Het blijft een terugkerend thema in de politiek: het aanpakken van malafide uitzendbureaus en de problemen rondom arbeidsmigratie. Eén van die problemen is dat arbeidsmigranten zich vaak niet inschrijven bij de gemeente. Mensen die dat niet doen, kunnen bijvoorbeeld veel moeilijker medische zorg krijgen en het werkt overbewoning in de hand. Plannen om de registratie te verbeteren liggen er al jaren, maar zijn nog altijd niet uitgevoerd.
Arbeidsmigranten die langer dan vier maanden in Nederland verblijven, zijn verplicht zich in te schrijven bij een gemeente. Maar vaak gebeurt dat niet. Rotterdam telt zo'n 39.000 geregistreerde arbeidsmigranten, maar het werkelijke aantal arbeidsmigranten ligt mogelijk twee keer zo hoog.
De Rotterdamse straatdokter Marcel Slockers werkt al veertig jaar als huisarts en heeft sinds het begin te maken met arbeidsmigranten. "Destijds hadden zij gewoon een basiszorgverzekering. We zijn nu veertig jaar verder en we zijn alleen maar achteruitgegaan in ons besef hoe we om horen te gaan met mensen die wij hier laten werken."
Overbewoning
Een bijkomstig probleem is dat niet-geregistreerde arbeidsmigranten vaak met te veel op één adres wonen. Dat ziet ook de Rotterdamse wethouder Tim Versnel. "Als we signalen krijgen van overbewoning handhaven we daarop. Alleen komen we er vaak pas achter als de overlast al heel heftig is. De leefbaarheid van de wijken gaat daardoor snel achteruit. We hebben gewoon totaal geen grip op wie er zich in onze gemeente bevindt."
Versnel ziet dat bijvoorbeeld gebeuren in de wijk Carnisse, waar naar schatting een op de drie inwoners arbeidsmigrant is. "De mensen zijn hier per definitie tijdelijk en nestelen zich dus niet in de samenleving. Voor de leefbaarheid van onze wijken en voor de kwaliteit van leven van Nederlanders die in dit soort wijken wonen, is het ontzettend belangrijk dat die regelgeving rond de registratie wordt aangescherpt."
Zorgplicht
Een commissie onder leiding van Emile Roemer deed in 2020 aanbevelingen om de registratie van arbeidsmigranten te verbeteren. Het zou verplicht moeten worden voor uitzendbureaus om arbeidsmigranten te informeren over inschrijving. Het vorige kabinet nam die aanbeveling over en minister van Gennip kwam met een wetsvoorstel voor zo'n zorgplicht. Maar in het uiteindelijke wetsvoorstel is die gesneuveld. De minister vond de verplichting niet effectief en het zou te veel administratieve druk opleveren voor de uitzendbranche.
De NBBU, een brancheorganisatie voor uitzendbureaus, ziet een zorgplicht niet zitten. Fariël Dilrosun, hoofd juridische zaken bij de NBBU: "Een verplichting betekent niet alleen dat je je werknemers moet informeren, maar ook dat je elk jaar weer moet bewijzen dat je ze hebt geïnformeerd. En dat gaat ons te ver."
Nieuw kabinet
Wethouder Versnel spreekt ook namens de Vereniging Nederlandse Gemeenten en roept de landelijke politiek op toch een zorgplicht in te stellen. "Het blijft natuurlijk de verantwoordelijkheid van de arbeidsmigrant om zich in te schrijven. Maar de werkgever, het uitzendbureau, moet de verplichting krijgen diegene daar actief over te informeren en erbij te helpen."
Het nieuwe kabinet lijkt aan die oproep gehoor te gaan geven door de aanbevelingen van de Commissie Roemer op te volgen. Het kabinet wil dat alle werkgevers, dus ook uitzendbureaus, arbeidsmigranten actief gaan informeren over inschrijving bij de gemeente. Wanneer dat geregeld is, is nog onduidelijk.
