Mag kabinet-Schoof zelf plannen uitwerken of kijken fractievoorzitters mee?
De eerste taak van het nieuwe kabinet na de beëdiging volgende week wordt het uitwerken van de plannen die de coalitiepartijen in de formatie hebben afgesproken in het zogeheten hoofdlijnenakkoord. De vraag is in hoeverre de ploeg bewindspersonen dat zelf mag gaan doen of dat de fractievoorzitters uit de Tweede Kamer over hun schouders meekijken.
BBB-leider Van der Plas laat nadrukkelijk de mogelijkheid open dat de partijleiders ook in deze nieuwe fase een vinger in de pap hebben.
Tijdens de formatie leek afgesproken dat de nieuwe kabinetsploeg onder leiding van premier Schoof zelfstandig de plannen kon gaan uitwerken. Dat moet dan leiden tot een document dat 'regeerprogramma' is gedoopt. Daarin zijn de hoofdlijnen uitgewerkt tot concrete voorstellen.
Toen journalisten Van der Plas vroegen of zij en de andere drie fractievoorzitters daar op enigerlei wijze bij betrokken zijn, reageerde ze enigszins geïrriteerd.
"Nou, daar ga ik verder niets over zeggen. We hebben afgesproken dat de bewindspersonen het regeerakkoord gaan uitwerken. En hoe dat precies gaat, dat is aan ons." Het zijn volgens haar "interne zaken" die ze niet aan de media hoeft te vertellen.
Van der Plas reageerde stekelig op vragen of ze wel of niet betrokken is bij het opstellen van het regeerprogramma:
Het nieuwe kabinet heeft het stempel 'extraparlementair' gekregen, omdat de fractievoorzitters van de coalitiepartijen allemaal in de Tweede Kamer blijven. Zo'n extraparlementair kabinet heeft meer afstand tot het parlement en kan zelfstandiger opereren, zo is de bedoeling.
Maar het zou kunnen dat de fractievoorzitters toch ook hun stempel gaan drukken op de precieze uitwerking van de plannen. Van der Plas liet het in ieder geval in het midden. "Er is geen enkele aanname te maken of ik er wel of niet bij betrokken ben", zei ze toen haar gevraagd werd om duidelijkheid.
Volgens haar interesseert het Nederland overigens "geen biet" wie er op welk moment meepraat. "De mensen willen dat we aan de slag gaan."
Bij eerdere kabinetten was er nog wel eens kritiek op de te innige band tussen kabinet en coalitiefracties. Zo was er vaak 'Torentjesoverleg', waar kabinet en fractievoorzitters zaken in de beslotenheid regelden. Het debat in de Tweede Kamer werd daarmee doodgeslagen, vonden velen.
'Is aan kabinet', zeggen VVD en NSC
VVD en NSC zijn stelliger over het al of niet betrokken zijn van fractievoorzitters bij het maken van de concrete plannen door de nieuwe ploeg. "Dat is aan het kabinet, niet aan de fractie", laten de woordvoerders desgevraagd weten.
Begin deze maand zei NSC-voorman Omtzigt bij WNL op Zondag dat Schoof als premier ruimte heeft om een eigen koers te varen, bijvoorbeeld op onderwerpen als zorg en onderwijs. Op andere punten, zoals migratie en goed bestuur, is het hoofdlijnenakkoord gedetailleerder en is er minder ruimte.
Bij zijn presentatie als beoogd regeringsleider zei Schoof zelf dat hij vooral gaat uitvoeren wat de vier coalitiepartijen hebben bedacht. Hij bestreed tegelijkertijd het beeld dat hij "aan de leiband" van PVV-leider Wilders moet lopen.
