Beveiliging voor sommigen juist reden om te gaan: 'Ben hier voor mijn opa'

• Annabel van Gestel

  redacteur Online

Zo gespannen als de dagen in de aanloop naar de Nationale Herdenking verliepen, zo rustig verliep de avond zelf. De extra beveiliging gaf de avond voor sommige mensen een extra lading, maar veel bezoekers gaven aan niet te hebben getwijfeld over hun komst. Een enkeling twijfelde alleen vanwege het slechte weer.

Waar normaal gesproken tienduizenden bezoekers vanaf alle kanten de Dam op komen wandelen in de uren voor de herdenking, schuifelden enkele duizenden mensen dit jaar via streng beveiligde ingangen het plein op. Van elke bezoeker werd bij de ingang de jas opengeritst, de tas gecontroleerd en iedereen werd gefouilleerd.

Extra belangrijk

"Het is wel frappant dat je door een soort politiecheckpoint moet om stil te staan bij oorlog en vrijheid", zegt bezoeker Michiel. Hij staat met zijn broer en ouders aan de zijkant van het plein met goed zicht op het Nationaal Monument en de grote tv-schermen.

Het is de eerste keer dat ze als gezin de herdenking op de Dam bezoeken; vader René en moeder Annelies zijn er speciaal voor uit Noord-Limburg gekomen. De spanning van de afgelopen week en de extra veiligheidsmaatregelen waren voor hen geen reden om niet te gaan. "Sterker nog, het gaf een extra reden om juist wel te komen", zegt René. "We laten ons niet uit de weg slaan door mensen die dreigen met acties."

Dat zeggen ook Ed en Bruno, Amsterdamse buren die los van elkaar al jaren naar een herdenking in de stad gaan. Nu zijn ze voor het eerst samen op de Dam. Bruno: "Het feit dat ze het klein wilden houden vanwege een dreiging, maakt het extra belangrijk om er wel te zijn. Als de Dam helemaal leeg zou zijn, slaan we met zijn allen de plank mis."

Ed voegt toe: "Het geeft wel een bepaalde lading, al die beveiliging, maar we hebben niet getwijfeld. Alleen een beetje vanwege de regen", zegt hij met een knipoog.

'Mannen waren bezorgder dan wij'

Voor vriendinnen Gerlinde en Lara is de herdenking op de Dam een traditie die ze niet wilden overslaan. "We zijn hier nu voor de zevende keer", zegt Gerlinde. Ze vertelt dat ze van tevoren wel hebben overlegd of ze wilden gaan naar aanleiding van de extra maatregelen, maar lang hebben ze niet getwijfeld. "Vooral onze mannen vroegen of we het wel zeker wisten. Zij waren bezorgder dan wij. Maar ik heb een heel veilig gevoel", zegt Gerlinde.

Lara zegt dat ze tijdens de twee minuten stilte aan haar overgrootvader denkt. "Hij zat in het verzet en is doodgeschoten in de oorlog. Via mijn oma hebben we dat altijd meegekregen, en we praten er nog steeds over. Mede door mensen zoals mijn overgrootvader, kunnen wij hier staan." Lara kijkt even om zich heen: "En het is toch mooi om te zien dat er nog veel mensen zijn."

Wie tussen de mensen staat, heeft inderdaad niet direct door dat de opkomst fors lager is dan het aantal gereserveerde tickets. Bij de plechtigheid waren ongeveer 4400 mensen, terwijl er 10.000 kaarten waren gereserveerd. Een woordvoerder van het Nationaal Comité 4 en 5 mei vermoedt dat het slechte weer reden is geweest voor mensen om thuis te blijven.

Twee minuten stilte

Tijdens het taptoe-signaal, gespeeld voorafgaand aan de twee minuten stilte, begint het weer te druppelen. Na het slaan van de klok wordt het stil op de Dam. Het tikken van regendruppels op poncho's en regenjassen is twee minuten lang het enige geluid.

"Geen spanning", zeggen Ed en Bruno na afloop. "Maar wel koud!"

Ook de 33-jarige Milo uit Arnhem is tijdens het stiltemoment niet bezig geweest met een eventuele verstoring. Hij dacht aan zijn opa. "Voorgaande jaren keek ik het altijd op tv met hem, maar hij is onlangs overleden. Hij heeft vroeger in een Jappenkamp gezeten, maar vertelde daar nooit veel over." Ook Milo heeft niet getwijfeld over zijn komst. "Ik wilde hier zijn om mijn opa te eren."