Dwarslaesie-patiënten krijgen meer kracht en controle met elektrische stimulans

Meer controle over hun armen en handen, meer kracht en beter gevoel. Dat effect had elektrische ruggenmergstimulatie op 65 patiënten met een hoge dwarslaesie. Liefst 90 procent van de deelnemers ervoer dat de kracht of functie in hun armen en handen was toegenomen. Het onderzoek werd uitgevoerd in onder meer de Nijmeegse Sint Maartenskliniek en het Amsterdamse revalidatiecentrum Reade, en is gepubliceerd in het wetenschappelijke blad Nature Medicine.

De patiënten deden twee maanden lang oefeningen om de functie van hun armen en handen te trainen, terwijl ze tegelijkertijd met behulp van elektroden een elektrische stimulans kregen toegediend aan de achterkant van hun nek. Daardoor hadden ze na verloop van tijd minder moeite om een gevulde beker op te tillen, een vork op te tillen of een sleutel om te draaien.

Het gaat daarbij om patiënten met een incomplete dwarslaesie. Enige controle over het lichaam is nodig om de oefeningen te kunnen doen, zodat de slapende zenuwbanen kunnen ontwaken en verbetering mogelijk is.

Hier zie je de verbetering duidelijk in beeld:

"Dit hadden we van tevoren niet verwacht", zegt revalidatie-arts Ilse van Nes van de Sint Maartenskliniek in Nijmegen, waar een deel van het onderzoek is uitgevoerd. "Ik was vooraf een beetje sceptisch, bij mensen in de chronische fase van een dwarslaesie verwacht je niet zoveel effect van elektrische stimulans."

Van de patiënten gaf 87 procent aan dat de behandeling hun kwaliteit van leven had verbeterd. Naast de betere controle hadden ze ook minder last van spasmen en sliepen ze beter. "Elke verbetering in de controle over armen en handen heeft impact op de zelfstandigheid van patiënten", licht Van Nes toe. Negatieve effecten van het gebruik kwamen in de studie niet naar voren, met uitzondering van minimale bij-effecten als lichte tintelingen.

Meer gevoel

Behalve een betere controle rapporteerden de deelnemers ook meer gevoel in hun ledematen. "We hebben testjes met naaldjes gedaan over hun hele lichaam om te kijken of ze pijn en aanraking konden ervaren. Bij de meeste patiënten bleek dat te zijn verbeterd, ze gaven aan weer meer gevoel te hebben gekregen".

Dat is niet alleen belangrijk in interactie met andere mensen, het kan ook verwondingen voorkomen. "Een van grootste problemen bij een dwarslaesie zijn doorligwonden, daar kun je beter op anticiperen als je meer gevoel hebt."

Het gebruikte apparaat, de Arc-Ex van het bedrijf Onward Medical, wacht ondertussen nog op goedkeuring voor de Europese markt. De onderzoekers hebben goede hoop dat het apparaat op korte termijn beschikbaar komt. "Patiënten vragen daar ook om. Ze merken dat het moeilijk is om het behaalde effect vast te houden. Ze zouden het supermooi vinden als ze het thuis zouden kunnen gebruiken."

Het stimuleren van het ruggenmerg heeft eerder ook al positieve resultaten opgeleverd bij het herstellen van aandoeningen als een beroerte en Parkinson. De onderzoekers zijn daarom hoopvol gestemd dat de therapie ook een rol kan spelen in het herstel van mensen met andere neurologische aandoeningen.