Kritische journalisten en oud-politici zitten achter de tralies. Protesteren is vrijwel onmogelijk sinds Peking in Hongkong een strenge nationale veiligheidswet doordrukte. Gisteren oordeelde de hoogste rechter in Hongkong dat ook voor het protestlied 'Glory to Hong Kong' geen ruimte meer is. Hondderdduizenden Hongkongers hebben de stad stad verlaten. "De aanpak in Hongkong begon wel erg op die van het Chinese vasteland te lijken", zegt Kelvin, die met zijn gezin naar Taiwan verkaste.
In de straten van het district Mong Kok, hartje Hongkong, knipperen nog altijd neonlichten die de stad wereldwijd op de kaart zette. "Het is onderdeel van onze identiteit", zegt een Hongkongse, die dit keer slechts op bezoek is. Vanuit Hongkong emigreerde ze naar Australië.
Maar in vergelijking met een jaar of twintig terug is er veel veranderd. Veel van de neonlichten hebben plaats moeten maken, weet Cardin Chan. Ze probeert met de ngo Tetra Neon Exchange neonborden te redden. "Vanwege de veiligheid, ook door de toenemende populariteit van LED-lampen", zegt ze. "We moeten voorkomen dat die ergens op een stortplaats terechtkomen, ze verdienen meer dan dat. Neon is nauw verbonden met de ontwikkeling van het moderne China en de ontwikkeling van Hongkong."
Ik kijk ernaar uit om in de toekomst weer de straat op te gaan.
Waar de borden gered kunnen worden, blijkt dat voor vrijheden in de stad een stuk ingewikkelder. De organisatie van de jaarlijkse Pride in de stad zag zich eind vorig jaar genoodzaakt naar binnen te verkassen. Een vergunning voor een optocht werd niet eens meer aangevraagd omdat de autoriteiten verplicht zouden stellen dat iedereen zich met zijn echte naam zou registreren. Ook zouden deelnemers badges moeten dragen.
"Natuurlijk willen we onze waarden behouden, maar we willen de deelnemers geen restricties opleggen", zegt woordvoerder Cynthia Cheung van de Hongkong Pride Parade, die op de achtste verdieping in een co-working space een 'pop-up Pride' organiseerde. "Veel mensen in de lhbti-gemeenschap gebruiken schuilnamen, bijvoorbeeld omdat ze niet uit de kast zijn. Het belangrijkste is dat iedereen zich veilig voelt, maar ik kijk ernaar uit om in de toekomst wel weer de straat op te gaan."
Ook Zephyrus, die zich met zijn organisatie Quarks inzet voor transgenders, is realistisch. "Er zijn meer manieren om zichtbaarheid te creëren. Dat kan op straat, maar ook via sociale media." Chinese deelnemers zien dat er in Hongkong nog altijd meer mag dan op het vasteland. "Het is hier misschien nog ietsje vrijer en opener dan in Shenzhen aan de overkant", zegt één van hen.
Hongkongers zoeken heil elders
De afbrokkelende vrijheden zijn voor vele honderdduizenden Hongkongers reden hun heil elders te zoeken. Het Verenigd Koninkrijk is daarbij het meest populair, gevolgd door Canada, Australië en Taiwan. "Ik vond het verkeerd dat de Hongkongse regering traangas inzette tegen de studenten", zegt de naar Taiwan geëmigreerde Kelvin over de parapluprotesten van 2014, toen tienduizenden Hongkongers de straat op gingen voor meer democratie.
Zelf ging hij ook wel eens de straat op. "Ik ben altijd naar vreedzame en geweldloze demonstraties gegaan", zegt hij over de protesten van 2019, waar volgens de organisatoren destijds tot wel 2 miljoen mensen demonstreerden tegen een omstreden uitleveringswet. "De andere reden om weg te gaan is economisch. De druk in Hongkong lag ontzettend hoog."
'Geen vrijheid van meningsuiting'
In Hongkong was hij buschauffeur in Disneyland, waar hij onder meer toeristen rondreed. Ook werkte hij voor een thuisbezorgservice. "Soms wel 16 uur per dag, ik was kapot." Nu rijdt hij voor Uber in Taipei. "De karakters hier zijn hetzelfde als in Hongkong, maar in Taiwan zit het stuur aan de linkerkant. In Hongkong is dat rechts."
Kelvin is één van de bijna 50.000 Hongkongers die in de afgelopen vijf jaar naar Taiwan trokken. "In Taiwan ben je vrij om te doen en zeggen wat je wil. In Hongkong worden mensen opgepakt om wat ze zeggen. Er is geen vrijheid van meningsuiting meer." Of hij niet bang is dat Taiwan de volgende prooi wordt van de Chinese president Xi Jinping? "Als het spannend wordt in de Straat van Taiwan zullen we onze kinderen naar de Verenigde Staten sturen", zegt Kevin. "Maar ik denk dat wij hier zullen blijven."
