICAO. Nederland en Australië vragen daar om een schadevergoeding van Rusland, omdat het land een wapen heeft ingezet tegen een burgervliegtuig. In het najaar is daar een zitting over.